جز
جایگزینی متن - 'قطع' به 'قطع'
جز (جایگزینی متن - 'قطع' به 'قطع') |
|||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
"حدود" جمع "حد" و "حد" در لغت به معنای بازداشتن، دفع‌کردن، اندازه‌گرفتن، تمیز کردن و تأدیب‌نمودن است. چنان‌که می‌گویند "حد علیه حداً" یعنی [[خشم]] گرفت بر او و [[ادب]] کرد او را. "حَدَّ الشیء" یعنی آن چیز را تمیز کرد<ref>فرهنگ جامع عربی- فارسی.</ref>. | "حدود" جمع "حد" و "حد" در لغت به معنای بازداشتن، دفع‌کردن، اندازه‌گرفتن، تمیز کردن و تأدیب‌نمودن است. چنان‌که می‌گویند "حد علیه حداً" یعنی [[خشم]] گرفت بر او و [[ادب]] کرد او را. "حَدَّ الشیء" یعنی آن چیز را تمیز کرد<ref>فرهنگ جامع عربی- فارسی.</ref>. | ||
امّا در [[فرهنگ فقه]] و اصطلاح [[فقها]] "حدود" مجموعه [[قوانین]] [[کیفری]] [[الهی]] اسلام را گویند که حاکم شرع بر [[مجرمان]] در موارد معین تطبیق داده و پیاده می‌کند و او را [[تطهیر]] می‌نماید. حدود شامل تعدادی از موارد [[جرم]] ضد [[امنیّت اجتماعی]] و جرایم نظامی و سیاسی نیز می‌شود، مانند [[سرقت]]، راهزنی و | امّا در [[فرهنگ فقه]] و اصطلاح [[فقها]] "حدود" مجموعه [[قوانین]] [[کیفری]] [[الهی]] اسلام را گویند که حاکم شرع بر [[مجرمان]] در موارد معین تطبیق داده و پیاده می‌کند و او را [[تطهیر]] می‌نماید. حدود شامل تعدادی از موارد [[جرم]] ضد [[امنیّت اجتماعی]] و جرایم نظامی و سیاسی نیز می‌شود، مانند [[سرقت]]، راهزنی و قطع طریق، [[ارتداد]]، [[بغی]] و محاربه و...<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۱۸۵.</ref>. | ||
==مسئولیت اجرای حدود از نگاه فقها== | ==مسئولیت اجرای حدود از نگاه فقها== | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
در قرن ششم هجری، مرحوم [[سدیدالدین حمصی]] از جمله شئونی که برای [[امام]] در نظر می‌گیرد، شأن اجرای حدود است<ref>سدیدالدین محمود بن على حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ج۲، ص۲۴۲.</ref>. حمصی معتقد است کیفیت این حدود از [[شریعت]] گرفته می‌شود<ref>سدیدالدین محمود بن على حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ج۲، ص ص۲۴۵.</ref>. البته نفس [[انزجار]] از [[قبایح]] و [[تشویق]] به [[خیرات]] متوقف بر [[شریعت]] نیست، ازاین‌رو در تمام کشورها و [[ملت‌ها]]، [[فرمانروا]] [[مردم]] را از [[قبایح]] می‌ترساند و به [[خوبی‌ها]] [[تشویق]] می‌کند<ref> سدیدالدین محمود بن على حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ج۲، ص۲۴۴-۲۴۵.</ref> در [[مذهب تشیع]] نیز [[امام]] چنان‌که با [[نص الهی]] به [[امامت]] می‌رسد، از راه [[شریعت]] با [[حدود الهی]] آشنا می‌شود و بر اساس آنها، [[جامعه]] را [[مدیریت]] می‌کند و به امر اجرای حدود [[همت]] می‌گمارد<ref>سدیدالدین محمود بن على حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ج۲، ص ص۲۴۸.</ref>. | در قرن ششم هجری، مرحوم [[سدیدالدین حمصی]] از جمله شئونی که برای [[امام]] در نظر می‌گیرد، شأن اجرای حدود است<ref>سدیدالدین محمود بن على حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ج۲، ص۲۴۲.</ref>. حمصی معتقد است کیفیت این حدود از [[شریعت]] گرفته می‌شود<ref>سدیدالدین محمود بن على حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ج۲، ص ص۲۴۵.</ref>. البته نفس [[انزجار]] از [[قبایح]] و [[تشویق]] به [[خیرات]] متوقف بر [[شریعت]] نیست، ازاین‌رو در تمام کشورها و [[ملت‌ها]]، [[فرمانروا]] [[مردم]] را از [[قبایح]] می‌ترساند و به [[خوبی‌ها]] [[تشویق]] می‌کند<ref> سدیدالدین محمود بن على حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ج۲، ص۲۴۴-۲۴۵.</ref> در [[مذهب تشیع]] نیز [[امام]] چنان‌که با [[نص الهی]] به [[امامت]] می‌رسد، از راه [[شریعت]] با [[حدود الهی]] آشنا می‌شود و بر اساس آنها، [[جامعه]] را [[مدیریت]] می‌کند و به امر اجرای حدود [[همت]] می‌گمارد<ref>سدیدالدین محمود بن على حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ج۲، ص ص۲۴۸.</ref>. | ||
[[علامه حلّی]] بارها بر این [[وظیفه امام]] تأکید کرده است<ref>حسن بن یوسف حلی، الالفین، ج۲، ص۲۴-۲۵؛ نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۶۴.</ref> تا آنجا که گاه [[ضرورت وجود امام]] را همین اجرای حدود می‌داند<ref>علاوه حلی، الالفین، ج۱، ص۲۷۸.</ref>. او با اشاره به [[آیه]] {{متن قرآن|وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُمَا}}<ref>«و دست مرد و زن دزد را به سزای آنچه کرده‌اند به کیفری از سوی خداوند ببرید و خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره مائده، آیه ۳۸.</ref> بیان می‌کند [[مسئول]] | [[علامه حلّی]] بارها بر این [[وظیفه امام]] تأکید کرده است<ref>حسن بن یوسف حلی، الالفین، ج۲، ص۲۴-۲۵؛ نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۶۴.</ref> تا آنجا که گاه [[ضرورت وجود امام]] را همین اجرای حدود می‌داند<ref>علاوه حلی، الالفین، ج۱، ص۲۷۸.</ref>. او با اشاره به [[آیه]] {{متن قرآن|وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُمَا}}<ref>«و دست مرد و زن دزد را به سزای آنچه کرده‌اند به کیفری از سوی خداوند ببرید و خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره مائده، آیه ۳۸.</ref> بیان می‌کند [[مسئول]] قطع دست سارق، مجموع [[امت]] نیست، بلکه [[امام]] است، پس [[خداوند]] ما را به چیزی امر می‌کند که تنها با [[نصب امام]] امکان‌پذیر است<ref>حسن بن یوسف حلی، انوار الملکوت، تحقیق محمد نجمی زنجانی، ص۲۰۳.</ref>. وی درباره [[تکلیف]] اجرای حدود در [[عصر غیبت]] دیدگاه‌هایی متفاوت بیان کرده است. در آثار [[کلامی]] او آمده است کسی که باید بر او حد جاری شود، اگر تا هنگام [[ظهور]]، زنده باشد، [[امام عصر]]{{ع}} حد را بر او جاری می‌سازد و اگر پیش از ظهور بمیرد، [[مسئولیت]] فوت [[اجرای حد]] بر عهده کسانی است که سبب [[غیبت امام زمان]]{{ع}} شده‌اند<ref>علامه حلی، انوار الملکوت، ص۲۱۱.</ref>؛ اما در آثار فقهی‌اش [[مسئولیت]] اجرای حدود را اصالتاً بر عهده [[امام]]{{ع}} می‌داند و تصریح می‌کند که در [[عصر غیبت]] این [[مسئولیت]] متوجه [[فقهای شیعه]] است<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ج۲، ص۲۳۹؛ قواعد الاحکام، ج۱، ص۵۲۵؛ ارشاد الاذهان، تحقیق فارس حسون، ج۱، ص۳۵۳.</ref> چراکه تعطیلی حدود سبب گسترش [[مفاسد]] می‌شود<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ج۴، ص۴۶۴-۴۶۵.</ref>.<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]] ص: ۳۹۳.</ref> | ||
==امام و اجرای برخی از حدود== | ==امام و اجرای برخی از حدود== | ||