اخلاق در معارف و سیره سجادی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۴: خط ۳۴:
در آموزه‌های [[صحیفه]]، [[تمسّک به قرآن]] می‌تواند در دوری از اخلاق‌های [[پست]] و [[رشد]] و تعالی [[انسان]] بسیار مؤثر باشد: «بارخدایا بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] بفرست و به یُمن [[قرآن]]... ما را از [[صفات ناپسند]] و [[خصال]] نکوهیده دور دار»<ref>نیایش بیست و پنجم.</ref>.
در آموزه‌های [[صحیفه]]، [[تمسّک به قرآن]] می‌تواند در دوری از اخلاق‌های [[پست]] و [[رشد]] و تعالی [[انسان]] بسیار مؤثر باشد: «بارخدایا بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] بفرست و به یُمن [[قرآن]]... ما را از [[صفات ناپسند]] و [[خصال]] نکوهیده دور دار»<ref>نیایش بیست و پنجم.</ref>.


در میان [[دعاهای صحیفه]]، [[دعای هشتم]] مهم‌ترین اشارات را به [[اخلاقیات]] سوء و [[افعال]] ناپسندی دارد که باید از آنها اجتناب کرد و از شرشان به [[خدا]] پناه را برد. آنها را برمی‌شماریم: ۱. شر و شور آزمندی؛ ۲. شدت خشم؛ ۳. غلبه حسد؛ ۴. ناتوانی شکیبایی؛ ۵. اندک بودن قناعت؛ ۶. بدی خلق و خوی؛ ۷. [[اصرار]] [[شهوت]]؛ ۸. [[چیرگی]] [[عصبیت]]؛ ۹. [[پیروی از هوای نفس]]؛ ۱۰. [[مخالفت]] با [[هدایت]]؛ ۱۱. فرو رفتن به [[خواب غفلت]]؛ ۱۲. [[اختیار]] تکلّف؛ ۱۳. [[برتری]] دادن [[باطل]] بر [[حق]]؛ ۱۴. [[اصرار بر گناه]]؛ ۱۵. [[خرد]] شمردن گناه؛ ۱۶. بزرگ شمردن [[طاعت]] خویش؛ ۱۷. به خود بالیدن [[توانگران]]؛ ۱۸. [[خوار]] داشتن درویشان؛ ۱۹. بد [[رفتاری]] با زیردستان؛ ۲۰. [[ناسپاسی]] در [[حق]] کسی که به ما [[نیکی]] کرده؛ ۲۱. [[یاری]] [[ستمگران]]؛ ۲۲. [[خوار]] داشتن [[ستمدیدگان]]؛ ۲۳. قصد کردن چیزی که در آن حقّی نداریم؛ ۲۴. از روی بی‌دانشی در [[دانش]] [[سخن گفتن]]؛ ۲۵. [[خیال]] [[فریب]] کسی را در [[دل]] داشتن؛ ۲۶. [[خودپسندی]] نسبت به کارهای خویش؛ ۲۷. [[آرزوهای دور و دراز]] داشتن؛ ۲۸. [[بدی]] [[باطن]]؛ ۲۹. [[حقیر شمردن]] [[گناهان]] کوچک؛ ۳۰. [[چیرگی]] [[شیطان]]؛ ۳۱. واژگون‌بختی [[زمان]]؛ ۳۲.. [[ستم]] سلطه‌داران؛ ۳۳. اسراف‌کاری؛ ۳۴. [[بینوایی]] و فقدان [[کفاف]]؛ ۳۵. [[شماتت]] و [[شادکامی]] [[دشمنان]]؛ ۳۶. [[نیازمند]] شدن به [[اقرار]] همگنان؛ ۳۷. تنگنای [[معیشت]]؛ ۳۸. مردن بی‌آنکه ساز و برگ رفتن مهیّا باشد؛ ۳۹. بزرگ‌ترین و بدترین [[مصیبت]] و شوم‌ترین [[شقاوت]]؛ یعنی [[محرومیت]] از [[ثواب]] [[الهی]] و گرفتار شدن به عقویت وی.
در میان [[دعاهای صحیفه]]، [[دعای هشتم]] مهم‌ترین اشارات را به [[اخلاقیات]] سوء و [[افعال]] ناپسندی دارد که باید از آنها اجتناب کرد و از شرشان به [[خدا]] پناه را برد. آنها را برمی‌شماریم:
#شر و شور آزمندی؛
#شدت خشم؛
#غلبه حسد؛
#ناتوانی شکیبایی؛
#اندک بودن قناعت؛
#بدی خلق و خوی؛
#[[اصرار]] [[شهوت]]؛
#[[چیرگی]] [[عصبیت]]؛
#[[پیروی از هوای نفس]]؛
#[[مخالفت]] با [[هدایت]]؛
#فرو رفتن به [[خواب غفلت]]؛
#[[اختیار]] تکلّف؛
#[[برتری]] دادن [[باطل]] بر [[حق]]؛
#[[اصرار بر گناه]]؛
#[[خرد]] شمردن گناه؛
#بزرگ شمردن [[طاعت]] خویش؛
#به خود بالیدن [[توانگران]]؛
#[[خوار]] داشتن درویشان؛
#بد [[رفتاری]] با زیردستان؛
#[[ناسپاسی]] در [[حق]] کسی که به ما [[نیکی]] کرده؛
#[[یاری]] [[ستمگران]]؛
#[[خوار]] داشتن [[ستمدیدگان]]؛
#قصد کردن چیزی که در آن حقّی نداریم؛
#از روی بی‌دانشی در [[دانش]] [[سخن گفتن]]؛
#[[خیال]] [[فریب]] کسی را در [[دل]] داشتن؛
#[[خودپسندی]] نسبت به کارهای خویش؛
#[[آرزوهای دور و دراز]] داشتن؛
#[[بدی]] [[باطن]]؛
#[[حقیر شمردن]] [[گناهان]] کوچک؛
#[[چیرگی]] [[شیطان]]؛
#واژگون‌بختی [[زمان]]؛
#[[ستم]] سلطه‌داران؛
#اسراف‌کاری؛
#[[بینوایی]] و فقدان [[کفاف]]؛
#[[شماتت]] و [[شادکامی]] [[دشمنان]]؛
#[[نیازمند]] شدن به [[اقرار]] همگنان؛
#تنگنای [[معیشت]]؛
#مردن بی‌آنکه ساز و برگ رفتن مهیّا باشد؛
#بزرگ‌ترین و بدترین [[مصیبت]] و شوم‌ترین [[شقاوت]]؛ یعنی [[محرومیت]] از [[ثواب]] [[الهی]] و گرفتار شدن به عقویت وی.


[[امام سجاد]]{{ع}}، در کنار اینها، در [[نیایش بیستم]]، از اخلاق‌های عالی و مکارم [[انسانی]] هم سخن گفته است<ref>همچنین نک: مدخل مکارم اخلاق.</ref>.<ref>اخلاق و تربیت اسلامی، محمدتقی رهبر و محمد حسن رحیمیان، سمت، تهران، ۱۳۸۰، چاپ هفتم؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم؛ علم اخلاق اسلامی (گزیده کتاب جامع‌السعادات)، ملامهدی نراقی، ترجمه و گزینش سید جلال‌الدین مجتبوی، حکمت، تهران، ۱۳۸۳، چاپ ششم: معراج السعادة، ملااحمد نراقی، تصحیح رضا مرندی، انتشارات دهقان، ۱۳۷۹، چاپ دوم؛ نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، محمدرضا مهدوی کنی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، ۱۳۸۰، چاپ دهم.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «اخلاق»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۹.</ref>
[[امام سجاد]]{{ع}}، در کنار اینها، در [[نیایش بیستم]]، از اخلاق‌های عالی و مکارم [[انسانی]] هم سخن گفته است<ref>همچنین نک: مدخل مکارم اخلاق.</ref>.<ref>اخلاق و تربیت اسلامی، محمدتقی رهبر و محمد حسن رحیمیان، سمت، تهران، ۱۳۸۰، چاپ هفتم؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم؛ علم اخلاق اسلامی (گزیده کتاب جامع‌السعادات)، ملامهدی نراقی، ترجمه و گزینش سید جلال‌الدین مجتبوی، حکمت، تهران، ۱۳۸۳، چاپ ششم: معراج السعادة، ملااحمد نراقی، تصحیح رضا مرندی، انتشارات دهقان، ۱۳۷۹، چاپ دوم؛ نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، محمدرضا مهدوی کنی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، ۱۳۸۰، چاپ دهم.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «اخلاق»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۹.</ref>
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش