جز
جایگزینی متن - 'یهودیان بنی‌نضیر' به 'یهودیان بنی‌نضیر'
جز (جایگزینی متن - 'پنهان' به 'پنهان') |
جز (جایگزینی متن - 'یهودیان بنی‌نضیر' به 'یهودیان بنی‌نضیر') |
||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
*[[قرآن]]، کشتن<ref>مجمع‌البیان، ج۲، ص۸۵۸.</ref> [[کافران]] به‌وسیله [[مؤمنان]] را به [[اذن خداوند]] دانسته است: {{متن قرآن|وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَعَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَلَقَدْ عَفَا عَنْكُمْ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می‌خواستید؛ سپس شما را از (دنبال کردن) آنان روگردان کرد تا بیازمایدتان؛ و از شما در گذشت و خداوند به مؤمنان بخشش دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref> همان‌گونه که در [[جنگ]] بین [[طالوت]] و [[جالوت]]، [[سپاه]] [[طالوت]]، به [[اذن خداوند]]، [[سپاه]] [[جالوت]] را [[شکست]] داد، و [[داوود]]{{ع}} [[جالوت]] را کشت: {{متن قرآن|فَهَزَمُوهُم بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُدُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَّفَسَدَتِ الأَرْضُ وَلَكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ}}<ref>«پس آنان را به اذن خداوند تار و مار کردند و داود جالوت را کشت و خداوند به وی پادشاهی و فرزانگی ارزانی داشت و آنچه خود می‌خواست بدو آموخت، و اگر خداوند برخی مردم را با برخی دیگر باز نمی‌داشت، زمین تباه می‌گردید امّا خداوند بر جهانیان بخششی (بزرگ) دارد» سوره بقره، آیه ۲۵۱.</ref>. در آیه {{متن قرآن|فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَن لَّمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبُواْ مِنْهُ إِلاَّ قَلِيلاً مِّنْهُمْ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ قَالُواْ لاَ طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاقُوا اللَّهِ كَم مِّن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و چون طالوت با سپاه (از شهر) بیرون رفت گفت: خداوند شما را به (آب) جویباری می‌آزماید، هر که از آن بنوشد از من نیست و هر که نخورد با من است مگر آنکه تنها کفی از آن برگیرد. باری، همه جز اندکی از آن نوشیدند و چون طالوت و مؤمنان همراه وی از آن گذشتند (همراهان سست ایمان طالوت که از آب نوشیده بودند) گفتند: امروز ما را تاب جالوت و سپاه وی نیست اما آنان که می‌دانستند خداوند را دیدار خواهند کرد گفتند: بسا گروهی اندک بر گروهی بسیار به اذن خداوند، پیروز شده است و خداوند با شکیبایان است» سوره بقره، آیه ۲۴۹.</ref> و {{متن قرآن|الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمْ ضَعْفًا فَإِن يَكُن مِّنكُم مِّائَةٌ صَابِرَةٌ يَغْلِبُواْ مِئَتَيْنِ وَإِن يَكُن مِّنكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُواْ أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ}}<ref>«اکنون خداوند بر شما آسان گرفت و معلوم داشت که در شما ناتوانی هست؛ اگر از شما صد تن شکیبا باشند بر دویست تن پیروز می‌گردند و اگر از شما هزار تن باشند بر دو هزار تن به اذن خداوند پیروز می‌شوند و خداوند با شکیبایان است» سوره انفال، آیه ۶۶.</ref>، [[اذن]] به معنای [[علم]]، [[امر]] <ref>مجمع‌البیان، ج۴، ص۸۵۶.</ref>، [[اراده]] و مشیّت، و [[یاری]] و [[توفیق]]<ref>المنار، ج۱۰، ص۸۰.</ref> نیز دانسته شده است<ref>[[احمد جمالی‌زاده|جمالی‌زاده، احمد]]، [[ اذن الهی (مقاله)| اذن الهی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴.</ref>. | *[[قرآن]]، کشتن<ref>مجمع‌البیان، ج۲، ص۸۵۸.</ref> [[کافران]] به‌وسیله [[مؤمنان]] را به [[اذن خداوند]] دانسته است: {{متن قرآن|وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَعَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَلَقَدْ عَفَا عَنْكُمْ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و به راستی خداوند به وعده خود وفا کرد که (در جنگ احد) به اذن وی آنان را از میان برداشتید؛ تا اینکه سست شدید و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید؛ برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می‌خواستید؛ سپس شما را از (دنبال کردن) آنان روگردان کرد تا بیازمایدتان؛ و از شما در گذشت و خداوند به مؤمنان بخشش دارد» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref> همان‌گونه که در [[جنگ]] بین [[طالوت]] و [[جالوت]]، [[سپاه]] [[طالوت]]، به [[اذن خداوند]]، [[سپاه]] [[جالوت]] را [[شکست]] داد، و [[داوود]]{{ع}} [[جالوت]] را کشت: {{متن قرآن|فَهَزَمُوهُم بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُدُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَّفَسَدَتِ الأَرْضُ وَلَكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ}}<ref>«پس آنان را به اذن خداوند تار و مار کردند و داود جالوت را کشت و خداوند به وی پادشاهی و فرزانگی ارزانی داشت و آنچه خود می‌خواست بدو آموخت، و اگر خداوند برخی مردم را با برخی دیگر باز نمی‌داشت، زمین تباه می‌گردید امّا خداوند بر جهانیان بخششی (بزرگ) دارد» سوره بقره، آیه ۲۵۱.</ref>. در آیه {{متن قرآن|فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَن لَّمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبُواْ مِنْهُ إِلاَّ قَلِيلاً مِّنْهُمْ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ قَالُواْ لاَ طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاقُوا اللَّهِ كَم مِّن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و چون طالوت با سپاه (از شهر) بیرون رفت گفت: خداوند شما را به (آب) جویباری می‌آزماید، هر که از آن بنوشد از من نیست و هر که نخورد با من است مگر آنکه تنها کفی از آن برگیرد. باری، همه جز اندکی از آن نوشیدند و چون طالوت و مؤمنان همراه وی از آن گذشتند (همراهان سست ایمان طالوت که از آب نوشیده بودند) گفتند: امروز ما را تاب جالوت و سپاه وی نیست اما آنان که می‌دانستند خداوند را دیدار خواهند کرد گفتند: بسا گروهی اندک بر گروهی بسیار به اذن خداوند، پیروز شده است و خداوند با شکیبایان است» سوره بقره، آیه ۲۴۹.</ref> و {{متن قرآن|الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمْ ضَعْفًا فَإِن يَكُن مِّنكُم مِّائَةٌ صَابِرَةٌ يَغْلِبُواْ مِئَتَيْنِ وَإِن يَكُن مِّنكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُواْ أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ}}<ref>«اکنون خداوند بر شما آسان گرفت و معلوم داشت که در شما ناتوانی هست؛ اگر از شما صد تن شکیبا باشند بر دویست تن پیروز می‌گردند و اگر از شما هزار تن باشند بر دو هزار تن به اذن خداوند پیروز می‌شوند و خداوند با شکیبایان است» سوره انفال، آیه ۶۶.</ref>، [[اذن]] به معنای [[علم]]، [[امر]] <ref>مجمع‌البیان، ج۴، ص۸۵۶.</ref>، [[اراده]] و مشیّت، و [[یاری]] و [[توفیق]]<ref>المنار، ج۱۰، ص۸۰.</ref> نیز دانسته شده است<ref>[[احمد جمالی‌زاده|جمالی‌زاده، احمد]]، [[ اذن الهی (مقاله)| اذن الهی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴.</ref>. | ||
=== بریدن و نبریدن درختان خرما=== | === بریدن و نبریدن درختان خرما=== | ||
*[[خداوند]] به [[مؤمنان]] [[صدر اسلام]]، زمانی که دیار [[یهودیان | *[[خداوند]] به [[مؤمنان]] [[صدر اسلام]]، زمانی که دیار [[یهودیان بنی‌نضیر]] را تصرّف کردند، اعلام کرد که آنچه از درختان خرما بریدید و آنچه بر جای گذاشتید، همگی به [[اذن خداوند]] است: {{متن قرآن|مَا قَطَعْتُمْ مِنْ لِينَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلَى أُصُولِهَا فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَلِيُخْزِيَ الْفَاسِقِينَ}}<ref>«هر درخت خرمایی که بریدید یا بر ریشه‌های آن وانهادید به اذن خداوند بود و (چنین کرد) تا نافرمانان را خوار گرداند» سوره حشر، آیه ۵.</ref><ref>[[احمد جمالی‌زاده|جمالی‌زاده، احمد]]، [[ اذن الهی (مقاله)| اذن الهی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴.</ref>. | ||
===وقوع [[مصیبت]]=== | ===وقوع [[مصیبت]]=== | ||
*واقع شدن هر نوع حادثه ناگوار<ref>المیزان، ج۱۹، ص۳۰۳.</ref> بدون [[اذن خداوند]] ممکن نیست: {{متن قرآن|مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«هیچ بلایی (به کسی) نمی‌رسد مگر به اذن خداوند و هر کس به خداوند ایمان آورد (خداوند) دلش را راهنمایی می‌کند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره تغابن، آیه ۱۱.</ref> مقصود از این [[آیه]]، [[تعلیم]] [[صبر]] در برابر حوادث گوناگون به [[مسلمانان]] است ؛ به همین جهت، در ادامه [[آیه]] آمده است: هر کس به [[خدا]] [[ایمان]] بیاورد، [[خداوند]] (هنگام وقوع [[مصیبت]]) قلبش را [[هدایت]] می‌کند<ref> التحریر و التنویر، ج۲۸، ص۲۷۹.</ref>؛ البتّه مقصود از [[اذن]] در این [[آیه]]، [[اذن]] [[تکوینی]] است و حتّی ستمی را که شخصی متوجّه دیگری کند، در بر می‌گیرد ؛ به همین سبب، [[صبر]] کردن در برابر همه [[مصیبت‌ها]] [[پسندیده]] نیست ؛ بلکه گاهی [[واجب]] است [[انسان]] تا حدّ امکان در مقابل آن [[مقاومت]] کند ؛ مانند‌زمانی که شخصی [[جان]] یا آبروی [[انسانی]] را تهدید‌کند<ref> المیزان، ج۱۹، ص۳۰۴.</ref> [[قرآن]]، مصیبتی را که در [[جنگ اُحد]] برای [[مسلمانان]] پیش آمد و به کشته شدن بسیاری از آنها و سرانجام شکستشان انجامید، به [[اذن خداوند]] می‌داند: {{متن قرآن|مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«هیچ بلایی (به کسی) نمی‌رسد مگر به اذن خداوند و هر کس به خداوند ایمان آورد (خداوند) دلش را راهنمایی می‌کند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره تغابن، آیه ۱۱.</ref>؛ بنابراین، [[شکست]] [[مسلمانان]] به‌معنای [[ناتوانی]] [[خداوند]] یا [[غلبه]] دیگران بر [[اراده]]<ref> المنار، ج۴، ص۲۲۶.</ref> یا [[وعده]] او در [[یاری]] [[مؤمنان]]<ref>الفرقان، ج۶، ص۸۰.</ref> نیست. گفته شده است که امکان ندارد [[اذن]] در این [[آیه]] به‌معنای جایز کردن باشد؛ زیرا [[خداوند]] هیچ‌گاه [[گناهان]] را جایز نمی‌کند و کشتن [[مسلمانان]] از بزرگ‌ترین [[گناهان]] است<ref>مجمع‌البیان، ج۲، ص۸۷۷ـ۸۷۸.</ref>. | *واقع شدن هر نوع حادثه ناگوار<ref>المیزان، ج۱۹، ص۳۰۳.</ref> بدون [[اذن خداوند]] ممکن نیست: {{متن قرآن|مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«هیچ بلایی (به کسی) نمی‌رسد مگر به اذن خداوند و هر کس به خداوند ایمان آورد (خداوند) دلش را راهنمایی می‌کند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره تغابن، آیه ۱۱.</ref> مقصود از این [[آیه]]، [[تعلیم]] [[صبر]] در برابر حوادث گوناگون به [[مسلمانان]] است ؛ به همین جهت، در ادامه [[آیه]] آمده است: هر کس به [[خدا]] [[ایمان]] بیاورد، [[خداوند]] (هنگام وقوع [[مصیبت]]) قلبش را [[هدایت]] می‌کند<ref> التحریر و التنویر، ج۲۸، ص۲۷۹.</ref>؛ البتّه مقصود از [[اذن]] در این [[آیه]]، [[اذن]] [[تکوینی]] است و حتّی ستمی را که شخصی متوجّه دیگری کند، در بر می‌گیرد ؛ به همین سبب، [[صبر]] کردن در برابر همه [[مصیبت‌ها]] [[پسندیده]] نیست ؛ بلکه گاهی [[واجب]] است [[انسان]] تا حدّ امکان در مقابل آن [[مقاومت]] کند ؛ مانند‌زمانی که شخصی [[جان]] یا آبروی [[انسانی]] را تهدید‌کند<ref> المیزان، ج۱۹، ص۳۰۴.</ref> [[قرآن]]، مصیبتی را که در [[جنگ اُحد]] برای [[مسلمانان]] پیش آمد و به کشته شدن بسیاری از آنها و سرانجام شکستشان انجامید، به [[اذن خداوند]] می‌داند: {{متن قرآن|مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«هیچ بلایی (به کسی) نمی‌رسد مگر به اذن خداوند و هر کس به خداوند ایمان آورد (خداوند) دلش را راهنمایی می‌کند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره تغابن، آیه ۱۱.</ref>؛ بنابراین، [[شکست]] [[مسلمانان]] به‌معنای [[ناتوانی]] [[خداوند]] یا [[غلبه]] دیگران بر [[اراده]]<ref> المنار، ج۴، ص۲۲۶.</ref> یا [[وعده]] او در [[یاری]] [[مؤمنان]]<ref>الفرقان، ج۶، ص۸۰.</ref> نیست. گفته شده است که امکان ندارد [[اذن]] در این [[آیه]] به‌معنای جایز کردن باشد؛ زیرا [[خداوند]] هیچ‌گاه [[گناهان]] را جایز نمی‌کند و کشتن [[مسلمانان]] از بزرگ‌ترین [[گناهان]] است<ref>مجمع‌البیان، ج۲، ص۸۷۷ـ۸۷۸.</ref>. | ||