اراده در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

اراده در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۳۷

۴ بایت حذف‌شده ، ‏۱۶ مارس ۲۰۲۱

جز

جایگزینی متن - 'خروج' به 'خروج'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش

@@ خط ۵۵: / خط ۵۵: @@
 مقتضای صفت اراده آن است که به چیزی تعلق بگیرد. اراده [[شیطان]] در [[قرآن]] فقط به چیزی تعلّق گرفته که به [[ضرر]] [[معنوی]] [[انسان]] باشد؛ مانند [[گمراه کردن]] [[انسان‌ها]]: {{متن قرآن|وَيُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُضِلَّهُمْ}}<ref> و شیطان سر آن دارد که آنان را به گمراهی ژرفی درافکند؛ سوره نساء، آیه:۶۰.</ref>، و ایجاد [[دشمنی]] میان آنان: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلاةِ}}<ref>شیطان، تنها بر آن است تا با شراب و قمار میان شما دشمنی و کینه افکند و از یاد خداوند و از نماز بازتان دارد؛ سوره مائده، آیه:۹۱.</ref> قرآن با توجّه به این مطلب، از انسان‌ها می‌خواهد تا در برابر اراده شیطان [[مقاومت]] و گناهانی مانند شراب‌خواری و قماربازی را که شیطان خواستار آن است، ترک کنند: {{متن قرآن|فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ}}<ref> اکنون آیا دست می‌کشید؟؛ سوره مائده، آیه: ۹۱.</ref> روشن است اراده شیطان چون به انسان مرتبط است، تأثیر آن در‌ صورت مقاومت انسان، کم و در‌صورت [[پذیرش]] یا [[سستی]] او، فراوان می‌شود.
-[[اراده انسان]] به امور گوناگونی تعلّق می‌گیرد، حتّی ممکن است انسان به عللی مانند [[نادانی]]، [[گمراهی]] و [[لجاجت]] و [[اشتیاق]] وافر به [[هدایت]] دیگران، اموری را اراده کند که از توان وی خارج است؛ چنان‌که چیزی را اراده کند که [[مخالف]] خواست [[تکوینی]] [[خداوند]] است؛ مانند [[خروج]] از جهنّم: {{متن قرآن|يُرِيدُونَ أَن يَخْرُجُواْ مِنَ النَّارِ وَمَا هُم بِخَارِجِينَ مِنْهَا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّقِيمٌ}}<ref> می‌خواهند از آتش (دوزخ) رهایی یابند اما از آن بیرون نخواهند رفت و عذابی پایدار خواهند داشت؛ سوره مائده، آیه:۳۷.</ref>، خاموش کردن [[نور]] [[خدا]]: {{متن قرآن|يُرِيدُونَ أَن يُطْفِؤُواْ نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللَّهُ إِلاَّ أَن يُتِمَّ نُورَهُ}}<ref> برآنند که نور خداوند را با دهان‌هاشان خاموش گردانند و خداوند جز این نمی‌خواهد؛ سوره توبه، آیه:۳۲.</ref>، [[نیرنگ]] به [[پیامبر]] و [[خیانت]] به او: {{متن قرآن|وَأَرَادُوا بِهِ كَيْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الأَخْسَرِينَ}}<ref> و با او نیرنگی ورزیدند ما هم آنان را زیانکارتر گرداندیم؛ سوره انبیاء، آیه:۷۰.</ref>؛ {{متن قرآن|وَإِن يُرِيدُواْ أَن يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذِيَ أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِينَ}}<ref> و اگر بخواهند تو را فریب دهند بی‌گمان خداوند تو را بسنده است؛ هموست که تو را با یاوری خویش و با مؤمنان پشتیبانی کرد؛ سوره انفال، آیه:۶۲.</ref> و [[هدایت]] کردن گمراهانی که دیگر قابل هدایت نیستند: {{متن قرآن|أَتُرِيدُونَ أَن تَهْدُواْ مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ}}<ref> آیا می‌خواهید کسی را که خداوند گمراه وا نهاده است راهنمایی کنید؟؛ سوره نساء، آیه:۸۸.</ref>.
+[[اراده انسان]] به امور گوناگونی تعلّق می‌گیرد، حتّی ممکن است انسان به عللی مانند [[نادانی]]، [[گمراهی]] و [[لجاجت]] و [[اشتیاق]] وافر به [[هدایت]] دیگران، اموری را اراده کند که از توان وی خارج است؛ چنان‌که چیزی را اراده کند که [[مخالف]] خواست [[تکوینی]] [[خداوند]] است؛ مانند خروج از جهنّم: {{متن قرآن|يُرِيدُونَ أَن يَخْرُجُواْ مِنَ النَّارِ وَمَا هُم بِخَارِجِينَ مِنْهَا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّقِيمٌ}}<ref> می‌خواهند از آتش (دوزخ) رهایی یابند اما از آن بیرون نخواهند رفت و عذابی پایدار خواهند داشت؛ سوره مائده، آیه:۳۷.</ref>، خاموش کردن [[نور]] [[خدا]]: {{متن قرآن|يُرِيدُونَ أَن يُطْفِؤُواْ نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللَّهُ إِلاَّ أَن يُتِمَّ نُورَهُ}}<ref> برآنند که نور خداوند را با دهان‌هاشان خاموش گردانند و خداوند جز این نمی‌خواهد؛ سوره توبه، آیه:۳۲.</ref>، [[نیرنگ]] به [[پیامبر]] و [[خیانت]] به او: {{متن قرآن|وَأَرَادُوا بِهِ كَيْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الأَخْسَرِينَ}}<ref> و با او نیرنگی ورزیدند ما هم آنان را زیانکارتر گرداندیم؛ سوره انبیاء، آیه:۷۰.</ref>؛ {{متن قرآن|وَإِن يُرِيدُواْ أَن يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذِيَ أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِينَ}}<ref> و اگر بخواهند تو را فریب دهند بی‌گمان خداوند تو را بسنده است؛ هموست که تو را با یاوری خویش و با مؤمنان پشتیبانی کرد؛ سوره انفال، آیه:۶۲.</ref> و [[هدایت]] کردن گمراهانی که دیگر قابل هدایت نیستند: {{متن قرآن|أَتُرِيدُونَ أَن تَهْدُواْ مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ}}<ref> آیا می‌خواهید کسی را که خداوند گمراه وا نهاده است راهنمایی کنید؟؛ سوره نساء، آیه:۸۸.</ref>.
 متعلَّق [[اراده انسان]] سبب [[پسندیده]] بودن یا [[ناپسند]] بودن آن [[اراده]] است. اموری که اراده آنها پسندیده است؛ مانند [[آخرت]]: {{متن قرآن|وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ الآخِرَةَ}}<ref> برخی جهان واپسین را می‌خواستید؛ سوره آل عمران، آیه:۱۵۲.</ref>، [[ثواب]] آن: {{متن قرآن|وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الآخِرَةِ}}<ref> آنکه بهره جهان واپسین را بجوید؛ سوره آل عمران، آیه:۱۴۵.</ref>، [[اصلاح]]: {{متن قرآن|إِن يُرِيدَا إِصْلاحًا}}<ref> چنانچه در پی اصلاح باشند؛ سوره نساء، آیه:۳۵.</ref>، تحصّن و [[پاک‌دامنی]]: {{متن قرآن|إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّنًا}}<ref>سوره نور، آیه:۳۳.</ref>، [[تذکّر]] و [[شکر]]: {{متن قرآن|لِّمَنْ أَرَادَ أَن يَذَّكَّرَ أَوْ أَرَادَ شُكُورًا}}<ref> آن کس که بخواهد در یاد گیرد یا بخواهد سپاس گزارد؛ سوره فرقان، آیه:۶۲.</ref>، وجه [[اللّه]]: {{متن قرآن|يُرِيدُونَ وَجْهَهُ}}<ref> سوره انعام، آیه:۵۲.</ref>، [[عزّت]]: {{متن قرآن|مَن كَانَ يُرِيدُ الْعِزَّةَ}}<ref> هر که عزّت می‌خواهد؛ سوره فاطر، آیه:۱۰.</ref> و کامل کردن دوره شیر دادن به نوزاد: {{متن قرآن|لِمَنْ أَرَادَ أَن يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ}}<ref> کسی است که بخواهد دوران شیردهی را کامل کند؛ سوره بقره، آیه:۲۳۳.</ref>. از‌ دیگر آیاتی که به اراده پسندیده [[انسان]] اشاره دارد، عبارت‌اند از: {{متن قرآن|أَمَّا السَّفِينَةُ فَكَانَتْ لِمَسَاكِينَ يَعْمَلُونَ فِي الْبَحْرِ فَأَرَدتُّ أَنْ أَعِيبَهَا وَكَانَ وَرَاءهُم مَّلِكٌ يَأْخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصْبًا}}<ref> امّا آن کشتی از آن مستمندانی بود که (با آن) در دریا کار می‌کردند؛ بر آن شدم به آن آسیب رسانم چون در پی آن پادشاهی بود که هر کشتی (بی‌آسیب) را به زور می‌گرفت؛ سوره کهف، آیه:۷۹.</ref>،{{متن قرآن|وَلَوْ أَرَادُواْ الْخُرُوجَ لأَعَدُّواْ لَهُ عُدَّةً وَلَكِن كَرِهَ اللَّهُ انبِعَاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ وَقِيلَ اقْعُدُواْ مَعَ الْقَاعِدِينَ}}<ref> اگر (به راستی) می‌خواستند رهسپار گردند ساز و برگی برای آن فراهم می‌آوردند ولی خداوند روانه شدن آنان را خوش نداشت پس آنان را به درنگ کردن واداشت و (به آنها) گفته شد: با (خانه) نشستگان همنشین باشید!؛ سوره توبه، آیه:۴۶.</ref>، {{متن قرآن|قَالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هَاتَيْنِ عَلَى أَن تَأْجُرَنِي ثَمَانِيَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِندِكَ وَمَا أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref> شعیب گفت: می‌خواهم یکی از این دو دخترم را همسر تو کنم بنابر آنکه هشت سال برای من کار کنی پس اگر ده سال را به پایان بردی خود دانی و من نمی‌خواهم بر تو سخت بگیرم؛ اگر خدا بخواهد مرا از شایستگان خواهی یافت؛ سوره قصص، آیه:۲۷.</ref>، {{متن قرآن|فَلَمَّا أَنْ أَرَادَ أَن يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَّهُمَا قَالَ يَا مُوسَى أَتُرِيدُ أَن تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالأَمْسِ إِن تُرِيدُ إِلاَّ أَن تَكُونَ جَبَّارًا فِي الأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَن تَكُونَ مِنَ الْمُصْلِحِينَ}}<ref> آنگاه چون خواست به کسی که دشمن هر دوی آنها بود تاخت آورد گفت: ای موسی! آیا می‌خواهی که مرا همچون کسی که دیروز کشتی بکشی؟ تو جز این نمی‌خواهی که در این (سر) زمین گردنکش باشی و نمی‌خواهی که از مصلحان باشی؛ سوره قصص، آیه:۱۹.</ref>، {{متن قرآن|قَالُواْ نُرِيدُ أَن نَّأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَن قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ}}<ref> گفتند: بر آنیم تا از آن بخوریم و دل‌هایمان اطمینان یابد و بدانیم که تو، به ما راست گفته‌ای و بر آن از گواهان باشیم؛ سوره مائده، آیه: ۱۱۳.</ref>، {{متن قرآن|إِنِّي أُرِيدُ أَن تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ وَذَلِكَ جَزَاء الظَّالِمِينَ}}<ref> من می‌خواهم که تو با گناه من و گناه خود (نزد خداوند) بازگردی تا از دمسازان آتش باشی و این کیفر ستمگران است؛ سوره مائده، آیه:۲۹.</ref>.