←جوامع موجود شیعه (کتب اربعه)
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
همان‌گونه که بیان شد، جوامع اولیه به کتاب‌هایی گفته می‌شد که تا قبل از کتب اربعه از [[زمان]] [[معصومان]] تدوین شده است و کتب اربعه از اصول، از جمله اصول اربعه مائه و جوامع اولیه گردآوری و تألیف شده‌اند و عنوان جوامع چهارگانه ثانویه دارند<ref>آقا حسین طباطبایی بروجردی، نهایة التقریر، ج۱، ص۹۴: {{عربی|بأنّ أخبارنا لا تكون منحصرة فيما أودعت في الجوامع الأربعة الثانويّة التي تكون بأيدينا}}.</ref>. پس از کتب اربعه، [[شیعیان]] نیازی به نسخه‌برداری از اصول و جوامع اولیه نداشتند؛ به همین جهت آن جوامع از بین رفت و کتب اربعه به عنوان جوامع اولیه موجود [[شهرت]] یافت. | همان‌گونه که بیان شد، جوامع اولیه به کتاب‌هایی گفته می‌شد که تا قبل از کتب اربعه از [[زمان]] [[معصومان]] تدوین شده است و کتب اربعه از اصول، از جمله اصول اربعه مائه و جوامع اولیه گردآوری و تألیف شده‌اند و عنوان جوامع چهارگانه ثانویه دارند<ref>آقا حسین طباطبایی بروجردی، نهایة التقریر، ج۱، ص۹۴: {{عربی|بأنّ أخبارنا لا تكون منحصرة فيما أودعت في الجوامع الأربعة الثانويّة التي تكون بأيدينا}}.</ref>. پس از کتب اربعه، [[شیعیان]] نیازی به نسخه‌برداری از اصول و جوامع اولیه نداشتند؛ به همین جهت آن جوامع از بین رفت و کتب اربعه به عنوان جوامع اولیه موجود [[شهرت]] یافت. | ||
کتب اربعه عبارت‌اند از: کافی شامل [[اصول کافی]]، [[فروع کافی]] و [[روضه]] کافی، تألیف ثقةالاسلام [[محمد بن یعقوب کلینی]] (م ۳۲۹ق)، کتاب من لایحضره الفقیه تألیف [[محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی]] معروف به [[شیخ صدوق]] (م ۳۸۱ق)، کتاب [[تهذیب]] الأحکام تألیف [[محمد بن حسن طوسی]] معروف به [[شیخ طوسی]] (م ۴۶۰ق) و [[شیخ الطائفه]] و کتاب الإستبصار فیما المختلف فیه الأخبار از همین نویسنده که مواردی را که در تهذیب الأحکام درباره خبری بحث کرده یا به اشکالی پاسخ داده، در این اثر با ویرایشی اندک آورده است. به جهت اینکه نام هر سه مؤلف محمد است، به آنان محمدون ثلاثه (محمدهای سه‌گانه) می‌گویند.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ؟؟؟.</ref> | کتب اربعه عبارت‌اند از: کافی شامل [[اصول کافی]]، [[فروع کافی]] و [[روضه]] کافی، تألیف ثقةالاسلام [[محمد بن یعقوب کلینی]] (م ۳۲۹ق)، کتاب من لایحضره الفقیه تألیف [[محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی]] معروف به [[شیخ صدوق]] (م ۳۸۱ق)، کتاب [[تهذیب]] الأحکام تألیف [[محمد بن حسن طوسی]] معروف به [[شیخ طوسی]] (م ۴۶۰ق) و [[شیخ الطائفه]] و کتاب الإستبصار فیما المختلف فیه الأخبار از همین نویسنده که مواردی را که در تهذیب الأحکام درباره خبری بحث کرده یا به اشکالی پاسخ داده، در این اثر با ویرایشی اندک آورده است. به جهت اینکه نام هر سه مؤلف محمد است، به آنان محمدون ثلاثه (محمدهای سه‌گانه) می‌گویند.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ؟؟؟.</ref> | ||
==[[جوامع حدیثی]] بعدی== | |||
بعد از [[جوامع]] اولیه موجود ([[کتب اربعه]]) جوامع دیگری تدوین شد که به آنها جوامع ثانوی گفته می‌شود که عبارت‌اند از: وسائل الشیعه [[شیخ حر عاملی]] (م ۱۱۰۴ق) که [[احادیث]] مربوط به [[احکام]] را از کتب اربعه و دیگر کتاب‌های معتبر [[شیعه]] [[نقل]] کرده است، [[کتاب]] [[الوافی]] [[محمد محسن بن فیض کاشانی]] (م ۱۰۹۱ق) که کتاب وی جمع احادیث کتب اربعه است که گاهی همراه با توضیحاتی است و کتاب بحار الأنوار [[محمدباقر مجلسی]] (م ۱۱۱۰ق) که سعی کرده [[احادیث شیعه]] را در هر منبعی که بیابد نقل نماید تا از گزند نابودی [[حفظ]] شود؛ البته ایشان احادیث [[فقهی]] کتب اربعه را که در دسترس بوده، کمتر نقل کرده است. این سه اثر ما را در [[فهم]] احادیث کتب اربعه کمک می‌کنند. امروزه مستدرک الوسائل و جامع احادیث الشیعه را نیز می‌توان جزو جوامع بعدی و متأخر دانست که در قرن حاضر تدوین شده‌اند و ما را در فهم برخی [[احادیث معتبر]] کمک می‌کنند.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ؟؟؟.</ref> | |||