واثلة بن اسقع لیثی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

حال اگر کسی بگوید: این روایات بیش از این دلالت ندارد که علی و فاطمه و [[حسنین]] نیز مشمول آیه هستند و این منافات ندارد با اینکه [[همسران رسول خدا]]{{صل}} نیز مشمول آن باشند، چون آیه شریفه در [[سیاق]] خطاب به آنان قرار گرفته است. در پاسخ می‌گوییم: بسیاری از این روایات و به خصوص آنچه از [[ام سلمه]] - که [[آیه]] در [[خانه]] او نازل شده به [[روایت]] شده است، تصریح دارد بر اینکه آیه مخصوص همان [[پنج تن]] است و شامل [[همسران رسول خدا]]{{صل}} نیست. و اگر کسی بگوید: آن [[روایات]] باید به خاطر ناسازگاری‌اش با صریح [[قرآن]] طرح شود، چون روایت هر [[قدر]] هم صحیح باشد، وقتی پذیرفته است که با [[نص]] صریح قرآن منافات نداشته باشد و روایات مذکور [[مخالف]] قرآن است، برای اینکه آیه مورد بحث دنبال آیاتی قرار دارد که خطاب در همه آنها به همسران رسول خدا{{صل}} است، پس باید خطاب در این آیه نیز به ایشان باشد. در پاسخ می‌گوییم: همه حرف‌ها در همین است که آیا آیه مورد بحث، متصل به آن [[آیات]] و تتمه آنها است یا نه؟ چون روایاتی که بدان اشاره شد، همین را منکر است و می‌فرماید، آیه مورد بحث به [[تنهایی]] و در یک واقعه جداگانه نازل شده و حتی در بین این هفتاد روایت، یک روایت هم وجود ندارد که بگوید [[آیه شریفه]] دنبال آیات مربوط به همسران رسول خدا{{صل}} نازل شده و حتی احدی هم از [[مفسرین]] این حرف را نزده‌اند. حتی آنها هم که گفته‌اند آیه مورد بحث، مخصوص [[همسران]] [[رسول]] خداست مانند [[عکرمه]] و [[عروه]]، نگفته‌اند که آیه در ضمن آیات نازل شده است. پس آیه مورد بحث از جهت [[نزول]] جزو آیات مربوط به همسران رسول خدا{{صل}} و متصل به آن نیست، حال با این است که به [[دستور]] [[رسول خدا]] دنبال آن آیات قرارش داده‌اند و یا بعد از [[رحلت رسول خدا]] [[اصحاب]] در هنگام تألیف [[آیات قرآنی]] در آنجا نوشته‌اند. پس مؤید این احتمال آن است که اگر آیه مورد بحث که در حال حاضر جزو آیه {{متن قرآن|وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ}}؛ است<ref>{{متن قرآن|وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}؛ "و در خانه‌هایتان آرام گیرید و چون خویش‌آرایی دوره جاهلیت نخستین خویش‌آرایی مکنید و نماز بپا دارید و زکات بپردازید و از خداوند و فرستاده او فرمانبرداری کنید؛ جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> از آن حذف شود و فرض کنیم که اصلا جزو آن نیست، [[آیه]] مزبور با آیه بعدش که می‌فرماید: {{متن قرآن|وَاذْكُرْنَ}}؛ کمال اتصال و [[انسجام]] را دارد و اتصالش به هم نمی‌خورد. پس معلوم می‌شود جمله مورد بحث نسبت به آیه قبل و بعدش نظیر آیهی {{متن قرآن|الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا}}<ref>«مردار و خون و گوشت خوک و آنچه جز به نام خداوند ذبح شده باشد و مرده با خفگی و مرده با ضربه و مرده با افتادن از بلندی و مرده از شاخ زدن حیوان دیگر و آنچه درندگان نیم‌خور کرده باشند- جز آن را که (تا زنده است) ذبح کرده‌اید- و آنچه بر روی سنگ‌های مقدّس (برای بت‌ها) قربانی شود و آنچه با تیرهای بخت‌آزمایی قسمت کنید (خوردن گوشت همه اینها) بر شما حرام و آنها (همه) گناه است؛ امروز کافران از دین شما نومید شدند پس، از ایشان مهراسید و از من بهراسید! امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم پس، هر که در قحطی و گرسنگی ناگزیر (از خوردن گوشت حرام) شود بی‌آنکه گراینده به گناه باشد بی‌گمان خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره مائده، آیه ۳.</ref>. است که در وسط آیاتی قرار گرفته که آنچه خوردنش [[حرام]] است، می‌شمارد. بنابر آنچه گفته شد، کلمه "[[أهل]] البیت" در عرف [[قرآن]] اسم خاص است که هر جا ذکر شود، منظور از آن، این [[پنج تن]] هستند؛ یعنی [[رسول خدا]] و [[علی]] و [[فاطمه]] و [[حسنین]]، و بر هیچ کس دیگر اطلاق نمی‌شود، هر چند که از [[خویشاوندان]] و اقربای آن جناب باشد. البته این معنا، معنایی است که [[قرآن کریم]] لفظ مذکور را بدان اختصاص داده، وگرنه به حسب عرف عام، کلمه مزبور بر خویشاوندان نیز اطلاق می‌شود<ref>المیزان، علامه طباطبایی (ترجمه: موسوی همدانی)، ج۱۶، ص۶۷-۴۶۵. البته استاد یوسفی غروی آیه تطهیر را بسیار دقیق ارزیابی کرده‌اند. ایشان در این باره می‌نویسد: حسین بن حکم کوفی در کتاب ما نزل من القرآن، درباره اهل بیت با سند خود از شهر بن حوشب نقل می‌کند: به ام سلمه، همسر پیامبر برخوردم، سلام کردم و پرسیدم: ای ام المؤمنین آیا این آیه را دیده‌ای: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}. گویا آن را در باره اهل بیت می‌دانی. ام سلمه گفت: روزی من و رسول خدا در خانه من در هنگام عصر روی کسای خیبری نشسته بودیم یا اینکه در شب سردی بود. پس کنیز خانه آمد و گفت: علی و فاطمه همراه با حسن و حسین در کنار در خانه هستند. پیامبر{{صل}} به من فرمود: اینها اهل بیت من هستند. سپس به ایشان اذن ورود داد تا داخل خانه شوند. پیامبر{{صل}}، فاطمه و علی و حسنین را بوسید و فاطمه نزد ایشان آمد در حالی که حریرهای را که در روی طبق بود، در دست داشت. پیامبر{{صل}} آن را بین دستانش قرار داد سپس همگی از آن حریره خوردند. سپس فاطمه نزدیک علی رفت و حسن و حسین نیز کنار فاطمه نشستند و پیامبر نیز در کنار آنان نشست. سپس پیامبر{{صل}} کساء را از زیر پای من و خودش بیرون آورد و آن را به همراه کساء فدکی که سیاه رنگ بود روی سر همه قرار داد و دو طرف کساء را کشید و با دست راستش به آسمان اشاره کرده و سه مرتبه فرمود: {{متن حدیث|اللهم هؤلاء أهل بیتی، فأذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا کما أذهبت عن اسماعیل و اسحاق و یعقوب، و طهرهم من الرجس کما طهرت آل لوط و آل عمران و آل هارون اللهم ان هؤلاء آل محمد، فاجعل صلواتک و برکات علی آل محمد کما جعلتها علی ابراهیم انک حمید مجید}}. و من که کنار دیوار ایستاده بودم، گفتم: ای رسول خدا آیا من از ایشان را با ایشان هستم؟ و کساء را بلند کردم تا به زیر آن بروم. پیامبر{{صل}} آن را از دست من کشید و فرمود: "نه، تو همسر پیامبر هستی و تو خوبی ولی اینها اهل بیت من هستند و تو از اهل ببیت نیستی. گفتم: شما از اهل بیت هستی؟ فرمود: بله و این در نزد من دوست داشتنی‌تر است و از آنچه که خورشید بر آن می‌تابد. در این هنگام این آیه نازل شد: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}؛ این آیه درباره پیامبر و علی و فاطمه و حسن و حسین نازل شده است. برای تحقیق بیشتر، ر.ک: موسوعه التاریخ الاسلامی، ج۳، ص۱۲۹-۱۳۲.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[واثلة بن اسقع (مقاله)|مقاله «واثلة بن اسقع»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۴۳۷-۴۴۰.</ref>

از آن جایی که واثله سه سال [[خادم پیامبر]]{{صل}} بوده، [[احادیث]] زیادی را از آن [[حضرت]]{{ع}} نقل می‌کند که به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم: 

#[[انتخاب]] [[پیامبر]]{{صل}}: [[رسول خدا]] فرمود: [[خداوند]] از [[اولاد]] [[ابراهیم]] [[اسماعیل]] را، و از اسماعیل[[کنانه]] را، و از [[کنانه]] [[قریش]] را، و از [[قریش]] [[بنی هاشم]] را، و از بنی هاشم مرا برگزید<ref>{{متن حدیث|إِنَّ اَللَّهَ اِصْطَفَى إِسْمَاعِيلَ مِنْ وُلْدِ إِبْرَاهِيمَ وَ اِصْطَفَى كِنَانَةَ مِنْ بَنِي إِسْمَاعِيلَ وَ اِصْطَفَى قُرَيْشاً مِنْ بَنِي كِنَانَةَ وَ اِصْطَفَى هَاشِماً مِنْ قُرَيْشٍ وَ اِصْطَفَانِي مِنْ هَاشِمٍ}}؛ الامالی، شیخ مفید، ص۲۱۶.</ref>.