←امنیت و آرامش در خانه
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
==[[امنیت]] و [[آرامش]] در [[خانه]]== | ==[[امنیت]] و [[آرامش]] در [[خانه]]== | ||
امنیت و آرامش از ویژگی‌های مهم خانه است و [[قرآن]] آن را از [[نعمت‌های الهی]] به شمار می‌آورد: | امنیت و آرامش از ویژگی‌های مهم خانه است و [[قرآن]] آن را از [[نعمت‌های الهی]] به شمار می‌آورد: {{متن قرآن|وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَنًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعَامِ بُيُوتًا تَسْتَخِفُّونَهَا يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَيَوْمَ إِقَامَتِكُمْ وَمِنْ أَصْوَافِهَا وَأَوْبَارِهَا وَأَشْعَارِهَا أَثَاثًا وَمَتَاعًا إِلَى حِينٍ}}<ref>«و خداوند از خانه‌هایتان برای شما جای آرامش پدید آورد و از پوست چارپایان برایتان خانه‌هایی برآورد که در روز جابه‌جایی و روز ماندنتان آن را سبک می‌یابید و از پشم و کرک و موی آنها وسایل (خانه) و کالایی (پدید آورد) تا هنگامی (که بپاید)» سوره نحل، آیه ۸۰.</ref> [[احساس امنیت]] در خانه، ویژه [[انسان‌ها]] نبوده و حیوانات نیز در خانه‌های خود آرامش [[حس]] می‌کنند، چنان‌که قرآن از مورچه‌ای که بر سر راه [[سلیمان]] و لشکریانش قرار گرفت، حکایت می‌کند <ref>رسائل المرتضی، ج ۱، ص ۳۵۵ - ۳۵۶. </ref> که از همنوعان خود می‌خواهد برای در [[امان]] بودن از پایمال شدن زیر پای سلیمان و [[لشکریان]] او به خانه‌های خود روند. {{متن قرآن| حَتَّى إِذَا أَتَوْا عَلَى وَادِي النَّمْلِ قَالَتْ نَمْلَةٌ يَا أَيُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَسَاكِنَكُمْ لا يَحْطِمَنَّكُمْ سُلَيْمَانُ وَجُنُودُهُ وَهُمْ لا يَشْعُرُونَ }}<ref>«تا آنکه به درّه موران رسیدند، موری گفت: ای موران! به خانه‌های خود درآیید تا سلیمان و سپاهش شما را ناآگاهانه فرو نکوبند» سوره نمل، آیه ۱۸.</ref> [[بشر]] نیز برای امنیت و [[راحتی]] خود با بهره‌گیری از [[خلاقیت]] خدادادی‌اش همواره در پی ساختن خانه با نگاه به نیازش بوده است. برخی کاربرد {{متن قرآن|مِنْ}} در [[آیه]] {{متن قرآن|وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَنًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعَامِ بُيُوتًا تَسْتَخِفُّونَهَا يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَيَوْمَ إِقَامَتِكُمْ وَمِنْ أَصْوَافِهَا وَأَوْبَارِهَا وَأَشْعَارِهَا أَثَاثًا وَمَتَاعًا إِلَى حِينٍ}}<ref>«و خداوند از خانه‌هایتان برای شما جای آرامش پدید آورد و از پوست چارپایان برایتان خانه‌هایی برآورد که در روز جابه‌جایی و روز ماندنتان آن را سبک می‌یابید و از پشم و کرک و موی آنها وسایل (خانه) و کالایی (پدید آورد) تا هنگامی (که بپاید)» سوره نحل، آیه ۸۰.</ref> را برای [[تبعیض]] و آن را دلیل این دانسته‌اند که [[خانه‌ها]] دارای قسمت‌های مختلفی مانند انباری، محل [[عبادت]]، جای نگهداری حیوانات و مکان سکونت، یکی از بخش‌های آنها بوده است. <ref>المیزان، ج ۱۲، ص ۳۱۴؛ احسن الحدیث، ج ۵، ص ۴۸۰. </ref> همچنین [[بشر]] برای [[آرامش]] خویش در پی [[استحکام]] بیشتر [[خانه]] و جای سکونت خود است، تا او را از آسیب‌های طبیعی و [[غیر طبیعی]] نگه دارد: {{متن قرآن|إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقَالُوا سَلَامًا قَالَ إِنَّا مِنْكُمْ وَجِلُونَ}}<ref>«هنگامی که بر او وارد شدند و درودی گفتند (ابراهیم) گفت: ما از شما هراسانیم» سوره حجر، آیه ۵۲.</ref> [[مفسران]] در [[تفسیر]] "آمنین " نظر یکسان ندارند: برخی آن را با توجه به استحکام خانه‌های [[قوم ثمود]]، در [[امان]] بودن آنان از ویرانی [[خانه‌ها]] و [[شر]] دزدان <ref> تفسیر بیضاوی، ج ۳، ص ۲۱۶؛ بیان المعانی، ج ۳، ص ۳۱۱. </ref> و بعضی [[امنیت]] را [[احساس]] درونی آنان دانسته و گفته‌اند قوم ثمود با ساخت خانه‌های مستحکم خود را از [[عذاب الهی]] در امان می‌دانستند و [[گمان]] می‌کردند خانه‌هایی که در [[دل]] کوه‌ها ساخته‌اند، آنها را در برابر عذاب الهی محافظت می‌کند. <ref>جامع‌البیان، ج ۱۴، ص ۳۴؛ التفسیر الکبیر، ج ۱۹، ص ۱۵۷. </ref> [[قرآن]] این نوع نگاه را به کلی ردّ می‌کند {{متن قرآن|قُلْ لَنْ يَنْفَعَكُمُ الْفِرَارُ إِنْ فَرَرْتُمْ مِنَ الْمَوْتِ أَوِ الْقَتْلِ وَإِذًا لَا تُمَتَّعُونَ إِلَّا قَلِيلًا}}<ref>«بگو: گریز از مرگ یا از کشته شدن- اگر بگریزید- برای شما سودی ندارد و با آن جز اندکی (از زندگی) بهره‌ور نخواهید شد» سوره احزاب، آیه ۱۶.</ref> و به شکل خاص، خانه‌ها را هرچند محکم و با [[شکوه]] باشند، مانع از [[مرگ]] و عذاب الهی نمی‌داند: {{متن قرآن|أَيْنَمَا تَكُونُوا يُدْرِكْكُمُ الْمَوْتُ وَلَوْ كُنْتُمْ فِي بُرُوجٍ مُشَيَّدَةٍ}}<ref>«هر جا باشید هر چند در دژهای استوار» سوره نساء، آیه ۷۸.</ref>، {{متن قرآن|ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعَاسًا يَغْشَى طَائِفَةً مِنْكُمْ وَطَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنْفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَلْ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ مِنْ شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ مَا لَا يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ شَيْءٌ مَا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُلْ لَوْ كُنْتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ}}<ref>«آنگاه، (خداوند) پس از آن اندوه با خوابی سبک آرامشی بر شما فرو فرستاد که گروهی از شما را فرا گرفت و گروهی (دیگر) که در اندیشه جان خود بودند با پنداری جاهلی به خداوند گمان نادرست بردند؛ می‌گفتند: آیا ما در این کار (از خود) اختیاری داریم؟ بگو: بی‌گمان یکسره کار با خداوند است، (آنان) در خویش چیزی نهان می‌دارند که بر تو آشکار نمی‌کنند، می‌گویند: اگر ما در این کار اختیاری داشتیم اینجا کشته نمی‌شدیم، بگو: اگر در خانه‌هایتان (نیز) می‌بودید، آنان که کشته شدن بر آنها مقرر شده بود به سوی کشتارگاه‌های خویش بیرون می‌آمدند، و (چنین شد) تا خداوند آنچه در اندرون خود دارید بیازماید و آنچه در دل‌هایتان دارید بپالاید و خداوند به اندیشه‌ها داناست» سوره آل عمران، آیه ۱۵۴.</ref>، {{متن قرآن|فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا فِي دَارِهِمْ جَاثِمِينَ}}<ref>«آنگاه زمین‌لرزه آنان را فرو گرفت و در خانه‌شان از پا در آمدند» سوره اعراف، آیه ۷۸.</ref>.<ref> تفسیر ثعلبی، ج ۳، ص ۳۴۶؛ الکشاف، ج ۳، ص ۲۰۳؛ المیزان، ج ۵، ص ۷. </ref>. به خانه‌های بالای قلعه‌ها <ref>التبیان، ج ۳، ص ۲۶۳؛ البحر المحیط، ج ۳، ص ۷۱۶. </ref> یا گرداگرد قصرها <ref> تفسیر بیضاوی، ج ۲، ص ۸۵؛ زبده‌التفاسیر، ج ۲، ص ۱۰۸. </ref> بروج گفته شده است. بر این اساس، [[انسان]] در خانه‌هایی با امنیت بیشتر نیز از مرگ و عذاب الهی در امان نیست.<ref>[[ حسین علی یوسف‌زاده|یوسف‌زاده]] و [[مرضیه قدمی|قدمی]]، [[خانه (مقاله)|مقاله "خانه "]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref> | ||
==خانه‌های [[مقدس]]== | ==خانه‌های [[مقدس]]== | ||
[[خانه خدا]] در [[آیات]] متعددی با اوصافی چون "البَیتِ العَتیق " ([[حجّ]] / ۲۲، ۲۹)، "البَیتِ المَعمور " (طور / ۵۲، ۴)، "بَیتِی " (حجّ / ۲۲، ۲۶) و "بَیتِکَ المُحَرَّم " ([[ابراهیم]] / ۱۴، ۳۷) یاد شده است؛ همچنین این [[خانه]] که نخستین سازه برای [[عبادت]] [[انسان]] است، [[برکت]] فراوان داشته و مایه [[هدایت]] جهانیان است: "اِنَّ اَوَّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذی بِبَکَّةَ مُبارَکـًا وهُدًی لِلعــلَمین ". ([[آل‌عمران]] / ۳، ۹۶ - ۹۷) <ref>جامع البیان، ج ۴، ص ۶؛ الکشاف، ج ۱، ص ۳۸۶ - ۳۸۷؛ التحریر والتنویر، ج ۳، ص ۱۵۸. </ref> به گفته برخی یادکرد این [[آیه]] از [[کعبه]] به "[[بیت]] " به جهت [[شب زنده‌داری]] و عبادت در آن است. <ref>تفسیر ثعلبی، ج ۳، ص ۱۱۵؛ التفسیر الکبیر، ج ۸، ص ۲۹۵؛ التحقیق، ج ۱، ص ۳۵۹، "بیت ".</ref> [[قرآن]] برخی [[خانه‌ها]] را به جهت ویژگی خاصشان، مانند ذکر [[نام خدا]] در آنها و [[تسبیح]] صاحبانش، می‌ستاید: "فی بُیوتٍ اَذِنَ اللّهُ اَن تُرفَعَ ویذکَرَ فیهَا اسمُهُ ". ([[نور]] / ۲۴، ۳۶) برخی [[مفسران]] این خانه‌ها را به معنای [[مساجد]] دانسته <ref>زادالمسیر، ج ۳، ص ۲۹۷ - ۲۹۸؛ مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۲۷. </ref> و ۴ [[مسجد]] را مصداق این خانه‌ها ذکر کرده‌اند: [[مسجدالحرام]]؛ [[بیت‌المقدس]]؛ [[مسجد النبی]]؛ [[مسجد قبا]]. <ref>مجمع‌البیان، ج۷، ص۲۲۷؛ روح‌المعانی، ج۹،ص۳۶۶. </ref> بعضی نیز آن را [[خانه‌های انبیاء]] و [[ائمه]] دانسته‌اند <ref>تفسیرثعلبی، ج۷، ص۱۰۷؛ مجمع‌البیان، ج۷، ص۲۲۷. </ref>. برپایه روایتی، [[خانه فاطمه و علی]]{{ع}} بافضیلت‌ترین آن خانه‌هاست. <ref>تفسیر ثعلبی، ج ۷، ص ۱۰۷؛ الدرالمنثور، ج ۵، ص ۵۰؛ البرهان، ج ۴، ص ۷۶. </ref> این خانه‌ها مکان‌هایی هستند که [[خدا]] اجازه داده که رفیع شوند، تا همگان آنها را [[عظیم]] و بلند مرتبه بدانند و از ناپاکی‌ها به دور باشند و دعایشان در آنها [[مستجاب]] گردد. <ref>روح‌المعانی، ج ۹، ص ۳۶۸؛ منهج‌الصادقین، ج ۶، ص ۲۹۷. </ref> در این خانه‌ها [[کتاب خدا]] خوانده و نام‌های نیکوی او یاد می‌شوند و مردمی در آن به سر می‌برند که [[تجارت]] و [[داد و ستد]]، آنها را از [[یاد خدا]] و [[اقامه نماز]] و دادن [[زکات]] باز نمی‌دارد و [[صبح و شام]] [[خدا]] را [[تسبیح]] می‌کنند: "... یسَبِّحُ لَهُ فیها بِالغُدُوِّ والاصال * رِجالٌ لا تُلهیهِم تِجـرَةٌ ولا بَیعٌ عَن ذِکرِ اللّهِ واِقامِ الصَّلوةِ وایتاءِ الزَّکوةِ یخافونَ یومـًا تَتَقَلَّبُ فیهِ القُلوبُ والاَبصـر ". ([[نور]] / ۲۴، ۳۶ ـ ۳۷).<ref>[[ حسین علی یوسف‌زاده|یوسف‌زاده]] و [[مرضیه قدمی|قدمی]]، [[خانه (مقاله)|مقاله "خانه "]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref> | [[خانه خدا]] در [[آیات]] متعددی با اوصافی چون "البَیتِ العَتیق " ([[حجّ]] / ۲۲، ۲۹)، "البَیتِ المَعمور " (طور / ۵۲، ۴)، "بَیتِی " (حجّ / ۲۲، ۲۶) و "بَیتِکَ المُحَرَّم " ([[ابراهیم]] / ۱۴، ۳۷) یاد شده است؛ همچنین این [[خانه]] که نخستین سازه برای [[عبادت]] [[انسان]] است، [[برکت]] فراوان داشته و مایه [[هدایت]] جهانیان است: "اِنَّ اَوَّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذی بِبَکَّةَ مُبارَکـًا وهُدًی لِلعــلَمین ". ([[آل‌عمران]] / ۳، ۹۶ - ۹۷) <ref>جامع البیان، ج ۴، ص ۶؛ الکشاف، ج ۱، ص ۳۸۶ - ۳۸۷؛ التحریر والتنویر، ج ۳، ص ۱۵۸. </ref> به گفته برخی یادکرد این [[آیه]] از [[کعبه]] به "[[بیت]] " به جهت [[شب زنده‌داری]] و عبادت در آن است. <ref>تفسیر ثعلبی، ج ۳، ص ۱۱۵؛ التفسیر الکبیر، ج ۸، ص ۲۹۵؛ التحقیق، ج ۱، ص ۳۵۹، "بیت ".</ref> [[قرآن]] برخی [[خانه‌ها]] را به جهت ویژگی خاصشان، مانند ذکر [[نام خدا]] در آنها و [[تسبیح]] صاحبانش، می‌ستاید: "فی بُیوتٍ اَذِنَ اللّهُ اَن تُرفَعَ ویذکَرَ فیهَا اسمُهُ ". ([[نور]] / ۲۴، ۳۶) برخی [[مفسران]] این خانه‌ها را به معنای [[مساجد]] دانسته <ref>زادالمسیر، ج ۳، ص ۲۹۷ - ۲۹۸؛ مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۲۷. </ref> و ۴ [[مسجد]] را مصداق این خانه‌ها ذکر کرده‌اند: [[مسجدالحرام]]؛ [[بیت‌المقدس]]؛ [[مسجد النبی]]؛ [[مسجد قبا]]. <ref>مجمع‌البیان، ج۷، ص۲۲۷؛ روح‌المعانی، ج۹،ص۳۶۶. </ref> بعضی نیز آن را [[خانه‌های انبیاء]] و [[ائمه]] دانسته‌اند <ref>تفسیرثعلبی، ج۷، ص۱۰۷؛ مجمع‌البیان، ج۷، ص۲۲۷. </ref>. برپایه روایتی، [[خانه فاطمه و علی]]{{ع}} بافضیلت‌ترین آن خانه‌هاست. <ref>تفسیر ثعلبی، ج ۷، ص ۱۰۷؛ الدرالمنثور، ج ۵، ص ۵۰؛ البرهان، ج ۴، ص ۷۶. </ref> این خانه‌ها مکان‌هایی هستند که [[خدا]] اجازه داده که رفیع شوند، تا همگان آنها را [[عظیم]] و بلند مرتبه بدانند و از ناپاکی‌ها به دور باشند و دعایشان در آنها [[مستجاب]] گردد. <ref>روح‌المعانی، ج ۹، ص ۳۶۸؛ منهج‌الصادقین، ج ۶، ص ۲۹۷. </ref> در این خانه‌ها [[کتاب خدا]] خوانده و نام‌های نیکوی او یاد می‌شوند و مردمی در آن به سر می‌برند که [[تجارت]] و [[داد و ستد]]، آنها را از [[یاد خدا]] و [[اقامه نماز]] و دادن [[زکات]] باز نمی‌دارد و [[صبح و شام]] [[خدا]] را [[تسبیح]] می‌کنند: "... یسَبِّحُ لَهُ فیها بِالغُدُوِّ والاصال * رِجالٌ لا تُلهیهِم تِجـرَةٌ ولا بَیعٌ عَن ذِکرِ اللّهِ واِقامِ الصَّلوةِ وایتاءِ الزَّکوةِ یخافونَ یومـًا تَتَقَلَّبُ فیهِ القُلوبُ والاَبصـر ". ([[نور]] / ۲۴، ۳۶ ـ ۳۷).<ref>[[ حسین علی یوسف‌زاده|یوسف‌زاده]] و [[مرضیه قدمی|قدمی]]، [[خانه (مقاله)|مقاله "خانه "]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref> | ||