←جاسوسی حاطب بن ابی بلتعه
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
=== [[جاسوسی]] [[حاطب بن ابی بلتعه]]=== | === [[جاسوسی]] [[حاطب بن ابی بلتعه]]=== | ||
[[خداوند]] با اشاره به پارهای از برخوردهای خصمانه و | [[خداوند]] با اشاره به پارهای از برخوردهای خصمانه و کینهتوزانه [[دشمنان اسلام]]، [[مؤمنان]] را از [[همگرایی]] و ابراز [[مودت]] و [[دوستی]] نسبت به آنان [[نهی]] کرده و آن را مایه [[گمراهی]] خوانده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاءَ تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوا بِمَا جَاءَكُمْ مِنَ الْحَقِّ يُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَإِيَّاكُمْ أَنْ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ رَبِّكُمْ إِنْ كُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهَادًا فِي سَبِيلِي وَابْتِغَاءَ مَرْضَاتِي تُسِرُّونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَيْتُمْ وَمَا أَعْلَنْتُمْ وَمَنْ يَفْعَلْهُ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ}}<ref>«ای مؤمنان! اگر برای جهاد در راه من و به دست آوردن خرسندی من (از شهر خود) بیرون میآیید، دشمن من و دشمن خود را دوست مگیرید که به آنان مهربانی ورزید در حالی که آنان به آنچه از سوی حق برای شما آمده است کفر ورزیدهاند؛ پیامبر و شما را (از شهر خود) بیرون میکنند که چرا به خداوند -پروردگارتان- ایمان دارید، پنهانی به آنان مهربانی میورزید و من به آنچه پنهان و آنچه آشکار میدارید داناترم و از شما هر کس چنین کند به یقین، راه میانه را گم کرده است» سوره ممتحنه، آیه ۱.</ref> از [[آیات]] بعدی برمیآید که [[انگیزه]] این همگرایی و دوستی با [[دشمنان خدا]] نیز [[حفظ]] بستگان، [[فرزندان]] و [[داراییها]] از گزند آنان بوده است، از همین رو خداوند، مؤمنان را از روزی ([[قیامت]]) بر [[حذر]] میدارد که در آن [[روز]] بستگان، فرزندان و [[دارایی]] [[آدمیان]] هیچ سودی به حال آنان نخواهد داشت، پس نباید [[دلبستگی]] به آنان زمینه ساز دوستی با دشمنان خدا شود: {{متن قرآن|لَنْ تَنْفَعَكُمْ أَرْحَامُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَفْصِلُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}}<ref>«خویشان و فرزندانتان در روز رستخیز سودی برایتان نخواهند داشت، (خداوند در آن روز) میان شما جدایی میافکند و خداوند بدانچه میکنید بیناست» سوره ممتحنه، آیه ۳.</ref> عموم [[مفسران شیعه]] <ref>مجمع البیان، ج ۹، ص ۴۴۵؛ التبیان، ج ۹، ص ۵۷۵؛ [[المیزان]]، ج ۱۹، ص ۲۲۶. </ref> و [[سنی]] <ref>جامع البیان، ج ۲۸، ص ۷۴ - ۷۸؛ [[التفسیر الکبیر]]، ج ۱۰، ص ۵۱۵ - ۵۱۶؛ [[تفسیر]] [[قرطبی]]، ج ۱۸، ص ۳۵ - ۳۶. </ref> به [[پیروی از امام]] [[علی]]{{ع}} و صحابیانی چون [[ابن عباس]] و دیگران،<ref>صحیح البخاری، ج ۴، ص ۱۹؛ [[صحیح مسلم]]، ج ۷، ص ۱۶۸؛ [[جامع البیان]]، ج ۲۸، ص ۷۴ - ۷۶. </ref> [[آیه]] را در [[شأن]] [[حاطب بن ابی بلتعه]] دانستهاند. براساس این [[روایت]] هنگامی که [[رسول خدا]]{{صل}} در [[سال هشتم هجری]]، آماده [[فتح مکه]] میشد،<ref>صحیح البخاری، ج ۵، ص ۱۳؛ نمونه، ج ۲۴، ص ۹. </ref> برای رعایت اصل غافلگیری در [[جنگ]]، میان [[مردم]] شایع ساخت که به سوی [[خیبر]] میروند. [[حاطب]]، [[آگاه]] از مقصد اصلی حرکت، با [[نوشتن]] [[نامه]] و به وسیله زنی که عازم [[مکه]] بود، درصدد اطلاع دادن به [[مشرکان قریش]] برآمد. [[پیامبر]]{{صل}} پس از [[آگاهی]] از [[طریق وحی]]، برخی از [[یاران]] خود همانند علی{{ع}} و [[زبیر]] را در پی او گسیل داشت. [[زن]] در آغاز [[انکار]] کرد؛ ولی پس از جست و جوی همه وسایل و در برابر [[تهدید]] به بازرسی کامل بدنی یا کشته شدن، نامه را از لابه لای گیسوان بافته شده خویش بیرون آورد. حاطب در پاسخ رسول خدا{{صل}} که چرا چنین کرده است، با [[نفی]] [[نفاق]] ورزی و [[ارتداد]] خویش، [[انگیزه]] آن را فقط به دست آوردن [[دل]] [[مشرکان]] و [[جلب حمایت]] آنان خواند، زیرا وی برخلاف بسیاری از [[مهاجران]]، کسی را در مکه نداشت که در برابر تعرض مشرکان به [[خانه]] و کاشانه و [[دارایی]] و افراد خانوادهاش از آنها [[حمایت]] کند <ref>جامع البیان، ج ۲۸، ص ۷۴ - ۷۸؛ [[مجمع البیان]]، ج ۹، ص ۴۴۶؛ [[التفسیر الکبیر]]، ج ۱۰، ص ۵۱۵ - ۵۱۶. </ref>. بر اساس برخی گزارشهای دیگر، وی انگیزه خود را جبران [[حسن]] [[رفتار]] و برخورد [[مسالمت]] آمیز مشرکان با [[خانواده]] و بستگان خویش خوانده است،<ref>نور الثقلین، ج ۵، ص ۳۰۰. </ref> به هرحال رسول خدا{{صل}} با پذیرش سخن حاطب و با استناد به اینکه وی از [[اصحاب بدر]] است، از خطای او درگذشت و از کشتن وی منع کرد.<ref>جامع البیان، ج ۲۸، ص ۷۴ - ۷۸؛ [[مجمع البیان]]، ج ۹، ص ۴۴۶؛ المجموع، ج ۱۹، ص ۳۴۰. </ref>.<ref>[[علی اسدی|اسدی، علی]]، [[جاسوسی (مقاله)|مقاله "جاسوسی"]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۹.</ref> | ||
=== [[جاسوسی]] از روی نیاز=== | === [[جاسوسی]] از روی نیاز=== |