لوح محفوظ: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پانویس2}} +{{پانویس}}))
خط ۱۳: خط ۱۳:


== چیستی لوح محفوظ==
== چیستی لوح محفوظ==
*با توجه به [[منابع اسلامی]]، دو نوع [[لوح]] وجود دارد، لوحی که در آن محو و [[اثبات]] امور توسط [[پروردگار]] صورت می‌گیرد و لوحی که در آن تمامی موجودات هستی با تمام [[حقیقت]] و واقعیتشان منعکس‌اند و از این روست که اگر کسی بدین [[لوح]] دست یابد و از آن [[آگاه]] گردد، گویا بر همه چیز عالم [[آگاه]] گشته است.<ref>ر.ک. [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ص ۴۳؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، تفسیر قرآن مهر، ج ۲۱، ص ۲۹۲ و ۲۹۳؛ [[گل‌افشان پارسانسب|پارسانسب، گل‌افشان]]، [[پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه [[زهرا]] (پایان‌نامه)|پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا]]، ص ۴۳</ref> به عبارتی دیگر دو نوع [[لوح]] عبارت است از، لوح محفوظ که از آن به "[[ام الکتاب]]"، "[[کتاب مبین]]" و "[[کتاب مکنون]]" هم تعبیر می‌شود<ref>ر.ک. [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[جایگاه امامت از دیدگاه اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|جایگاه امامت از دیدگاه اصحاب ائمه]]، صفحه؟؟؟؛ [[محمد زمان رستمی|رستمی، محمد زمان]]، [[طاهره آل‌بویه|آل‌بویه، طاهره]]، [[علم امام ۲ (کتاب)|علم امام]]، صفحه؟؟؟؛ [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرةالسادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص ۷۸؛ [[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات (مقاله)|بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات]]، [[کلام اسلامی (نشریه)|فصلنامه کلام اسلامی]]، ش ۳۴، ص ۸۴.</ref> و [[لوح محو و اثبات]] که محل [[ثبت]] حوادث و اتفاقاتی است که به مرحلۀ فعلیت خواهد رسید و به طوری که از نامش‌ پیداست‌ آنچه‌ در آن نوشته شده قابل‌ تغییر‌ و تبدیل‌ است<ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات (مقاله)|بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات]]، [[کلام اسلامی (نشریه)|فصلنامه کلام اسلامی]]، ش ۳۴، ص ۸۴.</ref>.
*با توجه به [[منابع اسلامی]]، دو نوع [[لوح]] وجود دارد، لوحی که در آن محو و [[اثبات]] امور توسط [[پروردگار]] صورت می‌گیرد و لوحی که در آن تمامی موجودات هستی با تمام [[حقیقت]] و واقعیتشان منعکس‌اند و از این روست که اگر کسی بدین [[لوح]] دست یابد و از آن [[آگاه]] گردد، گویا بر همه چیز عالم [[آگاه]] گشته است<ref>ر.ک. [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ص ۴۳؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، تفسیر قرآن مهر، ج ۲۱، ص ۲۹۲ و ۲۹۳؛ [[گل‌افشان پارسانسب|پارسانسب، گل‌افشان]]، [[پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا (پایان‌نامه)|پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا]]، ص ۴۳.</ref>. به عبارتی دیگر دو نوع [[لوح]] عبارت است از، لوح محفوظ که از آن به "[[ام الکتاب]]"، "[[کتاب مبین]]" و "[[کتاب مکنون]]" هم تعبیر می‌شود<ref>ر.ک. [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[جایگاه امامت از دیدگاه اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|جایگاه امامت از دیدگاه اصحاب ائمه]]، صفحه؟؟؟؛ [[محمد زمان رستمی|رستمی، محمد زمان]]، [[طاهره آل‌بویه|آل‌بویه، طاهره]]، [[علم امام ۲ (کتاب)|علم امام]]، صفحه؟؟؟؛ [[زهرةالسادات میرترابی حسینی|میرترابی حسینی، زهرةالسادات]]، [[علم لدنی در قرآن و حدیث (پایان‌نامه)|علم لدنی در قرآن و حدیث]]، ص ۷۸؛ [[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات (مقاله)|بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات]]، [[کلام اسلامی (نشریه)|فصلنامه کلام اسلامی]]، ش ۳۴، ص ۸۴.</ref> و [[لوح محو و اثبات]] که محل [[ثبت]] حوادث و اتفاقاتی است که به مرحلۀ فعلیت خواهد رسید و به طوری که از نامش‌ پیداست‌ آنچه‌ در آن نوشته شده قابل‌ تغییر‌ و تبدیل‌ است<ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات (مقاله)|بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات]]، [[کلام اسلامی (نشریه)|فصلنامه کلام اسلامی]]، ش ۳۴، ص ۸۴.</ref>.
*توضیح اینکه حوادث [[جهان هستی]] دو مرحله دارند، مرحلۀ قطعیت که هیچ‌گونه دگرگونی در آن راه ندارد؛ در لسان [[آیات]] و [[روایات]] حوادث این مرحله در [[ام الکتاب]] یا لوح محفوظ [[ثبت]] شده است.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، پیام قرآن، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی؛ [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، تفسیر و مفسران، ۲۹۳؛ [[مجتبی مطهری|مطهری، مجتبی]]، [[علم لدنی (مقاله)|علم لدنی]]، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، ش ۳، ص ۷۵؛ [[محمد منصورنژاد|منصورنژاد، محمد]]، [[وحی ۱ (مقاله)|وحی]]، ص ۵</ref> این کتاب از دسترس انسان‌های عادی خارج است<ref>ر.ک. [[محمد منصورنژاد|منصورنژاد، محمد]]، [[وحی ۱ (مقاله)|وحی]]، ص ۵</ref> و بنابر برخی [[تفاسیر]] تنها برخی از اولیای [[خداوند]] به تناسب [[جایگاه]] و [[منزلت]] خود می‌توانند به آن دسترسی داشته و به علومی ویژه دست یابند که افراد عادی از آن بی‌بهره‌‌اند.<ref>ر.ک. [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[جایگاه امامت از دیدگاه اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|جایگاه امامت از دیدگاه اصحاب ائمه]]، صفحه؟؟؟؛ [[حسن رهبری|رهبری، حسن]]، [[علم پیامبر و امام در تفسیر من وحی القرآن (مقاله)|علم پیامبر و امام در تفسیر من وحی القرآن]]، صفحه؟؟؟</ref> و دیگر "مرحلۀ غیر قطعی" است، یا به تعبیر دیگر "مرحله مشروط"، در این مرحله شخص از [[علل]] حوادث [[آگاه]] است، اما ممکن است تمام شرائط و موانع آن نزد او روشن نباشد، و لذا نمی‌تواند به طور [[قطع]] از وقوع حوادث خبر دهد، اما به طور مشروط می‌تواند و این همان چیزی است که در لسان [[آیات]] و [[روایات]] از آن تعبیر به [[لوح محو و اثبات]] شده است.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، پیام قرآن، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی؛ [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ص ۴۳؛ [[محمد تقی دیاری بیدگلی|دیاری بیگدلی؛ محمد تقی]]، [[حسین قاسمی|قاسمی، حسین]]، [[عصمت نیری|نیری، عصمت]]، [[بررسی علم غیب ائمه در مکتب کلامی علامه طباطبایی و شاگردان وی (مقاله)|بررسی علم غیب ائمه در مکتب کلامی علامه طباطبایی و شاگردان وی]]، صفحه؟؟؟</ref> ذیل آیۀ {{متن قرآن|وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ}}<ref>سورۀ زخرف، آیۀ ۴</ref> [[امام صادق]]{{ع}} در رابطه با لوح محفوظ و [[علم]] [[خداوند]] می‌‌فرمایند: «هر امری را که [[خداوند]] [[اراده]] می‌کند، قبل از ایجاد آن در علمش موجود است. هیچ چیزی وجود پیدا نمی‌کند جز اینکه قبل از آن در [[علم الهی]] موجود بوده است».<ref>ر.ک. [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، تفسیر و مفسران، ۲۹۳</ref> تفاوت [[علم]] [[خداوند]] با [[علوم]] [[انبیاء]] و [[اولیاء]] در اینجا ظاهر می‌شود، یعنی علاوه بر اینکه [[علم]] [[خداوند]] ذاتی و مستقل است و [[علم]] [[معصومین]] اکتسابی و غیرمستقل، یکی جنبه قطعیت دارد و دیگری ندارد.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، پیام قرآن، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی</ref>
*توضیح اینکه حوادث [[جهان هستی]] دو مرحله دارند، مرحلۀ قطعیت که هیچ‌گونه دگرگونی در آن راه ندارد؛ در لسان [[آیات]] و [[روایات]] حوادث این مرحله در [[ام الکتاب]] یا لوح محفوظ [[ثبت]] شده است.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، پیام قرآن، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی؛ [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، تفسیر و مفسران، ۲۹۳؛ [[مجتبی مطهری|مطهری، مجتبی]]، [[علم لدنی (مقاله)|علم لدنی]]، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، ش ۳، ص ۷۵؛ [[محمد منصورنژاد|منصورنژاد، محمد]]، [[وحی ۱ (مقاله)|وحی]]، ص ۵</ref> این کتاب از دسترس انسان‌های عادی خارج است<ref>ر.ک. [[محمد منصورنژاد|منصورنژاد، محمد]]، [[وحی ۱ (مقاله)|وحی]]، ص ۵</ref> و بنابر برخی [[تفاسیر]] تنها برخی از اولیای [[خداوند]] به تناسب [[جایگاه]] و [[منزلت]] خود می‌توانند به آن دسترسی داشته و به علومی ویژه دست یابند که افراد عادی از آن بی‌بهره‌‌اند.<ref>ر.ک. [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[جایگاه امامت از دیدگاه اصحاب ائمه (پایان‌نامه)|جایگاه امامت از دیدگاه اصحاب ائمه]]، صفحه؟؟؟؛ [[حسن رهبری|رهبری، حسن]]، [[علم پیامبر و امام در تفسیر من وحی القرآن (مقاله)|علم پیامبر و امام در تفسیر من وحی القرآن]]، صفحه؟؟؟</ref> و دیگر "مرحلۀ غیر قطعی" است، یا به تعبیر دیگر "مرحله مشروط"، در این مرحله شخص از [[علل]] حوادث [[آگاه]] است، اما ممکن است تمام شرائط و موانع آن نزد او روشن نباشد، و لذا نمی‌تواند به طور [[قطع]] از وقوع حوادث خبر دهد، اما به طور مشروط می‌تواند و این همان چیزی است که در لسان [[آیات]] و [[روایات]] از آن تعبیر به [[لوح محو و اثبات]] شده است.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، پیام قرآن، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی؛ [[محسن غرویان|غرویان، محسن]]، [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[محمد رضا غلامی|غلامی، محمد رضا]]، [[بحثی مبسوط در آموزش عقاید (کتاب)|بحثی مبسوط در آموزش عقاید]]، ص ۴۳؛ [[محمد تقی دیاری بیدگلی|دیاری بیگدلی؛ محمد تقی]]، [[حسین قاسمی|قاسمی، حسین]]، [[عصمت نیری|نیری، عصمت]]، [[بررسی علم غیب ائمه در مکتب کلامی علامه طباطبایی و شاگردان وی (مقاله)|بررسی علم غیب ائمه در مکتب کلامی علامه طباطبایی و شاگردان وی]]، صفحه؟؟؟</ref> ذیل آیۀ {{متن قرآن|وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ}}<ref>سورۀ زخرف، آیۀ ۴</ref> [[امام صادق]]{{ع}} در رابطه با لوح محفوظ و [[علم]] [[خداوند]] می‌‌فرمایند: «هر امری را که [[خداوند]] [[اراده]] می‌کند، قبل از ایجاد آن در علمش موجود است. هیچ چیزی وجود پیدا نمی‌کند جز اینکه قبل از آن در [[علم الهی]] موجود بوده است».<ref>ر.ک. [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، تفسیر و مفسران، ۲۹۳</ref> تفاوت [[علم]] [[خداوند]] با [[علوم]] [[انبیاء]] و [[اولیاء]] در اینجا ظاهر می‌شود، یعنی علاوه بر اینکه [[علم]] [[خداوند]] ذاتی و مستقل است و [[علم]] [[معصومین]] اکتسابی و غیرمستقل، یکی جنبه قطعیت دارد و دیگری ندارد.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، پیام قرآن، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی</ref>
* لوح محفوظ گنجینۀ [[علم]] [[خدا]] و آیینۀ صفت عالِمیت اوست و چون [[علم]] خدا‌ عین‌ ذات اوست، لذا هیچ وقت‌ در‌ آن [[تغییر]] و تبدیلی رخ نمی‌دهد و محتوای آن، همواره ثابت و [[استوار]] است و می‌توانیم بگوییم لوح محفوظ،‌ ظرف‌‌ [[علم الهی]] است؛ البته [[علم]] [[خدا]] نامحدود‌ است‌ و این‌ که‌ این‌ لوح‌ را ظرف آن یا گنجینۀ آن قلمداد می‌کنیم در نسبت به معلومات است که مجموع پدیده‌های [[جهان هستی]] است و به هر حال محدود است<ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات (مقاله)|بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات]]، [[کلام اسلامی (نشریه)|فصلنامه کلام اسلامی]]، ش ۳۴، ص ۸۴.</ref>.
* لوح محفوظ گنجینۀ [[علم]] [[خدا]] و آیینۀ صفت عالِمیت اوست و چون [[علم]] خدا‌ عین‌ ذات اوست، لذا هیچ وقت‌ در‌ آن [[تغییر]] و تبدیلی رخ نمی‌دهد و محتوای آن، همواره ثابت و [[استوار]] است و می‌توانیم بگوییم لوح محفوظ،‌ ظرف‌‌ [[علم الهی]] است؛ البته [[علم]] [[خدا]] نامحدود‌ است‌ و این‌ که‌ این‌ لوح‌ را ظرف آن یا گنجینۀ آن قلمداد می‌کنیم در نسبت به معلومات است که مجموع پدیده‌های [[جهان هستی]] است و به هر حال محدود است<ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات (مقاله)|بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات]]، [[کلام اسلامی (نشریه)|فصلنامه کلام اسلامی]]، ش ۳۴، ص ۸۴.</ref>.
۱۱۲٬۲۱۳

ویرایش