توحید افعالی در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

*حال می‌‌توان گفت که: این عالم چون تجارت‌خانه‌ای است، که [[آدمی]] با [[سرمایه]] این نعمتها در آن به فعّالیّت می‌‌پردازد، تا چگونگی [[آخرت]] بی‌پایان خود را ترسیم نماید. از این دید، چون [[سرمایه]] از آن [[حضرت حق]] است، می‌‌توان سود و زیان کارگر را به او نسبت داد؛ و چون [[آدمی]] خود همچون کارگری مستقل در این بازار به [[تجارت]] پرداخته، می‌‌توان [[نیک]] و بد اعمالش را به خود او منسوب نمود: {{متن قرآن|أُولَئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَى فَمَا رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ}}<ref>«آنان همان کسانند که گمراهی را به (بهای) رهنمود خریدند و سوداشان سودی نکرد و رهیافته نبودند» سوره بقره، آیه ۱۶.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۳۳۱.</ref>.

*این مطلب، کاملاً روشن بوده تأمّلی اندک بر آن، نشان می‌دهد که هیچ جبری در [[عالم هستی]] حکمفرما نیست. امّا اگر [[انسان]] به تأمّل و [[اشعری]] گری فرو خواهد غلطید!؛ [[حضرت حق]] خود در این رابطه می‌فرماید: {{متن قرآن|فَمَالِ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ لَا يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ حَدِيثًا}}<ref>«هر جا باشید هر چند در دژهای استوار، مرگ شما را در می‌یابد و اگر نیکی‌یی به ایشان رسد می‌گویند این از سوی خداوند است و اگر بدی‌یی به آنان رسد می‌گویند این از سوی توست بگو همه (چیز) از سوی خداوند است؛ بر سر این گروه چه آمده است که بر آن نیستند تا سخنی را» سوره نساء، آیه ۷۸.</ref>.

*اکنون می‌‌توانیم دریابیم که مراد از [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|مَا أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ وَمَا أَصَابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ}}<ref>«(ای آدمی!) هر نیکی به تو رسد از خداوند است و هر بدی به تو رسد از خود توست. و (ای محمّد!) ما تو را برای مردم، پیامبر فرستاده‌ایم و خداوند، (شما را) گواه بس» سوره نساء، آیه ۷۹.</ref>، چیست؛ و منظور از [[حدیث شریف]]:"در این عالم، [[انسانها]] نه مجبورند و نه از [[اختیار]] کامل برخوردارند، بلکه از اختیاری میان این دو برخوردار می‌‌باشند" <ref>{{متن حدیث| لَا جَبْرَ وَ لَا تَفْوِيضَ وَ لَكِنْ أَمْرٌ بَيْنَ أَمْرَيْنِ}}؛ اصول کافی، ج ۱، ص ۱۶۰.</ref>، کدام است<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۳۳۱-۳۳۲.</ref>.

*[[خداوند متعال]] از باب عنایتی که به [[بندگان]] صالحش دارد، در پی آن است که اینان را به [[هدف]] مطلوب رسانیده، و یا دست کم بر راه درست پابرجا دارد. این [[عنایت]]، شامل حال [[کافران]] و بدکرداران نمی‌گردد؛ چراکه اینان خود [[شایستگی]] پذیرش اینگونه [[عنایت]] را به‌دست نیاورده، مقتضای آن را نیز در وجود خود معدوم نموده‌اند.