|
|
| خط ۱۳: |
خط ۱۳: |
|
| |
|
| ==بنی اسد در عصر [[جاهلی]] ([[سرزمین]]، [[موقعیت]] و اسکان)== | | ==بنی اسد در عصر [[جاهلی]] ([[سرزمین]]، [[موقعیت]] و اسکان)== |
| [[محل]] استقرار آنان بسیار گسترده بود، از این رو با توجه به پراکندگی بطون آنان به [[راحتی]] نمی‌‌توان از موقعیت مناطق زیست ایشان[[سخن]] گفت. برخی گفته‌‌اند: بنی‌‌اسد از نزدیکی "[[حیره]]" در نزدیک [[کوفه]] تا سرزمین "تهامه" در سواحل دریای سرخ پراکنده بودند؛<ref>تاریخ یعقوبی، ج ۱، ص ۲۳۰.</ref> اما عمده تمرکز آنان "قسمت اعلای نجد" در جنوب صحرای ([[بادیه]]) [[شام]]، حد فاصل [[قبیله]] [[تمیم]] و طیّ در جنوب و کلب در شمال واقع شده بود،<ref>اطلس تاریخ اسلام، ص ۱۱۴.</ref> بر این اساس آنان در جهت شمال شرقی [[مدینه]] استقرار داشتند. برخی از ایشان نیز گویا در پی [[اختلاف]] میان تیره‌‌های خود یا [[قبایل]] مجاورشان به ناچار از نجد به "[[یمن]]" [[مهاجرت]] کردند.<ref>المفصل، ج ۲، ص ۱۵۶.</ref> از سکونت‌‌گاههای معروف آنان أجبال،<ref>معجم ما استعجم، ج ۱، ص ۱۱۲.</ref> بُزاخه،<ref>معجم البلدان، ج ۱، ص ۴۰۸.</ref> [[ثعلبیه]]<ref>معجم ما استعجم، ج ۱، ص ۳۴۱.</ref> و ذات الحناظل <ref>معجم ما استعجم، ج ۲، ص ۴۷۰.</ref> و کوه‌های محیاة،<ref>معجم‌‌البلدان، ج ۵، ص ۶۶؛ معجم قبائل العرب، ج ۱، ص ۲۲.</ref> العبد، فرقین، قنان، [[قصاص]]،<ref>معجم قبایل العرب، ج ۱، ص ۲۱.</ref> تین، رقد و حسیس و از آبهای متعلق به آنان می‌‌توان به بَعوضه <ref>معجم البلدان، ج ۱، ص ۴۵۵.</ref> (آبی در نجد)، جُرثُم، خسّوه، ذنبه و الزوراء اشاره کرد.<ref>معجم البلدان، ج ۲، ص ۱۱۹؛ معجم قبایل العرب، ج ۱، ۲۱ ـ ۲۲.</ref>.<ref>[[سید محمود سامانی|سامانی، سید محمود]]، [[بنی اسد بن خزیمه (مقاله)|مقاله «بنی اسد بن خزیمه»]]، [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==جنگ‌های [[بنی اسد]]== | | ==جنگ‌های [[بنی اسد]]== |
| در مقاطعی بنی اسد با برخی قبایل همپیمان بودند، هرچند درگیری‌هایی نیز میانشان روی می‌‌داد. از همپیمانان آنان می‌‌توان به [[قبیله]] طیّ،<ref>معجم قبایل العرب، ج ۱، ص ۲۲.</ref> بنو [[عامر بن صعصعه]] <ref>بلوغ الارب، ج ۲، ص ۷۰ ـ ۷۱.</ref> و [[یهود]] [[خیبر]] <ref>تفسیر ثعالبی، ج ۴، ص ۳۳۸؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۶، ص ۲۸۲.</ref>اشاره کرد. بنی‌‌اسد از قبایل جنگجوی [[عرب]] به شمار می‌‌آیند.<ref>معجم قبایل العرب، ج ۱، ص ۲۲.</ref> و در نبردهای گوناگون [[عصر جاهلی]] و [[اسلامی]] حضور داشتند. از مهم‌‌ترین جنگ‌های آنان پیش از [[اسلام]]، [[جنگ]] با قبیله "طیّ" بود که به {{عربی|"يوم ظهر الدهناء"}}<ref>الکامل، ج ۱، ص ۴۹۶.</ref> [[شهرت]] یافت؛ نیز [[نبرد]] با بنی‌‌تمیم در "ذات الحناظل" که به کشته شدن [[عمرو بن أثیر]] رئیس بنی‌‌تمیم انجامید.<ref>معجم ما استعجم، ج ۲، ص ۴۷۰.</ref> از نبرد آنان با [[بنو عامر بن صعصعه]] نیز به {{عربی|"يوم ذي علق"}} یاد شده است <ref> الکامل، ج ۱، ص ۵۰۷ ـ ۵۰۹.</ref> و نبرد دیگر آنان در منطقه‌‌ای از نجد بنام "خوّ" است که بنی‌‌اسد بر بنی [[یربوع]] [[شبیخون]] زدند؛<ref>معجم قبایل الحجاز، ج ۱، ص ۲۲؛ معجم ما استعجم، ج ۲، ص ۱۴۴.</ref> اما مشهورترین [[جنگ]] آنان [[نبرد]] "[[یوم]] [[حُجر]]" است که طی آن اعضای تیره‌‌ای از [[اسد]] به نام بنی‌‌کاهل بن اسد بر اثر بد سیرتی [[حجر]] [[پدر]] شاعر معروف [[عرب]] [[امرؤ القیس]] که پس از [[حارث]] بن عمروآکل المرار، [[ریاست]] بنی‌‌اسد را بر عهده داشت بر وی شوریدند و او را کشتند <ref>ایام العرب فی الجاهلیه، ص ۱۱۲- ۱۲۳.</ref> و بدینوسیله از یوغ کندیان [[رهایی]] یافتند.<ref> الاخبار الطوال، ص ۵۲.</ref> در پی این واقعه یمنی‌ها و [[آل]] کنده به قصد [[سرکوب]] بنی‌‌اسد و دیگر [[قبایل]] نزاری دست به تهاجم زدند؛<ref> الاخبار الطوال، ص ۵۲ ـ ۵۳.</ref> اما در نهایت منهزم شدند. مطابق گزارش [[یعقوبی]] پس از [[آگاهی]] امرؤ القیس از کشته شدن پدرش، وی خود قصد [[بنی اسد]] کرد؛ اما چون خود را از رویارویی با آنان [[ناتوان]] دید به یمن رفت.<ref>تاریخ یعقوبی، ج ۱، ص ۲۱۷ ـ ۲۱۹.</ref> دو تن از شخصیت‌های آنان در این عصر، [[خالد بن نضلة بن اشتر اسدی]] [[رئیس]] بنی اسد <ref>جمهرة انساب العرب، ص ۱۹.</ref> و [[عوف بن عامر]] بودند که عوف در میان بنی اسد به [[کهانت]] می‌‌پرداخت.<ref>المحبر، ص ۳۹۱.</ref> از میان آنان خطبای فراوانی برخاست، چنان‌‌که [[رسول خدا]] از بنی اسد با عنوان خطبای عرب یاد کرده است.<ref>المحبر، ص ۸۷.</ref> ایشان از اولین عرب‌هایی دانسته شده‌‌اند که به آهنگری پرداختند؛ از این رو به آنان "قیون" گفته می‌‌شد. از [[نیکوترین]] شمشیرهای ساخته شده به دست آنان "سریجیّه" منسوب به سُریج فردی از بنی اسد بود.<ref>بلوع الارب، ج ۲، ص ۶۲ ـ ۶۳.</ref> از دیگر عوامل [[شهرت]] آنان چشم [[شوری]] ایشان بود. برخی [[مفسران]] <ref>اسباب النزول، ص ۲۹۳؛ کشف الاسرار، ج ۱۰، ص ۱۹۹؛ روض الجنان، ج ۱۹، ص ۳۶۹.</ref> از این خصوصیت آنان در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَإِنْ يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ}}<ref>«و به راستی نزدیک است کافران هنگامی که این یادکرد را می‌شنوند با چشمانشان به تو آسیب رسانند و می‌گویند بی‌گمان او دیوانه است» سوره قلم، آیه ۵۱.</ref> یاد کرده و آوردهاند که [[قریش]] برخی از بنی‌‌اسد را [[اجیر]] کرده بودند تا [[رسول خدا]] را با [[چشم زخم]] از میان بردارند؛ اما [[خداوند]] رسولش را [[حفظ]] کرد.<ref>غرر التبیان، ص ۵۱۷؛ روض الجنان، ج ۱۹، ص ۳۷۰.</ref> [[آیه]] اشاره به این شگرد [[قریش]] برای نابودی [[پیامبر]]{{صل}} دارد؛ گویا آنان برای افزایش اثرگذاری دیدگانشان چند [[روز]] از خوردن [[غذا]] خودداری می‌‌کردند.<ref>اسباب النزول، ص ۲۹۳ ـ ۲۹۴؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۸، ص ۲۵۴ ـ ۲۵۵.</ref>.<ref>[[سید محمود سامانی|سامانی، سید محمود]]، [[بنی اسد بن خزیمه (مقاله)|مقاله «بنی اسد بن خزیمه»]]، [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==[[بنی اسد]] در [[عصر پیامبر]]{{صل}}== | | ==[[بنی اسد]] در [[عصر پیامبر]]{{صل}}== |
| با توجه به گستردگی و پراکندگی بنی اسد، طبیعی بود که آنان با [[ظهور اسلام]]، [[روابط]] یکسانی با رسول خدا نداشته باشند. آنان چون بیشتر [[قبایل]] ساکن جزیرة‌‌العرب تا [[سال نهم هجری]] از [[پذیرش]] [[دین اسلام]] سر باز زده، پس از آن نیز نقش مثبتی در [[حکومت نبوی]] ایفا نکردند، بلکه همواره مسئله ساز بودند.
| |
|
| |
| [[غالب]] اسدیان [[سیاست]] خصمانه‌‌ای در برابر [[مسلمانان]] در پیش گرفتند و بارها به [[توطئه]] چینی بر ضدّ مسلمانان پرداختند، از این رو پیامبر در دوره [[مدنی]] عمدتاً با اسدیان همپیمان با [[غطفان]] و [[یهود]] که از جانب شمال، یثرب را [[تهدید]] می‌‌کردند رویارویی داشت و اقداماتی برای محدود‌سازی ایشان انجام داد. پس از [[غزوه احد]] ([[سال سوم هجری]]) تیره‌‌ای از آنان که می‌‌پنداشتند [[دولت]] [[مدینه]] [[ضعیف]] شده در صدد [[حمله]] به آن [[شهر]] برآمدند؛ اما قبل از عملی ساختن نقشه خود، رسول خدا آنان را غافلگیر و با فرستادن سریه‌‌ای به [[فرماندهی]] [[ابو سلمه]] و [[عبد الله بن انیس]]، توطئه ایشان را خنثا کرد.<ref> المغازی، ج ۱، ص ۳۴۲؛ الطبقات، ابن سعد، ج ۲، ص۳۸ـ۳۹.</ref> کلبی <ref>مجمع‌‌البیان، ج ۹، ص ۱۴۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۶، ص ۱۹۰؛ کشف‌‌الاسرار، ج ۹، ص ۱۴۷.</ref> و [[ابن عباس]] و برخی دیگر [[مفسران]] <ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۶، ص ۱۹۰.</ref> [[نزول آیه]] {{متن قرآن|وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا لَوْ كَانَ خَيْرًا مَا سَبَقُونَا إِلَيْهِ وَإِذْ لَمْ يَهْتَدُوا بِهِ فَسَيَقُولُونَ هَذَا إِفْكٌ قَدِيمٌ}}<ref>«و کافران درباره مؤمنان گفتند: اگر آن (ایمان به قرآن) خیر میبود آنان در آن بر ما پیشی نمیگرفتند و چون با آن (قرآن) رهیاب نشده‌اند خواهند گفت که این دروغی دیرین است» سوره احقاف، آیه ۱۱.</ref> را درباره قبایلی از جمله بنی‌‌اسد دانسته‌‌اند که نسبت به [[اسلام]] [[قبایل]] [[غفار]] و أسلم خرده گرفته، به [[تمسخر]] ایشان می‌‌پرداختند و می‌‌گفتند: اگر در این [[دین]] خیری میبود، آنان بر ما [[سبقت]] نمیگرفتند؛ اما به نظر می‌‌رسد با توجه به مکی بودن [[سوره احقاف]] این [[آیات]] درباره [[قریشیان]] نازل شده و بعدها بر [[بنی اسد]] و دیگر قبایل [[تطبیق]] شده است، چنان‌‌که [[قتاده]] بر این [[باور]] است که آن در [[شأن]] [[قریش]] نازل شده است.<ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۶، ص ۱۹۰.</ref> بنی‌‌اسد در [[سال پنجم هجری]] به [[فرماندهی]] [[طلیحة بن خویلد اسدی]] در [[غزوه]] [[خندق]] به رویارویی با [[مسلمانان]] پرداختند،<ref>المغازی، ج ۲، ص ۴۴۳؛ الطبقات، ابن سعد، ج ۲، ص ۵۴.</ref> از این رو برخی [[مفسّران]]،<ref>مجمع‌‌البیان، ج ۸، ص ۱۲۶؛ روض الجنان، ج ۱۵، ص ۳۷۰؛ زاد المسیر، ج ۶، ص ۱۸۳؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۴، ص ۹۵.</ref> مقصود از کلمه {{متن قرآن|فَوْقِ}} در [[آیه]] {{متن قرآن|إِذْ جَاءُوكُمْ مِنْ فَوْقِكُمْ وَمِنْ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَإِذْ زَاغَتِ الْأَبْصَارُ وَبَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا}}<ref>«هنگامی که از فراز و فرودتان بر شما تاختند و آنگاه که چشم‌ها کلاپیسه شد و دل‌ها به گلوها رسید و به خداوند گمان‌ها (ی نادرست) بردید؛» سوره احزاب، آیه ۱۰.</ref> را اشاره به جایی می‌‌دانند که [[قبیله]] بنی‌‌اسد و برخی دیگر از [[سپاه]] احزاب از آن سمت وارد شده، موضع گرفتند.
| |
|
| |
| در این سال (پنجم [[هجری]]) و پس از [[نبرد]] احزاب، [[رسول خدا]] [[ابو عبیده]] را به عنوان [[امیر]] سریه به سراغ قبایل طیّ و [[اسد]] در نجد فرستاد.<ref>تاریخ ابن خیاط، ص ۴۶.</ref> در [[سال ششم هجرت]] نیز آن [[حضرت]]، [[عکاشة بن محصن]] را به "غَمْرَة" (آبی از آن بنی اسد) فرستاد و او توانست ۲۰۰ شتر به [[غنیمت]] گرفته، به [[مدینه]] آورد،<ref> السیرة‌‌النبویه، ج ۴، ص ۱۰۳۰؛ تاریخ طبری، ج ۲، ص ۲۸۵.</ref> گرچه مطابق گزارش‌های دیگر به چیزی برخورد نکرد.<ref>المحبر، ص ۱۲۲.</ref> همپیمانی بنی‌‌اسد با [[یهود]] شمال [[حجاز]] منافعی را برای آنان به همراه داشت، از این رو بنی‌‌اسد نمی‌‌دانستند چنانچه [[اسلام]] آورده، از یهود جدا شوند شرایط بهتری برایشان فراهم میشود و به لحاظ [[روابط]] [[تاریخی]] خود با یهود مایل نبودند وضعیت همپیمانانشان دچار [[ضعف]] و [[تزلزل]] گردد.
| |
|
| |
| به [[نقل]] [[مقاتل]] <ref>کشف الاسرار، ج ۶، ص ۳۳۹؛ زاد المسیر، ج ۵، ص ۲۸۳؛ غررالتبیان، ص ۳۴۸.</ref> [[آیه]] {{متن قرآن|مَنْ كَانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ مَا يَغِيظُ}}<ref>«هر کس که گمان می‌داشت خداوند در این جهان و در جهان واپسین هرگز پیامبر را یاری نخواهد کرد، (اینک) ریسمانی از سقف بیاویزد سپس (رشته زندگی خود را) ببرد آنگاه بنگرد که آیا این تدبیر او خشمش را از بین می‌برد؟» سوره حج، آیه ۱۵.</ref> در این باره نازل شد و [[خداوند]] در برابر [[پندار]] [[نادرست]] آنان، که می‌‌گفتند: ما [[ترس]] آن داریم که [[خدا]] سرانجام [[پیامبر]] را [[یاری]] نکند و ما از [[پشتیبانی]] یهود و گرفتن مواد غذایی از ایشان [[محروم]] شویم، آنان را سخت [[مذمت]] کرد. چنین [[شأن]] نزولی برای آیه {{متن قرآن|وَلَوْ قَاتَلَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوَلَّوُا الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا}}<ref>«و اگر کافران با شما به جنگ برمی‌خاستند واپس می‌گریختند سپس یار و یاوری نمی‌یافتند» سوره فتح، آیه ۲۲.</ref> نیز گزارش شده است که دو [[قبیله بنی اسد]] و [[غطفان]]، پس از [[دعوت]] ایشان به اسلام می‌‌گفتند: می‌‌ترسیم [[محمّد]] را [[نصرت]] بر دشمنانش نباشد و [[دین]] او نیرو نگیرد و [[عهد]] و [[پیمان]] ما با یهود [[قطع]] گردد<ref>تفسیر بغوی، ج ۴، ص ۱۹۷؛ مجمع البیان، ج ۹، ص ۲۰۶؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۶، ص ۲۸۰.</ref>.
| |
|
| |
| برخی [[نزول آیه]] را پس آن دانسته‌‌اند که [[بنی اسد]] برای یاری یهود [[اهل]] [[خیبر]] نزد ایشان آمدند.<ref>غررالتبیان، ص ۴۸۳.</ref> در نتیجه زمانی که [[مسلمانان]] در سال ششم به سمت [[مکه]] (جنوب [[مدینه]]) رفته، در [[حدیبیه]] بودند بنی‌‌اسد می‌‌خواستند از این [[فرصت]] استفاده کرده، به مدینه تعرض کنند. از قول [[قتاده]] ذیل آیه {{متن قرآن|وَعَدَكُمُ اللَّهُ مَغَانِمَ كَثِيرَةً تَأْخُذُونَهَا فَعَجَّلَ لَكُمْ هَذِهِ وَكَفَّ أَيْدِيَ النَّاسِ عَنْكُمْ وَلِتَكُونَ آيَةً لِلْمُؤْمِنِينَ وَيَهْدِيَكُمْ صِرَاطًا مُسْتَقِيمًا}}<ref>«خداوند غنیمت‌های فراوانی را به شما وعده داد که به دست می‌آورید، آنگاه این (وعده) را برایتان پیش افکند و دست مردم را از شما کوتاه کرد و (چنین کرد) تا نشانه‌ای برای مؤمنان باشد و شما را به راهی راست رهنمون گردد» سوره فتح، آیه ۲۰.</ref> آمده است <ref>غرر التبیان، ص ۴۸۳.</ref> که بنی‌‌اسد در غیاب [[رسول خدا]] قصد [[غارت]] [[مدینه]] را داشتند؛ اما [[خداوند]] [[رعب]] و [[وحشت]] در دلهایشان افکند و از [[تصمیم]] خود منصرف شدند. در سال هفتم زمانی که [[مسلمانان]] با [[حمله]] به [[خیبر]] دژهای [[یهود]] را محاصره کردند، بنی‌‌اسد برای کاهش فشار نظامی از همپیمانانشان، تصمیم به یورش به مدینه گرفتند؛ اما خداوند نقشه شوم آنان را خنثا ساخت.<ref>مجمع البیان، ج ۹، ص ۱۹۴.</ref> [[آیه]] {{متن قرآن|وَهُوَ الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ عَنْهُمْ بِبَطْنِ مَكَّةَ مِنْ بَعْدِ أَنْ أَظْفَرَكُمْ عَلَيْهِمْ وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا}}<ref>«و اوست که پس از آنکه شما را بر آنان پیروز گردانید دست آنان را از شما و دست شما را از آنان در دل مکّه، کوتاه کرد و خداوند به آنچه می‌کنید بیناست» سوره فتح، آیه ۲۴.</ref> در این باره دانسته شده است<ref>کشف الاسرار، ج ۹، ص ۲۲۶؛ تفسیر بغوی، ج ۴، ص ۱۹۴.</ref>؛ اما مشهور آن است که این آیه در ماجرای [[توطئه]] [[قریش]] برضدّ مسلمانان در [[صلح حدیبیه]] نازل گشت.<ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۶، ص ۲۸۲.</ref> بعید نیست چنین گزارشهایی برای بهسازی تصویر قریش ساخته شده باشد.<ref>[[سید محمود سامانی|سامانی، سید محمود]]، [[بنی اسد بن خزیمه (مقاله)|مقاله «بنی اسد بن خزیمه»]]، [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==[[اسلام]] [[بنی اسد]]== | | ==[[اسلام]] [[بنی اسد]]== |
| در [[سال نهم هجری]]، بنی‌‌اسد چون دیگر [[قبایل]] شبه جزیره هیئتی به [[ریاست]] [[ضِرار بن الأزور]] به مدینه فرستاد.<ref>تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۷۹.</ref> اعزام شدگان بنی‌‌اسد ۱۰ گروه بودند، که در میان آنان [[طلیحة بن خویلد اسدی]] نیز حضور داشت.<ref> الطبقات، ابن سعد، ج ۱، ص ۲۲۳.</ref> این گروه چند [[روز]] در مدینه مانده، به [[آموختن]] [[قرآن]] پرداختند. گویند: گروهی به نام «بنی زنیه» از اسدیان به ریاست [[حضرمی بن عامر]]، <ref>جمهرة النسب، ص ۱۸۲؛ اسدالغابه، ج ۲، ص ۲۹؛ البدایة والنهایه، ج ۵، ص ۱۰۲.</ref> با بنی‌‌اسد همراه بودند که پس از [[مذاکره]] با [[رسول خدا]] و [[بیعت]] با آن [[حضرت]]، [[پیامبر]] ایشان را "بنو رشده" نامید؛<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۱، ص ۲۹۲؛ الاصابه، ج ۲، ص ۸۴.</ref> اما آنان [[راضی]] نشده، گفتند: ما نام پدرمان را وانمی‌‌گذاریم، از این رو پیامبر{{صل}} آنان را بنوعبدالله نامید و این نام بر ایشان [[غلبه]] یافت.<ref>جمهرة النسب، ص ۱۸۲؛ الطبقات، ابن سعد، ج ۱، ص ۲۲۳.</ref> منابع حکایت از آن دارند که آن سال، [[خشکسالی]] بود و کالاها گران شده بود، از این رو افزون بر [[اقبال]] عمومی [[قبایل]]، دریافت کمکهای مادی از [[حکومت نبوی]] را می‌‌توان در انگیزه‌‌های ایشان مؤثر دانست، بنابراین [[اسلام آوردن]] آنان بنا به [[مصالح]] و [[منافع]] خویش و تحت فشار شرایط [[اقتصادی]] آن [[زمان]] صورت گرفت، از همین رو [[خداوند]] [[ایمان]] آنان به [[اسلام]] را [[تأیید]] نمیکند: {{متن قرآن|قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَلَكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ وَإِنْ تُطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَا يَلِتْكُمْ مِنْ أَعْمَالِكُمْ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«تازی‌های بیابان‌نشین گفتند: ایمان آورده‌ایم بگو: ایمان نیاورده‌اید بلکه بگویید: اسلام آورده‌ایم و هنوز ایمان در دل‌هایتان راه نیافته است و اگر از خداوند و پیامبرش فرمان برید از (پاداش) کردارهایتان چیزی کم نمیکند که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره حجرات، آیه ۱۴.</ref> این [[آیه]] درباره قبایلی از جمله بنی‌‌اسد نازل گردید که جمعی از آنان در سال [[قحطی]] و خشکسالی وارد [[مدینه]] شدند و به [[امید]] دریافت کمک از [[پیامبر]]{{صل}} [[شهادتین]] بر [[زبان]] جاری ساخته، به آن [[حضرت]] گفتند: طوایف [[عرب]] بر مرکب‌ها سوار شده و با تو [[پیکار]] کردند؛ ولی ما بدون دست زدن به [[جنگ]] و همراه با [[زنان]] و فرزندانمان نزد تو آمدیم.<ref> غررالتبیان، ص ۴۸۷.</ref> آیه فوق نازل شد و ظاهری بودن اسلام آنان را آشکار ساخت، افزون بر آن اگر هم ایمان آوردهاند نباید منتی بر [[رسول خدا]] بگذارند.<ref>جامع‌‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص ۱۸۲؛ اسباب‌‌النزول، ص ۲۶۵؛ مجمع‌‌البیان، ج ۹، ص ۲۲۳.</ref>
| |
|
| |
| بنا به [[نقل]] بَلَنسِی <ref> مبهمات القرآن، ج ۲، ص ۵۳۲.</ref> و [[ابن جماعه]] <ref>غررالتبیان، ص ۴۸۷.</ref> ابتدای [[سوره حجرات]] درباره بنی‌‌تمیم و انتهای آن در [[شأن]] بنی‌‌اسد نازل شده است، افزون بر این بنی‌‌اسد در [[روابط]] خود با پیامبر، اسلام آوردن خودشان را امتیازی بزرگ به حساب آورده و بر این [[باور]] بودند که رسول خدا برای [[اعمال]] [[سلطه]] خود بر آنان به [[زور]] [[متوسل]] نشده است، از این رو در [[آیه]] {{متن قرآن|يَمُنُّونَ عَلَيْكَ أَنْ أَسْلَمُوا قُلْ لَا تَمُنُّوا عَلَيَّ إِسْلَامَكُمْ بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ عَلَيْكُمْ أَنْ هَدَاكُمْ لِلْإِيمَانِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}}<ref>«بر تو منّت مینهند که اسلام آوردهاند؛ بگو: برای اسلامتان بر من منّت ننهید، بلکه این خداوند است که بر شما منّت مینهد که شما را به ایمان رهنمون شده است، اگر راست می‌گویید» سوره حجرات، آیه ۱۷.</ref> [[خداوند]] ضمن [[نکوهش]] آنان در خطاب به [[پیامبر]] می‌‌فرماید: بر تو [[منت]] مینهند که [[اسلام]] آوردهاند. بگو: به اسلام خود بر من منت منهید، بلکه خدای بر شما منت مینهد که شما را به [[ایمان]] [[راه]] نموده است، اگر در ایمان خود راستگویید. این آیه در [[شأن]] بنی‌‌اسد نازل شده است.<ref>جامع‌‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص ۱۸۷؛ تفسیر ابن کثیر، ج ۴، ص ۲۳۴؛ التکمیل والاتمام، ص ۳۹۴.</ref> گفته شده: این [[قبیله]] در بازگشت از [[مدینه]] به مناطق خود [[امنیت]] مسیرهای منتهی به آن [[شهر]] را برهم زده، زمینه را برای گرانی کالاها در مدینه فراهم می‌‌آوردند.<ref>اسباب النزول، ص ۲۶۶؛ روض الجنان، ج ۱۰، ص ۸۰.</ref>
| |
|
| |
| ذیل آیه {{متن قرآن|وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ}}<ref>«و مؤمنان نباید همگی رهسپار (جهاد یا آموختن دانش) شوند؛ اما چرا از هر گروه ایشان دسته‌ای رهسپار نمی‌گردند تا دین آگاه شوند و چون نزد قوم خود باز آمدند آنها را بیم دهند باشد که بپرهیزند» سوره توبه، آیه ۱۲۲.</ref> آمده است که بنی‌‌اسد در ایام [[قحطی]] با [[خانواده]] خود به مدینه آمده، گفتند: [[هدف]] ما [[آموختن]] [[فقه]] است؛ اما در بازگشت دست به [[غارت]] و چپاول زده، راهها را [[ناامن]] می‌‌کردند.<ref> اسباب النزول، ص ۲۶۶؛ روض الجنان، ج ۱۰، ص ۸۰.</ref> در نقل دیگر آمده است که صحرانشینان پس از [[مسلمان]] شدن برای فراگرفتن [[احکام اسلام]] رهسپار مدینه شدند و این سبب بالا رفتن قیمت کالاها و [[ارزاق]] و [[مشکلات]] دیگر برای [[اهل]] آن شهر شد. با [[نزول]] این آیه به ایشان توصیه شد که اگر گروهی از آنان به آموختن فقه بپردازند کافی است<ref> التبیان، ج ۵، ص ۳۲۳.</ref>. با توجه به آنکه [[بنی اسد]] در اواخر [[حیات پیامبر]] از اسلام بازگشته، به رویارویی با [[رسول خدا]] پرداختند، [[مفسران]] [[آیات]] متعددی را درباره نوع ایمان، [[کفر]] و [[نفاق]] به بنی‌‌اسد نسبت داده‌‌اند، هرچند نمی‌‌توان [[آیات]] مزبور را منحصر به آنان دانست. بنا به [[نقل]] [[ابن عباس]] <ref> تفسیر قرطبی، ج ۵، ص ۳۱۱؛ التکمیل والاتمام، ص ۱۰۰.</ref> و [[مقاتل]] <ref>مجمع‌‌البیان، ج ۳، ص ۱۳۶.</ref> [[آیه]] {{متن قرآن|سَتَجِدُونَ آخَرِينَ يُرِيدُونَ أَنْ يَأْمَنُوكُمْ وَيَأْمَنُوا قَوْمَهُمْ كُلَّ مَا رُدُّوا إِلَى الْفِتْنَةِ أُرْكِسُوا فِيهَا فَإِنْ لَمْ يَعْتَزِلُوكُمْ وَيُلْقُوا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ وَيَكُفُّوا أَيْدِيَهُمْ فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأُولَئِكُمْ جَعَلْنَا لَكُمْ عَلَيْهِمْ سُلْطَانًا مُبِينًا}}<ref>«دسته دیگری خواهید یافت که می‌خواهند هم از شما و هم از قوم خود در امان باشند؛ هر بار به سوی (چاه) فتنه بازگردانده شوند در آن سرنگون می‌گردند؛ پس، اگر از شما کناره نجستند و به سازش با شما رو نیاوردند و دست (از شما) باز نداشتند هر جا بر آنان دست یافتید بکشید و آنانند که ما شما را بر آنها چیرگی آشکاری داده‌ایم» سوره نساء، آیه ۹۱.</ref> درباره آنان و دیگر قبایلی است که برای در [[امان]] ماندن از [[ناحیه]] [[مسلمانان]] و نیز از سوی [[مشرکان]]، از روی [[خدعه]] و [[ریا]] اظهار [[اسلام]] می‌‌کردند و در بازگشت به موطن خود کفرشان را آشکار می‌‌ساختند<ref>تفسیر بغوی، ج ۱، ص ۴۶۱؛ روض‌‌الجنان، ج ۶، ص ۵۱.</ref>. [[خداوند]] در این آیه [[پیامبر]]{{صل}} را در صورت دست بر نداشتن آنان از [[فتنه]] و [[آشوب]] به [[شدت عمل]] با آنان فراخواند.
| |
|
| |
| هنگامی که پیامبر [[تصمیم]] گرفت به [[تبوک]] [[لشکرکشی]] کند ([[سال نهم هجرت]]) و [[قبایل]] را فراخواند تا به او بپیوندند، صحرانشینانی چون بنی‌‌اسد از کسانی بودند که برای شرکت نکردن در [[جهاد]]، عذرهای واهی می‌‌تراشیدند و از پیامبر می‌‌خواستند بدانان اجازه دهد او را [[همراهی]] نکنند، از این رو برخی [[مفسران]]، {{متن قرآن|الْمُعَذِّرُونَ}} در آیه {{متن قرآن|وَجَاءَ الْمُعَذِّرُونَ مِنَ الْأَعْرَابِ لِيُؤْذَنَ لَهُمْ وَقَعَدَ الَّذِينَ كَذَبُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ سَيُصِيبُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«عذرآوران از تازیان بیابان‌نشین آمدند تا به آنان اجازه (ی جهاد) داده شود و آنان که به خداوند و پیامبرش دروغ گفته بودند خانه‌نشین شدند! به زودی از (میان) ایشان به کافران عذابی دردناک خواهد رسید» سوره توبه، آیه ۹۰.</ref> را بر آنان [[تطبیق]] کرده و گفتارشان را [[دروغ]] و عذرشان را ناموجه دانسته‌‌اند<ref>الکشاف، ج ۲، ص ۳۰۰؛ مبهمات القرآن، ج ۳، ص ۵۳۱.</ref>. برخی نیز {{متن قرآن|الْمُعَذِّرُونَ}} در این آیه را به معنای "صاحبان عذر" دانسته که بر اثر نداشتن [[سلاح]] و آذوقه حقیقتاً از شرکت در [[جهاد معذور]] بودند؛ ولی به سبب [[شوق]] و هیجانی که برای شرکت در [[جهاد در راه خدا]] داشتند از پیامبر اجازه حضور در [[جبهه]] را می‌‌طلبیدند <ref> المیزان، ج ۹، ص ۳۶۱.</ref> که در این صورت آیه، ارتباطی با بنی‌‌اسد ندارد.
| |
|
| |
| بنا به نقل ابن عباس<ref>کشف الاسرار، ج ۶، ص ۳۳۷.</ref> آیه {{متن قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَى حَرْفٍ فَإِنْ أَصَابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلَى وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةَ ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ}}<ref>«و از مردم کسی است که خداوند را با دو دلی می‌پرستد، اگر خیری به او رسد بدان دل استوار می‌دارد و اگر بلایی بدو رسد دگرگون میشود ؛ در این جهان و در جهان واپسین زیان دیده است؛ این همان زیان آشکار است» سوره حج، آیه ۱۱.</ref> در [[شأن]] قومی از بنی‌‌اسد نازل شد که در [[دین]] خود ([[اسلام]]) [[ثبات]] [[عقیده]] نداشتند؛ همچنین به [[نقل]] [[مقاتل]] [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُوا أَعْمَالَكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند فرمانبرداری کنید و از پیامبر فرمان برید و کردارهایتان را تباه نگردانید» سوره محمد، آیه ۳۳.</ref> درباره بنی‌‌اسد نازل شد<ref> تفسیر بغوی، ج ۴، ص ۱۸۶؛ روض‌‌الجنان، ج ۱۷، ص ۳۱۳.</ref> و از آنان خواسته شد اعمالشان را تباه نکنند.
| |
|
| |
| در آیه {{متن قرآن|الْأَعْرَابُ أَشَدُّ كُفْرًا وَنِفَاقًا وَأَجْدَرُ أَلَّا يَعْلَمُوا حُدُودَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ}}<ref>«تازیان بیابان‌نشین کفرگراتر و نفاق‌گراتر و به ندانستن حدود آنچه خداوند بر پیامبرش فرو فرستاده است سزاوارترند و خداوند دانایی فرزانه است» سوره توبه، آیه ۹۷.</ref> که از [[کفر]] و [[نفاق]] صحرانشینان سخن به میان آمده. مشهور [[مفسران]] یکی از مصادیق بادیه‌‌نشینان را بنی‌‌اسد دانسته‌‌اند.<ref>اسباب النزول، ص ۱۷۴؛ روض الجنان، ج ۱۰، ص ۸؛ بحرالمحیط، ج ۵، ص ۴۹۱.</ref> بر اثر [[مخالفت]] بنی‌‌اسد با [[حکومت]] مرکزی [[مدینه]] این [[قبیله]] از اینکه [[دولت]] [[نبوی]] دچار [[مشکلات]] و گرفتاری‌ها گردد اظهار [[خرسندی]] می‌‌کردند. این [[احساس]] در آیه {{متن قرآن|وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ يَتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ مَغْرَمًا وَيَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَائِرَ عَلَيْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«و برخی از تازیان بیابان‌نشین آنچه هزینه می‌کنند غرامت می‌شمارند و برای شما انتظار پیشامدها را می‌کشند؛ پیشامدهای بد بر (خود) آنان باد و خداوند شنوایی داناست» سوره توبه، آیه ۹۸.</ref> منعکس شده است و [[خداوند]] از [[بلا]] و [[گرفتاری]] که برای خودِ آنها پیش می‌‌آید خبر می‌‌دهد. آنان از قبایلی بودند که [[زکات]] را نوعی [[جزیه]] و به زیان خود شمرده، از پرداخت آن خودداری می‌‌کردند، از این رو در این آیه نکوهش‌‌شده‌‌اند.
| |
|
| |
| به نقل [[ابن سعد]] [[رسول خدا]] نامه‌‌ای به [[بنی اسد]] نوشت و به آنان اخطار کرد که به قلمرو و آبگاه [[قبیله طی]] نزدیک نشوند و در صورت [[سرپیچی]] [[ذمّه]] [[پیامبر]] از ایشان بری است.<ref> الطبقات، ابن سعد، ج ۱، ص ۲۰۷.</ref> به رغم [[روابط]] نامناسب اسدیان با [[پیامبر]]{{صل}}، برخی از ایشان از بنو [[غنم بن دودان بن اسد]] و [[ثعلبة بن دودان]] در [[مکه]] با [[بنی عبد شمس بن عبد مناف]] همپیمان بودند <ref>السیرة‌‌النبویه، ج ۲، ص ۵۰۱؛ الطبقات، ابن خیاط، ص ۶۲۳؛ الطبقات، ابن سعد، ج ۳، ص ۶۵؛ ج ۸، ص ۱۹۲.</ref> و شاید به دلیل‌هایی چون داشتن روابط نسبی،<ref>المحبر، ص ۸۷.</ref> مناسباتشان با پیامبر [[حسنه]] بود. از میان آنان عبدالله، عبیدالله، و [[زینب]] (همسر پیامبر)<ref>المحبر، ص ۸۶؛ جمهرة انساب العرب، ص ۱۹۱.</ref> [[فرزندان]] [[جحش]] [[اسدی]]<ref>السیرة‌‌النبویه، ج ۱، ص ۳۲۴.</ref> که عمه‌‌زادگان [[رسول خدا]] بودند بیش از دیگران به چشم می‌‌خورند. اینان از [[نخستین مسلمانان]] و از [[مهاجران به حبشه]] <ref>الاستیعاب، ج ۵، ص ۷ ـ ۱۴.</ref> بودند.
| |
|
| |
| این گروه از [[مسلمانان]] [[بنی اسد]] با [[هجرت پیامبر]] به یثرب، چون سایر [[مؤمنان]] به آن [[شهر]] [[مهاجرت]] کردند. [[سعید بن رُقیش]] از کسانی بود که با خانواده‌‌اش به [[مدینه]] مهاجرت کرد.<ref>اسدالغابه، ج ۲، ص ۳۰۵.</ref> به [[نقل]] [[ابن حبیب بغدادی]] در [[غزوه بدر]] درصد قابل توجهی از [[مهاجران]] اسدی بودند.<ref>المحبر، ص ۸۷.</ref> [[عبدالله بن جحش]] (به‌‌نقلی اولین غنیمتی که برای پیامبر{{صل}} آورده شده به دست وی بود)،<ref> المحبر، ص ۸۶.</ref> [[عکاشة بن محصن]] (کسی که چون شمشیرش در [[نبرد]] با [[دشمنان]] [[شکست]]، رسول خدا [[سلاح]] خود را بدو [[عطا]] کرده، درباره وی [[دعا]] کرد)<ref> المحبر، ص ۸۶.</ref> و [[ابوسنان بن وهب]] نیز در [[حدیبیه]] اولین کسی دانسته شده که با رسول خدا [[بیعت]] کرد و گفت: ای رسول خدا! با تو به [[پیروزی]] یا [[شهادت]] بیعت می‌‌کنم و دیگران هم با این شرط با آن [[حضرت]] بیعت کردند.<ref> المحبر، ص ۸۷.</ref> [[سنان بن ابی سنان]] و [[شجاع بن وهب]] ([[سفیر]] پیامبر در سال ششم نزد [[حارث بن ابی شمر]] حاکم غسّان)<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۱، ص ۲۰۰؛ تاریخ ابن خیاط، ص ۴۷، ۶۲؛ اسدالغابه، ج ۲، ص ۳۸۶.</ref> از جمله حاضران در [[نبرد]] [[بدر]] به شمار آمده‌‌اند.<ref> المغازی، ج ۱، ص ۱۵۴؛ السیرة‌‌النبویه، ج ۲، ص ۶۷۹.</ref> اینان در دیگر [[غزوات]] نیز دارای نقش بودند.<ref>[[سید محمود سامانی|سامانی، سید محمود]]، [[بنی اسد بن خزیمه (مقاله)|مقاله «بنی اسد بن خزیمه»]]، [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==[[ارتداد]] [[بنی اسد]]== | | ==[[ارتداد]] [[بنی اسد]]== |
| بنی‌‌اسد از قبایلی بودند که در [[حیات رسول خدا]] [[مرتد]] شدند.<ref>غررالتبیان، ص ۲۴۸؛ مبهمات القرآن، ج ۱، ص ۴۰۳؛ التکمیل والاتمام، ص ۱۱۴ ـ ۱۱۵.</ref> [[طلیحة بن خویلد]] [[اسدی]] در "بزاخه" (از منابع آبی بنی اسد)<ref>معجم البلدان، ج ۱، ص ۴۰۸.</ref> به [[دروغ]] خود را [[پیامبر]] خواند و توانست قسمتی از اسدیان و برخی گروه‌هایا [[قبایل]] را با خود همراه ساخته، بر [[دولت اسلامی]] [[مدینه]]، بشورد؛ اما پیامبر{{صل}} مجال دفع غائله آنان را نیافت و به سرای باقی شتافت.
| |
|
| |
| برخی [[مفسران]] ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«ای مؤمنان! هر کس از دینش برگردد خداوند به زودی گروهی را می‌آورد که دوستشان می‌دارد و دوستش می‌دارند؛ در برابر مؤمنان خاکسار و در برابر کافران دشوارند، در راه خداوند جهاد می‌کنند و از سرزنش سرزنشگری نمی‌هراسند؛ این بخشش خداوند است که به هر کس بخواهد ارزانی می‌دارد و خداوند نعمت‌گستری داناست» سوره مائده، آیه ۵۴.</ref> که سخن از روی گردانی برخی [[عرب]] از [[اسلام]] است از ایشان یاد کرده، به ارتداد ایشان در عصر [[رسول خدا]]{{صل}} اشاره کرده‌‌اند<ref>غررالتبیان، ص ۲۴۸؛ مبهمات القرآن، ج ۱، ص ۴۰۳؛ التکمیل والاتمام، ص ۱۱۴ ـ ۱۱۵.</ref>. این آیه اخطاری است به [[مسلمانان]] که اگر کسانی از ایشان از [[دین]] خود بازگردند، زیانی به [[خدا]] نمی‌‌رسانند و در [[آینده]] [[پروردگار]] متعالی گروهی را برای [[یاری]] اسلام بر می‌‌انگیزد.<ref>[[سید محمود سامانی|سامانی، سید محمود]]، [[بنی اسد بن خزیمه (مقاله)|مقاله «بنی اسد بن خزیمه»]]، [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==بنی اسد پس از [[رحلت پیامبر]]{{صل}}== | | ==بنی اسد پس از [[رحلت پیامبر]]{{صل}}== |
| با [[رحلت رسول خدا]] و گسترش ارتداد در جزیرة‌‌العرب، [[خالد بن ولید]] که از سوی [[ابوبکر]] [[مأمور]] [[سرکوب]] [[مرتدان]] شده بود [[عکاشة بن محصن اسدی]] را به سراغ [[قبیله]] مرتدش (بنی‌‌اسد) فرستاد؛ اما وی به دست [[یاران]] [[طلیحه]] کشته شد.<ref>فتوح البلدان، ج ۱، ص ۱۱۵؛ تاریخ ابن خیاط، ص ۵۱ ـ ۶۶.</ref> سرانجام با کناره‌‌گیری بنی‌‌فزاره از [[همراهی]] با بنی‌‌اسد، طلیحه که خود را در برابر [[سپاه]] [[خلیفه]] [[ناتوان]] می‌‌دید فرار کرد<ref>معجم البلدان، ج ۱، ص ۴۰۸.</ref> و در نزدیکی "بئر بزاخه" از [[خالد]] [[شکست]] خوردند.<ref>تاریخ ابن خیاط، ص ۶۶.</ref> پس از پایان یافتن جنگ‌های ارتداد و بازگشت [[مجدد]] قبایل به اسلام، [[بنی اسد]] در [[نبرد]] "[[قادسیه]]" حضور داشته، در نبرد "ارماث" از نبردهای قادسیه، ۵۰۰ تن از آنان مجروح شدند؛<ref>ایام العرب فی‌‌الاسلام، ص۲۶۲، ۲۶۸.</ref> گویا [[هجرت]] ایشان به [[عراق]] نیز از همین [[زمان]] آغاز شد و تدریجاً در [[کوفه]] ساکن شدند و مسجدی به خود اختصاص دادند، چنان‌‌که [[سماک بن مخرمه]] از [[بنی هالک بن عمرو بن اسد]] مسجدش به [[مسجد]] [[سماک]] معروف شد.<ref>جمهرة النسب، ص ۱۸۷؛ الانساب، ج ۲، ص ۲۷۲؛ معجم البلدان، ج ۵، ص ۱۲۵.</ref> در دوران [[خلافت]] [[امیرمؤمنان]]، [[علی]]{{ع}}، هنگامی که آن [[حضرت]] برای [[سرکوب]] [[اصحاب جمل]] به [[ناحیه]] "فید" (در مسیر [[مدینه]] به عراق) رسید، بنی‌‌اسد [[آمادگی]] خود را برای [[همراهی با امام]] اعلام کردند؛ اما [[امام علی]]{{ع}} ضمن کافی دانستن افرادی که در رکابش بودند آنان را به‌‌ماندن در جای خود امر کرد؛<ref>تاریخ طبری، ج ۳، ص ۴۹۵.</ref> اما آن دسته از اسدیان که در کوفه ساکن بودند با فراخوانی کوفیان‌‌در [[جنگ جمل]] حاضر شده، در رکاب [[امام]] جنگیدند.<ref>تاریخ طبری، ج ۳، ص ۵۱۳.</ref>
| |
|
| |
| در نبرد "[[صفین]]" نیز مجموعه‌‌ای از بنی‌‌اسد تحت [[فرماندهی]] [[عبدالله بن عباس]] به مقابله با [[معاویه]] پرداختند.<ref>الاخبار الطوال، ص ۱۷۱.</ref> در این [[جنگ]] [[پرچم]] [[لشکر]]، در دستِ [[کدام بن حضرمی اسدی]] بود و علی{{ع}} او را [[رئیس]] پلیس خود کرد.<ref>جمهرة النسب، ص ۱۸۳.</ref> در [[حادثه کربلا]]، اسدیان کوفه، پس از کشته شدن [[هانی بن عروه]] به دست [[ابن زیاد]]، به [[دستور]] [[مسلم بن عقیل]] زیر پرچم [[مسلم بن عوسجه اسدی]] درآمدند تا با ابن زیاد بجنگند.<ref> الاخبار الطوال، ص ۲۳۸.</ref> با فرود آمدن [[سید الشهداء]]{{ع}} به [[کربلا]]، بنی‌‌اسد در خصوص [[قیام]] آن حضرت سه دسته شدند (موافقان، [[مخالفان]] و بی‌‌طرفان). کسانی چون [[حبیب بن مظاهر]]، [[مسلم بن عوسجه]]، [[قیس بن مسهّر صیداوی]] و [[عمرو بن خالد صیداوی]] در کربلا حضور یافته، در رکاب آن حضرت به [[شهادت]] رسیدند.<ref>پژوهشی در شهدای کربلا، ص ۱۳۹، ۳۵۴، ۲۸۴، ۳۱۷.</ref> در [[جبهه]] [[مخالفان امام]]، کسانی چون [[حرملة بن کاهل اسدی]] ([[قاتل]] طفل شیرخوار امام)<ref>مقتل الحسین{{ع}}، ج ۲، ص ۳۷.</ref> و عده‌‌ای دیگر حضور داشتند، چنان‌‌که در تقسیم سرهای [[شهیدان کربلا]] میان [[قبایل]] حاضر در [[سپاه]] تحت [[فرماندهی]] [[عمر بن سعد]]، بنی‌‌اسد حامل ۴ یا۱۰ <ref> بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۶۲؛ عوالم العلوم، ص ۳۰۷.</ref> سر [[مطهّر]] به [[کوفه]] بودند. که حکایت از فزونی شمار آنان در [[سپاه ابن سعد]] دارد.<ref>تاریخ طبری، ج ۴، ص ۳۵۸؛ الاخبار الطوال، ص ۲۵۹؛ مقتل‌‌الحسین{{ع}}، ص ۲۳۳.</ref> آن دسته از بنی‌‌اسد که در "غاضریه" نزدیک [[کربلا]] سکونت داشتند، بی‌‌طرفی [[اختیار]] کرده، پس از [[حادثه عاشورا]] اجساد [[شهیدان]] را به [[خاک]] سپردند.
| |
|
| |
| از میان [[قبیله]] بزرگ بنی‌‌اسد، [[شاعران]]، [[محدثان]] و بزرگانی برخاسته‌‌اند. شاعر معروف [[شیعی]]، [[کمیت بن زید اسدی]] از بنو [[ثعلبة بن دودان]]،<ref>جمهرة انساب العرب، ص ۱۹۲- ۱۹۶؛ الانساب، ج ۳، ص۴۷۳؛ تاریخ دمشق، ج ۵۰، ص ۲۲۹ ـ ۲۳۳.</ref> [[عبدالله بن زبیر اسدی]] شاعر <ref>انساب الاشراف، ج ۱، ص ۸۴؛ تاریخ طبری، ج ۴، ص ۲۸۵؛ اللهوف، ص ۷۸.</ref> و [[معرور بن سُوید]] [[محدث]] <ref> الطبقات، ابن سعد، ج ۶، ص ۱۷۲؛ الثقات، ج ۵، ص ۴۵۷؛ الجرح و التعدیل، ج ۸، ص ۴۱۵.</ref> و [[حبیب بن صُهبان]] محدث <ref> المصنف، ج ۷، ص ۴۱۳؛ ج ۹، ص ۴۶۵؛ الطبقات، ابن سعد، ج۶، ص۲۰۸.</ref> از جمله آنان هستند.<ref>[[سید محمود سامانی|سامانی، سید محمود]]، [[بنی اسد بن خزیمه (مقاله)|مقاله «بنی اسد بن خزیمه»]]، [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>.
| |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |
