بنی ضمرة بن کنانه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

دومین گزارش مربوط به [[سریّه]] [[اسامة بن زید]] به سوی بنوضمره است.<ref> اسد الغابه، ج ۵، ص ۱۳۵؛ الاصابه، ج ۶، ص ۵۹؛ فتح‌‌الباری، ج‌‌۱۲، ص ۱۷۱.</ref> [[اسامه]] فردی از [[بنوضمره]] را که بدو [[سلام]] کرد کشت، زیرا به [[گمان]] وی، سلام او [[فریب]] و برای فرار از [[مرگ]] بود. [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا ضَرَبْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَتَبَيَّنُوا وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَى إِلَيْكُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فَعِنْدَ اللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٌ كَذَلِكَ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَتَبَيَّنُوا إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا}}<ref>«ای مؤمنان، چون (برای جهاد) در راه خداوند به سفر می‌روید خوب بررسی کنید و به کسی که به شما ابراز اسلام می‌کند  نگویید: تو مؤمن نیستی، که بخواهید کالای ناپایدار  این جهان را بجویید زیرا غنیمت‌های بسیار نزد خداوند است؛ خود نیز در گذشته چنین بودید و خداوند» سوره نساء، آیه ۹۴.</ref> عمل وی را [[نکوهش]] کرد.<ref> جامع البیان، مج ۴، ج ۵، ص ۳۰۴.</ref> بی‌‌ثباتی ضمریان و [[انتظار]] [[غلبه]] یکی از [[مکه]] و [[مدینه]] بر دیگری را در رخدادهای بعدی نیز می‌‌توان [[مشاهده]] کرد. در سال چهارم بر اساس وعده‌‌ای که [[رسول خدا]]{{صل}} پس از [[غزوه احد]] با [[قریش]] داشت برای [[نبرد]] در منطقه [[بدر]] حاضر شد. [[مَخْشیّ بن عمرو]] بزرگ [[قبیله]] بنوضمره، [[خدمت]] رسول خدا{{صل}} آمد. [[پیامبر]] به مخشی پیشنهاد کرد که اگر [[تمایل]] به [[پیمان]] پیشین ندارد آن را [[لغو]] کرده، به [[جنگ]] پردازند که مخشی بن عمرو نپذیرفت و [[پایبندی]] خود را به پیمان اعلام کرد.<ref>السیرة النبویه، ج ۳، ص ۲۱۰.</ref> برخورد مقتدرانه رسول خدا{{صل}} در [[سخن گفتن]] با ضمریان، سیاستی حساب شده از سوی پیامبر{{صل}} قلمداد شده است، زیرا [[هدف]] آن [[حضرت]] این بود که [[آمادگی]] کامل [[مسلمانان]] برای جنگ با قریش به گوش آنان برسد و رسول خدا{{صل}} می‌‌دانست که مخشی‌‌بن عمرو و عده‌‌ای دیگر که با قریش سر‌‌و‌‌سرّی دارند چنین کاری را خواهند کرد.<ref>المغازی، ج ۱، ص ۳۸۸.</ref>

در حوادث سال نهم در جریان [[لغو]] پیمانهای [[دوره جاهلی]] و اعلام [[برائت از مشرکان]] آیاتی نازل شد که با بنی‌‌ضمره [[ارتباط]] می‌‌یافت. [[آیات]] {{متن قرآن|إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوكُمْ شَيْئًا وَلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْكُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ}}<ref>«مگر کسانی از مشرکان که با آنان پیمان بسته‌اید سپس چیزی از (پیمان) شما نکاسته‌اند و در برابر شما از کسی پشتیبانی نکرده‌اند؛ پیمان اینان را تا پایان زمانشان پاس بدارید؛ بی‌گمان خداوند پرهیزکاران را دوست می‌دارد» سوره توبه، آیه ۴.</ref>، {{متن قرآن|كَيْفَ يَكُونُ لِلْمُشْرِكِينَ عَهْدٌ عِنْدَ اللَّهِ وَعِنْدَ رَسُولِهِ إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ فَمَا اسْتَقَامُوا لَكُمْ فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ}}<ref>«چگونه مشرکان را نزد خداوند و پیامبرش پیمانی تواند بود؟ جز کسانی که با آنها در کنار مسجد الحرام پیمان بسته‌اید پس تا (در پیمان خود) با شما پایدارند شما نیز (بر پیمان) با آنان پایدار بمانید که خداوند پرهیزگاران را دوست می‌دارد» سوره توبه، آیه ۷.</ref> بنوضمره را شامل [[حکم کلی]] لغو پیمانها ندانسته، آنان را استثنا کرد. سدّی گفته که [[آیه]] {{متن قرآن|إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوكُمْ شَيْئًا وَلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْكُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ}}<ref>«مگر کسانی از مشرکان که با آنان پیمان بسته‌اید سپس چیزی از (پیمان) شما نکاسته‌اند و در برابر شما از کسی پشتیبانی نکرده‌اند؛ پیمان اینان را تا پایان زمانشان پاس بدارید؛ بی‌گمان خداوند پرهیزکاران را دوست می‌دارد» سوره توبه، آیه ۴.</ref> درباره بنی‌‌ضمره و بنی‌‌مدلج از تیره‌‌های [[کنانه]] است که با [[پیامبر]]{{صل}} [[پیمان]] داشتند و هنوز ۹ ماه به پایان قراردادشان مانده بود <ref>مجمع البیان، ج ۵، ص ۹؛ تفسیر ثعالبی، ج ۲، ص ۳۸؛ مبهمات‌‌القرآن، ج ۱، ص ۵۳۲.</ref> که [[آیات]] به استمرار رعایت آن سفارش می‌‌کند، چنان که [[ابن‌‌ عباس]] [[آیه]] {{متن قرآن|بَرَاءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«(این) بیزاری خداوند و پیامبر اوست از مشرکانی که با آنان پیمان بسته‌اید» سوره توبه، آیه ۱.</ref> را که به [[لغو]] کلی پیمانها اشاره دارد، درباره [[مشرکان]] [[عرب]] غیر از بنی‌‌ضمره دانسته است.<ref>تفسیر فرات الکوفی، ص ۱۵۸.</ref> آیه {{متن قرآن|كَيْفَ يَكُونُ لِلْمُشْرِكِينَ عَهْدٌ عِنْدَ اللَّهِ وَعِنْدَ رَسُولِهِ إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ فَمَا اسْتَقَامُوا لَكُمْ فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ}}<ref>«چگونه مشرکان را نزد خداوند و پیامبرش پیمانی تواند بود؟ جز کسانی که با آنها در کنار مسجد الحرام پیمان بسته‌اید پس تا (در پیمان خود) با شما پایدارند شما نیز (بر پیمان) با آنان پایدار بمانید که خداوند پرهیزگاران را دوست می‌دارد» سوره توبه، آیه ۷.</ref> نیز برخی پیمانها را که در کنار [[مسجدالحرام]] بسته شد از شمول [[حکم کلی]] خارج می‌‌کند. [[مفسران]] این استثنا را درباره بنی‌‌ضمره و [[قبایل]] دیگر که در [[صلح حدیبیه]] همراه [[قریش]] با [[رسول خدا]]{{صل}} پیمان بسته و برخلاف قریش به پیمان خود [[وفادار]] ماندند ذکر می‌‌کنند.<ref>مجمع البیان، ج ۵، ص ۱۴؛ روض الجنان، ج ۹، ص ۱۷۸.</ref> برخی نیز این آیه را مربوط به پیمان دیگری که مدتش ۴ ماه بود می‌‌دانند که مشرکان از جمله بنی‌‌ضمره در کنار مسجدالحرام با رسول‌‌خدا{{صل}} بستند.<ref>تفسیر ابن ابی حاتم، ج ۶، ص ۱۷۵۶.</ref> در منابع اشاره‌‌ای صریح به نحوه [[مسلمان]] شدن بنی‌‌ضمره نشده و زمانی که سخن از آمدن هیئتهای قبایل شبه جزیره نزد پیامبر{{صل}} است از [[هیئت]] ضمره سخنی به میان نیامده است.

== جستارهای وابسته ==