جز
جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار'
جز (جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار') |
|||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
==رابطه [[عدل]] با اصول دیگر== | ==رابطه [[عدل]] با اصول دیگر== | ||
*بر اساس [[آموزههای اسلامی]]، [[توحید]]، [[معاد]]، [[نبوت]] و [[امامت]]، همه بر محور [[عدل]] [[استوار]] شده است. عدل الهی آنجا که به [[توحید]] یا [[معاد]] مربوط میشود، در نگرش [[انسان]] به هستی و آفریننده آن و در [[جهانبینی]] او تأثیرگذار است. [[امام]] {{ع}} در ارتباط با [[عدل]] و [[توحید]] میفرماید: و او را از [[توحید]] و [[عدل]] پرسیدند، فرمود: [[توحید]] این است که [[خدا]] را به تصور درنیاوری و [[عدل]] این است که [[خدا]] را متهم نسازی<ref>{{متن حدیث|التَّوْحِيدُ أَلَّا تَتَوَهَّمَهُ، وَ الْعَدْلُ أَلَّا تَتَّهِمَه}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۴۷۰</ref>. [[خداوند]] بر مبنای صفت [[عدل]] خویش و وعدهای که در [[قرآن کریم]] به [[بندگان]] داده است، [[پاداش]] و [[کیفر]] [[اعمال انسان]] را، هر چند به اندازه ذرهای، بیکم و کاست اعمال میکند<ref>{{متن قرآن| فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ}}؛ سوره زلزال، آیه ۷ – ۸</ref>. [[امام]] {{ع}} میفرماید: [[خداوند]] بر اطاعتش "[[پاداش]]" مقرر فرموده و بر مخالفتش "[[عذاب]]"، تا بندگانش را از سقوط در [[آتش]] [[خشم]] خود بازدارد و به [[بهشت]] رهنمون شود<ref>{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَضَعَ الثَّوَابَ عَلَى طَاعَتِهِ، وَ الْعِقَابَ عَلَى مَعْصِيَتِهِ، ذِيَادَةً لِعِبَادِهِ عَنْ نِقْمَتِهِ، وَ حِيَاشَةً لَهُمْ إِلَى جَنَّتِهِ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۳۶۸</ref>. و در بیانی کوتاه و شیوا میفرماید: سخنها ضبط شود و رازها از پرده برون افتد و هرکس در گروه اعمال خویشتن است<ref>{{متن حدیث|الْأَقَاوِيلُ مَحْفُوظَةٌ، وَ السَّرَائِرُ مَبْلُوَّةٌ، وَ كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِينَةٌ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۳۴۳</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 560.</ref>. | *بر اساس [[آموزههای اسلامی]]، [[توحید]]، [[معاد]]، [[نبوت]] و [[امامت]]، همه بر محور [[عدل]] [[استوار]] شده است. عدل الهی آنجا که به [[توحید]] یا [[معاد]] مربوط میشود، در نگرش [[انسان]] به هستی و آفریننده آن و در [[جهانبینی]] او تأثیرگذار است. [[امام]] {{ع}} در ارتباط با [[عدل]] و [[توحید]] میفرماید: و او را از [[توحید]] و [[عدل]] پرسیدند، فرمود: [[توحید]] این است که [[خدا]] را به تصور درنیاوری و [[عدل]] این است که [[خدا]] را متهم نسازی<ref>{{متن حدیث|التَّوْحِيدُ أَلَّا تَتَوَهَّمَهُ، وَ الْعَدْلُ أَلَّا تَتَّهِمَه}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۴۷۰</ref>. [[خداوند]] بر مبنای صفت [[عدل]] خویش و وعدهای که در [[قرآن کریم]] به [[بندگان]] داده است، [[پاداش]] و [[کیفر]] [[اعمال انسان]] را، هر چند به اندازه ذرهای، بیکم و کاست اعمال میکند<ref>{{متن قرآن| فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ}}؛ سوره زلزال، آیه ۷ – ۸</ref>. [[امام]] {{ع}} میفرماید: [[خداوند]] بر اطاعتش "[[پاداش]]" مقرر فرموده و بر مخالفتش "[[عذاب]]"، تا بندگانش را از سقوط در [[آتش]] [[خشم]] خود بازدارد و به [[بهشت]] رهنمون شود<ref>{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَضَعَ الثَّوَابَ عَلَى طَاعَتِهِ، وَ الْعِقَابَ عَلَى مَعْصِيَتِهِ، ذِيَادَةً لِعِبَادِهِ عَنْ نِقْمَتِهِ، وَ حِيَاشَةً لَهُمْ إِلَى جَنَّتِهِ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۳۶۸</ref>. و در بیانی کوتاه و شیوا میفرماید: سخنها ضبط شود و رازها از پرده برون افتد و هرکس در گروه اعمال خویشتن است<ref>{{متن حدیث|الْأَقَاوِيلُ مَحْفُوظَةٌ، وَ السَّرَائِرُ مَبْلُوَّةٌ، وَ كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِينَةٌ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۳۴۳</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 560.</ref>. | ||
*در فرازی دیگر درباره ارتباط [[عدل]] و [[معاد]] میفرماید: پیش آمده که چیزی (از [[خدا]]) خواستهای و به آن نرسیدهای و (بهجای آن) بهتر از آن را در این [[جهان]] یا آن [[جهان]] به تو دادهاند یا آن را از تو بازداشتهاند، زیرا بر نیاوردن خواستهات برای تو بهتر بوده است. چه بسا چیزی را طلبیدی که اگر به تو میدادند، [[تباهی]] دینت را ر آن میدیدی. پس درخواست تو درباره چیزی باشد که [[نیکی]] آن برایت پایدار ماند و [[سختی]] و [[رنج]] را از تو دور کند که نه [[مال]] برای تو پایدار است و نه تو برای [[مال]] خواهی ماند<ref>{{متن حدیث|وَ رُبَّمَا سَأَلْتَ الشَّيْءَ فَلَا [تُعْطَاهُ] تُؤْتَاهُ وَ أُوتِيتَ خَيْراً مِنْهُ عَاجِلًا أَوْ آجِلًا أَوْ صُرِفَ عَنْكَ لِمَا هُوَ خَيْرٌ لَكَ فَلَرُبَّ أَمْرٍ قَدْ طَلَبْتَهُ فِيهِ هَلَاكُ دِينِكَ لَوْ أُوتِيتَهُ فَلْتَكُنْ مَسْأَلَتُكَ فِيمَا يَبْقَى لَكَ جَمَالُهُ وَ يُنْفَى عَنْكَ وَبَالُهُ فَالْمَالُ لَا يَبْقَى لَكَ وَ لَا تَبْقَى لَه}}؛ نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>. [[امام]] {{ع}} [[مسئولیت]] [[اعمال انسان]] را بر عهده خود او میداند و میفرماید: بیشک [[خدای متعال]] از شما درباره بندگانش بازخواست کند و از کردارهای کوچک و بزرگ و | *در فرازی دیگر درباره ارتباط [[عدل]] و [[معاد]] میفرماید: پیش آمده که چیزی (از [[خدا]]) خواستهای و به آن نرسیدهای و (بهجای آن) بهتر از آن را در این [[جهان]] یا آن [[جهان]] به تو دادهاند یا آن را از تو بازداشتهاند، زیرا بر نیاوردن خواستهات برای تو بهتر بوده است. چه بسا چیزی را طلبیدی که اگر به تو میدادند، [[تباهی]] دینت را ر آن میدیدی. پس درخواست تو درباره چیزی باشد که [[نیکی]] آن برایت پایدار ماند و [[سختی]] و [[رنج]] را از تو دور کند که نه [[مال]] برای تو پایدار است و نه تو برای [[مال]] خواهی ماند<ref>{{متن حدیث|وَ رُبَّمَا سَأَلْتَ الشَّيْءَ فَلَا [تُعْطَاهُ] تُؤْتَاهُ وَ أُوتِيتَ خَيْراً مِنْهُ عَاجِلًا أَوْ آجِلًا أَوْ صُرِفَ عَنْكَ لِمَا هُوَ خَيْرٌ لَكَ فَلَرُبَّ أَمْرٍ قَدْ طَلَبْتَهُ فِيهِ هَلَاكُ دِينِكَ لَوْ أُوتِيتَهُ فَلْتَكُنْ مَسْأَلَتُكَ فِيمَا يَبْقَى لَكَ جَمَالُهُ وَ يُنْفَى عَنْكَ وَبَالُهُ فَالْمَالُ لَا يَبْقَى لَكَ وَ لَا تَبْقَى لَه}}؛ نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>. [[امام]] {{ع}} [[مسئولیت]] [[اعمال انسان]] را بر عهده خود او میداند و میفرماید: بیشک [[خدای متعال]] از شما درباره بندگانش بازخواست کند و از کردارهای کوچک و بزرگ و آشکار و پنهانشان پرسید. پس اگر [[عذاب]] کند شما ستمکارترید و اگر ببخشاید او بزرگوارتر است<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يُسَائِلُكُمْ مَعْشَرَ عِبَادِهِ عَنِ الصَّغِيرَةِ مِنْ أَعْمَالِكُمْ وَ الْكَبِيرَةِ وَ الظَّاهِرَةِ وَ الْمَسْتُورَةِ، فَإِنْ يُعَذِّبْ فَأَنْتُمْ أَظْلَمُ وَ إِنْ يَعْفُ فَهُوَ أَكْرَمُ}}؛ نهج البلاغه، نامه ۲۷</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 560.</ref>. | ||
*و در فرازی دیگر میفرماید: نه در [[آسمان]] و نه در [[زمین]] به اندازه ذرهای که در چشم آید یا صدای پایی که شنیده شود، در [[عدالت]] [[الهی]] خدشه وارد نیاید و جز [[حق]] و [[حق]] داوریِ [[عدل]] نباشد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۳</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 561.</ref>. | *و در فرازی دیگر میفرماید: نه در [[آسمان]] و نه در [[زمین]] به اندازه ذرهای که در چشم آید یا صدای پایی که شنیده شود، در [[عدالت]] [[الهی]] خدشه وارد نیاید و جز [[حق]] و [[حق]] داوریِ [[عدل]] نباشد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۳۳</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 561.</ref>. | ||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
==عدل الهی و [[آزمایشهای خداوند]]== | ==عدل الهی و [[آزمایشهای خداوند]]== | ||
*[[خداوند متعال]] برای [[اجرای عدالت]] در میان [[بندگان]]، آنها را مورد [[آزمایش]] قرار میدهد. یکی از اهداف [[آزمایش الهی]]، [[تربیت]] و پرورش استعدادهای [[بندگان]] است. [[خداوند]] استعدادها، امکانات، [[کمالات]] و [[فضایل]] [[اخلاقی]] را بهصورت نهفته در وجود [[انسانها]] قرارداده است. این [[کمالات]] بهوسیله آزمایش [[الهی]] زمینه بروز مییابند. صفات درونی [[انسان]] نمیتواند معیاری برای [[پاداش]] یا [[کیفر]] باشند، مگر آنگاه که در [[اعمال انسان]] [[خودنمایی]] کنند. [[خداوند]] [[بندگان]] را میآزماید تا آنچه در درون دارند، در عمل | *[[خداوند متعال]] برای [[اجرای عدالت]] در میان [[بندگان]]، آنها را مورد [[آزمایش]] قرار میدهد. یکی از اهداف [[آزمایش الهی]]، [[تربیت]] و پرورش استعدادهای [[بندگان]] است. [[خداوند]] استعدادها، امکانات، [[کمالات]] و [[فضایل]] [[اخلاقی]] را بهصورت نهفته در وجود [[انسانها]] قرارداده است. این [[کمالات]] بهوسیله آزمایش [[الهی]] زمینه بروز مییابند. صفات درونی [[انسان]] نمیتواند معیاری برای [[پاداش]] یا [[کیفر]] باشند، مگر آنگاه که در [[اعمال انسان]] [[خودنمایی]] کنند. [[خداوند]] [[بندگان]] را میآزماید تا آنچه در درون دارند، در عمل آشکار کنند، استعدادها را از [[قوه]] به فعل برسانند و مستحق [[پاداش]] و [[کیفر]] شوند. البته مقصود از [[امتحان]] [[بندگان]] برای [[تربیت]] و پرورش صفات عالی آنها به این معنا نیست که همه میتوانند صفات انسانی و [[ملکات اخلاقی]] را در اعمال خویش نمایان کنند، بلکه مقصود این است که [[امتحان]] [[خداوند]] زمینههای [[تربیت]] و پرورش را بهوجود میآورد و گروهی که خواهان سعادتاند پرورش مییابند. اما برخی نمیتوانند از این زمینه بهره برگیرند و صفات بد در آنها نمایان میشود و در [[اعمال بد]] بروز مییابد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 562.</ref>. | ||
== پرسشهای وابسته == | == پرسشهای وابسته == |