مصعب بن عمیر: تفاوت میان نسخه‌ها

نام و [[نسب]] او [[مصعب بن عمیر بن هاشم بن عبد مناف بن عبدالدار بن قصی]] و کنیه‌اش اباعبدالله است<ref>الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۷۴. و به نقلی کنیه‌اش ابو محمد است، ر.ک: الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۳، ص۸۶. این هاشم بن عبد مناف، فردی غیر از هاشم بن عبد مناف بن قصی، جد پیامبر است. و چون مناف بن عبد الدار است، لذا به او عبدری می‌گفتند؛ یعنی از طایفه عبدالدار است و نه از بنی هاشم. (یوسفی غروی).</ref>. مادرش، [[خناس]]، دختر [[مالک بن مضرب بن عامر بن لوی]] و همسرش حمنه، دختر [[جحش بن رنا بن دوان بن اسد بن خزیمه]] است. [[مصعب بن عمیر]] دختری به نام [[زینب]] داشت که با [[عبدالله بن عبدالله بن ابی امیة بن مغیره]] [[ازدواج]] کرد<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۳، ص۸۶.</ref>. مصعب [[اهل مکه]] و از [[قبیله قریش]] و [[طایفه]] [[بنی عبدالدار]] بود. او در [[هجرت]] اول، به [[حبشه]] حضور داشت و سپس در [[جنگ بدر]] شرکت کرد؛ از [[قبیله]] [[بنی عبدالدار]] فقط دو نفر در جنگ بدر حضور داشتند که یکی از آنها مصعب بن عمیر و دیگری [[سویبط بن حرمله]]، و به [[نقلی]] ابن حریمله بود. [[پیامبر]] ناله مصعب را [[قبل از هجرت]]، به [[مدینه]] فرستاد تا به [[مردم]] [[قرآن]] و [[احکام]] بیاموزد<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۴۷۴.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[مصعب بن عمیر (مقاله)|مقاله «مصعب بن عمیر»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۲۹۸.</ref>

روزی پیامبر{{صل}} و [[اصحاب]] ایشان در جایی نشسته بودند و [[مصعب بن عمیر]]، در حالی که ردایی بسیار کهنه بر تن داشت، که آن را با پوستی وصله کرده بود و آن وصله کنده شده بود و او دوباره آن را دوخته بود، به نزد ایشان آمد و [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} برای ترحم، سرهای خود را به زیر افکندند که او را در آن [[جامه]] نبینند. [[مصعب بن عمیر]] به پیامبر{{صل}} [[سلام]] کرد. پیامبر{{صل}} پاسخ او را گفت و او را ستود و فرمود: "خدای را [[سپاس]] که [[دنیا]] را برای [[اهل]] دنیا قرار داده است. این مرد را در مکه دیدم، در حالی که هیچ [[جوانی]] از [[اهل مکه]] نزد [[پدر]] و مادرش در [[آسایش]] نبود و [[خداوند]] او را از آن حال به رغبت در خیر و [[محبت خدا]] و رسولش کشاند"<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۳، ص۸۷-۸۶؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۴، ص۴۰۷-۴۰۸ (با اندکی تفاوت).</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[مصعب بن عمیر (مقاله)|مقاله «مصعب بن عمیر»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۲۹۹.</ref>

==[[مصعب بن عمیر]] و [[بیعت عقبه اول]]==

مصعب بن عمیر به [[دستور]] [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} به همراه آن دوازده نفر به مدینه آمد و در [[خانه]] [[اسعد بن زرارة]] ساکن شد. او هنگام [[نماز]] در جلو می‌ایستاد و [[مسلمانان]] [[مدینه]] با او [[نماز]] می‌خواندند، و سبب این کار این بود که هر یک از افراد [[اوس]] یا [[خزرج]] به نماز می‌ایستادند، افراد [[قبیله]] مقابل [[دوست]] نداشتند پشت سرش به نماز بایستند، ولی همگی به [[امامت]] [[مصعب بن عمیر]] (چون از [[مردم]] [[مکه]] و [[قریش]] بود) [[راضی]] بودند<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۴۳۱-۴۳۵.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[مصعب بن عمیر (مقاله)|مقاله «مصعب بن عمیر»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۰۱.</ref>

پیامبر{{صل}} این [[مأموریت]] را به [[مصعب بن عمیر]] که [[جوانی]] تازه سال بود، واگذار کرد. وی در نزد [[پدر]] و مادرش بسیار محترم بود و [[زندگی]] باشکوهی داشت، اما هنگامی که او مسلمان شد، پدر و مادرش به وی [[جفا]] کرده و او را از خود راندند. او در شعب با پیامبر{{صل}} زندگی می‌کرد و [[سختی]] فراوانی کشید. [[مصعب بن عمیر]] با [[اسعد]] به [[مدینه]] وارد شدند و خبر [[ظهور پیامبر]]{{صل}} را با [[مردم مدینه]] در میان گذاشتند. در این هنگام چند نفر از قبائل مختلف، [[دین مقدس اسلام]] را پذیرفتند. مصعب بن عمیر، فرستاده پیامبر{{صل}} در مدینه در [[منزل]] اسعد بن زراره ساکن شد. وی روزها در مجالس [[خزرج]] حاضر می‌شد و آنان را به اسلام فرا می‌خواند و طبقه [[جوان]] آنها [[دعوت]] او را می‌پذیرفتند و مسلمان می‌شدند.

[[عبدالله بن ابی]] که [[رئیس]] خزرج بود و [[قبیله]] [[اوس و خزرج]] در نظر داشتند وی را برای به [[ریاست]] خود برگزینند، و برای او تاجی هم آماده کرده بودند. علت [[محبوبیت]] او این بود که وی در [[جنگ]] بعاث شرکت نکرد و لذا اوس و خزرج هر دو از وی [[راضی]] بودند. گفت: شما به [[اوس]] [[ستم]] می‌کنید و من به [[ظلم و ستم]] کمک نمی‌کنم. هنگامی که [[اسعد بن زراره]] [[مصعب بن عمیر]] را با خود به [[مدینه]] آورد، [[عبدالله]] از این موضوع ناراضی به نظر می‌رسید، زیرا وی می‌دانست که این جریان به نفع او نخواهد بود.

پس از ورود به مدینه [[اسعد]] به مصعب گفت: "دائی من، [[سعد بن معاذ]]، از بزرگان [[قبیله اوس]] است و او مردی [[عاقل]] و [[شریف]] است و در میان [[خویشاوندان]] خود [[محبوبیت]] فراوانی دارد. اگر وی [[دعوت]] ما را بپذیرد ما در این جا موفق خواهیم شد. اینک لازم است که به [[منزل]] وی برویم". پس [[مصعب بن عمیر]] به همراه اسعد بن زراره به محله سعد بن معاذ رفتند و روی [[چاه]] آبی نشستند. در این هنگام [[جوانان]] [[قبیله]]، اطراف آنها جمع شدند و مصعب برای آنها مقداری استار [[قرآن]] خواند. این خبر به [[گوش]]سعد بن معاذ رسید. وی به [[اسید بن حضیر]] گفت: به من خبر داده‌اند که [[ابو امامه اسعد بن زراره]] به همراه یک نفر قرشی به محله ما آمده و جوانان ما را [[فاسد]] می‌کنند. اکنون لازم است که نزد او بروی و وی را از این کار باز داری". پس اسید بن حضیر نزد آنها آمد. هنگامی که چشم اسعد به وی افتاد، به مصعب گفت: "این مرد یکی از بزرگان [[قوم]] است، اگر حرف تو را بپذیرد امیدوارم که در کارت موفق شوی. اینک وی را [[هدایت]] کن". [[اسید]] نزد آنها آمد و گفت: "یا ابا أمامه، دائی تو می‌گوید: در میان ما حاضر نشو و جوانان ما را فاسد نگردان و از [[رفتار]] [[اوس]] با خود نگران باش". مصعب گفت: "ممکن است اندکی توقف کنی تا مقصود خود را به تو بگویم و اگر خواستی پیشنهاد من را بپذیر و اگر سخنان مرا نپذیرفتی، من از این جا خواهم رفت. اسید نزد آنها نشست و مصعب برای او سوره‌ای از قرآن را خواند. اسید گفت: "شما چگونه این [[دین]] را می‌پذیرید؟" [[مصعب بن عمیر]] گفت: "ما ابتدا [[غسل]] می‌کنیم و پس از آن [[لباس]] [[پاکیزه]] می‌پوشیم و [[نماز]] می‌گزاریم". در این هنگام [[اسید بن حضیر]] خود را در [[چاه]] آب افکند و پس از [[خروج]] از چاه، لباس‌های خود را خشک کرد، و به مصعب گفت: "مطالب [[دین]] خود را بر من نیز بیان کن". مصعب [[شهادتین]] را به او آموخت و [[اسید]] نیز آن را بر زبان جاری کرد، و بعد از آن دو رکعت نماز نیز خواند. پس از این کار، گفت: "یا ابا [[امامه]] من اینک هر طور شده دائی شما را نزد شما روانه خواهم کرد". پس اسید از نزد آنها به [[منزل]] [[سعد بن معاذ]] رفت. هنگامی که چشم سعد بر وی افتاد، گفت: "من [[سوگند]] یاد می‌کنم که چهره اسید [[تغییر]] کرده و مانند اول نیست". پس از اینکه اسید مطالبی را به سعد گفت، او به نزد [[اسعد بن زراره]] و مصعب رفت. مصعب هنگامی که سعد را دید، [[سوره]] حم فصلت را برای او خواند.

بعد از این گفتار سعد بن معاذ، تمام [[خویشاوندان]] و [[قبیله]] او به [[پیامبر]]{{صل}} [[ایمان]] آوردند. پس [[مصعب بن عمیر]] نزد سعد رفت و سعد به او گفت: "اکنون آشکارا [[دعوت]] خود را بیان کن و [[مردم]] را به [[اسلام]] بخوان". در این هنگام [[دین]] [[مقدس]] [[اسلام در مدینه]] گسترش یافت و بزرگان قبیله [[اوس و خزرج]] و بقیه که خبر [[ظهور پیامبر]]{{صل}} را از یهودیان شنیده بودند، کم کم اسلام را پذیرفتند. خبر [[مسلمان]] شدن اوس و خزرج به پیامبر{{صل}} رسید و [[مصعب بن عمیر]] نیز مسائل را به ایشان خبر داد. پس از این [[مسلمانان]] [[مکه]] که [[مشرکان]] آنان را [[آزار]] و [[اذیت]] می‌کردند، یکی پس از دیگری مخفیانه به طرف [[مدینه]] حرکت و اوس و خزرج هم وسایل [[زندگی]] آنها را فراهم می‌کردند<ref>اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ص۵۹-۵۵؛ قصص الأنبیاء، راوندی، ص۳۲۹-۳۳۱.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[مصعب بن عمیر (مقاله)|مقاله «مصعب بن عمیر»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۰۲-۳۰۷.</ref>

وقتی [[مادر]] [[مصعب بن عمیر]] از آمدن وی به [[مکه]] خبردار شد، قاصدی به سراغش فرستاد و او را خواست و مصعب نیز به دیدن مادر رفت. مادرش از او [[گله]] کرد که تو به مکه می‌آیی و پیش از آنکه نزد من بیایی به جای دیگر می‌روی!

مادرش گفت: [[مصعب بن عمیر]]، هنوز آن [[مذهب]] [[انحرافی]] را ترک نکرده‌ای؟"

==[[مصعب بن عمیر]] و پرچم‌داری [[جنگ احد]]==

==شهادت [[مصعب بن عمیر]] و سخنان همسرش==

[[سبب نزول]] این [[آیه]] این است که چون در روز [[احد]]، به [[دروغ]] شایع کردند که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} کشته شده، عده‌ای گفتند: اگر او [[پیامبر]] بود، کشته نمی‌شد و گروهی دیگر گفتند: ما در راه همان هدفی که آن حضرت می‌جنگید، خواهیم جنگید تا به وی بپیوندیم و عده‌ای راه [[ارتداد]] را پیمودند و گروهی [[راه]] فرار را برگزیدند و این [[آیه]] نازل شد. علت اصلی [[شکست]] [[مسلمانان]] فرار تیراندازان شکاف [[احد]] بود. در این وقت، [[خالد]] متوجه شد که بیشتر تیراندازان، سنگر را خالی کرده و مسلمانان به جمع [[غنیمت]] سرگرم شده‌اند و از پشت سر [[حمایت]] نمی‌شوند. پس سواران خود را صدا زد و از پشت سر بر [[یاران پیامبر]]{{صل}} [[حمله]] کرد و آنها را شکست داد و عده‌ای را کشت. [[عبدالله بن قمیئه حارثی]] سنگی را به طرف [[پیامبر]]{{صل}} پرتاب کرد و بینی و [[دندان پیشین]] [[حضرت]] را شکست و ایشان به [[زمین]] افتاد. [[اصحاب]] که این صحنه را دیدند، از اطرافش پراکنده شده و عبدالله برای کشتن آن حضرت، به ایشان حمله‌ور شد. [[مصعب بن عمیر]]، [[پرچم]] دار پیامبر{{صل}} در [[بدر]] و احد، برای [[دفاع]] از وی جلوی عبدالله بن قمیئه رفت ولی به دست وی [[شهید]] شد. وی پس از کشتن [[مصعب بن عمیر]]، پیامبر{{صل}} را که به آن حال دید، [[فکر]] کرد که آن حضرت کشته شده و فریاد زد که من [[محمد]] را کشتم و صدای بسیار بلند دیگری برخاست که محمد کشته شد. و گویند این منادی، [[شیطان]] بود. در نتیجه [[مردم]] همگی از اطراف پیامبر{{صل}} گریخته، از گرد ایشان پراکنده شدند. حضرت مرتب مردم را به سوی خود می‌خواند و می‌فرمود: "ای [[بندگان خدا]]! به سوی من بشتابید" تا اینکه سی تن به گرد آن حضرت جمع شدند و از وجود ایشان حمایت کردند تا اینکه [[مشرکان]] را از اطرافش پراکنده ساختند<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، ج۲، ص۴۰۵-۴۰۳.</ref>.

نقل شده، پس از [[جنگ]]، مصعب چیزی نداشت که او را [[کفن]] کنند، جز همان پیراهنی که به تن داشت که اگر سرش را می‌پوشانیدند، پاهایش بیرون می‌ماند و اگر پاهایش را می‌پوشانیدند، سرش بیرون می‌ماند. در این حال، [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: سرش را با پیراهنش و پاهایش را با گیاه بپوشانید"<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۳، ص۹۰.</ref>. سن [[مصعب بن عمیر]] در [[زمان]] [[شهادت]]، ۴۰ سال یا کمی بیشتر بود<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۴۷۴.</ref>.