کتاب در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

کتاب در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۹:۵۲

۴ بایت حذف‌شده ، ‏۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۱

جز

جایگزینی متن - 'اشراف' به 'اشراف'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 واژه “کتاب” چه به صورت معرفه و چه غیرمعرفه، مضاف و غیرمضاف، بیش از دویست و پنجاه بار در [[قرآن]] بکار رفته که در معانی گوناگون ظاهر می‌گردد؛ گاهی مراد [[قرآن‌کریم]] و گاه سایر موارد از قبیل [[تورات]]، [[انجیل]]، [[نامه]] و نوشته به طور مطلق، [[لوح محفوظ]]، [[نامه اعمال]] و مانند اینها مدّ نظر می‌باشد. بدین جهت کتاب همچون نشانه‌ای از یک مفهوم و تصوّر [[دینی]] خاص با هاله‌ای از قدّسیّت و اهمّیّت خاص در [[قرآن]] بیان شده، که پس از آن‌که وارد [[نظام]] خاص [[ادبیات]] [[دینی]] شد و وضع ویژه‌ای در آن [[نظام]] پیدا کرد، [[ارتباط]] خاصّی با بعضی کلمات مهمّ [[قرآنی]] همچون “الله”، “وحی”، “تنزیل”، “نبی” و “اهل” به معنای “مردم” پیدا کرد. در این میان آن‌چه قابل توجه در این مدخل است، در [[ارتباط]] با شخص [[پیامبر]] و نقش رسالتی او و معنای [[القای وحی]] [[عینی]] است که بارها مورد توجه قرار گرفته است.
 #{{متن قرآن|كَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ}}<ref>«مردم (در آغاز) امّتی یگانه بودند، (آنگاه به اختلاف پرداختند) پس خداوند پیامبران را مژده‌آور و بیم‌دهنده برانگیخت و با آنان کتاب (آسمانی) را به حق فرو فرستاد تا میان مردم در آنچه اختلاف داشتند داوری کند» سوره بقره، آیه ۲۱۳.</ref>
-#{{متن قرآن|وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتَابِ وَمُهَيْمِنًا عَلَيْهِ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَكَ مِنَ الْحَقِّ}}<ref>«و ما این کتاب را به سوی تو به درستی فرو فرستاده‌ایم که کتاب پیش از خود را راست می‌شمارد و نگاهبان بر آن است؛ پس میان آنان بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است داوری کن و به جای آنچه از حق به تو رسیده است از خواسته‌های آنان پیروی مکن» سوره مائده، آیه ۴۸.</ref>. '''نکته''': کلمه [[مهیمن]] صفت [[کتاب آسمانی]] [[قرآن مجید]] بیان شده، و در نتیجه اشاره است به اینکه [[قرآن مجید]] به [[کتب آسمانی]] گذشته ناظر و محیط و مشرف بوده، و حقایق و [[معارف]] و اخلاقیّات و [[احکام]] و آدابی که در آن ذکر شده و به شکل کامل و تمام است، بر محتویات همه کتب گذشته، و چون ناظر و مشرف و محیط بوده، پس هم مصدّق آنها است و هم [[برتر]] از آنها می‌باشد، و از این لحاظ اختلافی در میان آنها نیست، مگر از جهت مراتب موضوعات که در [[قرآن مجید]] همه آن حقایق در مرتبه تمام و کمال بیان شده است. و با ذکر کلمه - [[حقّ]]، اشاره می‌شود که آن‌چه در [[قرآن مجید]] نازل شده، همه واقعیّت‌دار و [[حقّ]] است، و از این جهت هم نباید محتویات آن با [[کتب آسمانی]] اختلافی داشته باشد و در اینجا برای [[قرآن مجید]] پنج خصوصیّت بیان شده است: اوّل - از جانب [[خدا]] فرود آمده است، دوم - کتاب بودن آن مسلم است، سوم - [[حقّ]] و واقعیّت داشتن محتویات آن است، چهارم - مصدّق بودن آن نسبت به کتاب‌های گذشته، پنجم -[[اشراف]] و احاطه [[احکام]] آن به همه [[اهل شرایع]] و [[ادیان]] گذشته خواهد بود، زیرا آن [[حاکم]] و ناظر و مشرف بر [[کتاب‌های آسمانی]] گذشته باشد، و به شکل جامع و کامل همه محتویات آنها از [[معارف]] و اخلاقیّات و [[احکام]] و [[آداب]]، در این کتاب آورده شده است. و روی همین لحاظ است که می‌فرماید: در میان آنها طبق آن‌چه نازل شده است، [[حکم]] کن، و آن‌چه در [[قرآن مجید]] به [[اختلاف]] موارد و مقتضیّات و شرایط بیان شده است، اظهار نظر کن. و هرگز در [[مقام]] اظهار نظر: از [[خواسته‌ها]] و [[تمایلات نفسانی]] آنها [[پیروی]] نکرده، و آن‌چه [[حقّ]] است، بیان کن. و مراد از “کتاب” در مرتبه اوّل [[قرآن مجید]] و الف و لام آن برای تعریف و [[عهد]] است، و در مرتبه دوم برای جنس است، و شامل همه کتب گذشته خواهد شد<ref>تفسیر روشن، ج۷، ص۱۰۲-۱۰۳.</ref>.
+#{{متن قرآن|وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتَابِ وَمُهَيْمِنًا عَلَيْهِ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَكَ مِنَ الْحَقِّ}}<ref>«و ما این کتاب را به سوی تو به درستی فرو فرستاده‌ایم که کتاب پیش از خود را راست می‌شمارد و نگاهبان بر آن است؛ پس میان آنان بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است داوری کن و به جای آنچه از حق به تو رسیده است از خواسته‌های آنان پیروی مکن» سوره مائده، آیه ۴۸.</ref>. '''نکته''': کلمه [[مهیمن]] صفت [[کتاب آسمانی]] [[قرآن مجید]] بیان شده، و در نتیجه اشاره است به اینکه [[قرآن مجید]] به [[کتب آسمانی]] گذشته ناظر و محیط و مشرف بوده، و حقایق و [[معارف]] و اخلاقیّات و [[احکام]] و آدابی که در آن ذکر شده و به شکل کامل و تمام است، بر محتویات همه کتب گذشته، و چون ناظر و مشرف و محیط بوده، پس هم مصدّق آنها است و هم [[برتر]] از آنها می‌باشد، و از این لحاظ اختلافی در میان آنها نیست، مگر از جهت مراتب موضوعات که در [[قرآن مجید]] همه آن حقایق در مرتبه تمام و کمال بیان شده است. و با ذکر کلمه - [[حقّ]]، اشاره می‌شود که آن‌چه در [[قرآن مجید]] نازل شده، همه واقعیّت‌دار و [[حقّ]] است، و از این جهت هم نباید محتویات آن با [[کتب آسمانی]] اختلافی داشته باشد و در اینجا برای [[قرآن مجید]] پنج خصوصیّت بیان شده است: اوّل - از جانب [[خدا]] فرود آمده است، دوم - کتاب بودن آن مسلم است، سوم - [[حقّ]] و واقعیّت داشتن محتویات آن است، چهارم - مصدّق بودن آن نسبت به کتاب‌های گذشته، پنجم -اشراف و احاطه [[احکام]] آن به همه [[اهل شرایع]] و [[ادیان]] گذشته خواهد بود، زیرا آن [[حاکم]] و ناظر و مشرف بر [[کتاب‌های آسمانی]] گذشته باشد، و به شکل جامع و کامل همه محتویات آنها از [[معارف]] و اخلاقیّات و [[احکام]] و [[آداب]]، در این کتاب آورده شده است. و روی همین لحاظ است که می‌فرماید: در میان آنها طبق آن‌چه نازل شده است، [[حکم]] کن، و آن‌چه در [[قرآن مجید]] به [[اختلاف]] موارد و مقتضیّات و شرایط بیان شده است، اظهار نظر کن. و هرگز در [[مقام]] اظهار نظر: از [[خواسته‌ها]] و [[تمایلات نفسانی]] آنها [[پیروی]] نکرده، و آن‌چه [[حقّ]] است، بیان کن. و مراد از “کتاب” در مرتبه اوّل [[قرآن مجید]] و الف و لام آن برای تعریف و [[عهد]] است، و در مرتبه دوم برای جنس است، و شامل همه کتب گذشته خواهد شد<ref>تفسیر روشن، ج۷، ص۱۰۲-۱۰۳.</ref>.
 #{{متن قرآن|هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ}}<ref>«اوست که این کتاب را بر تو فرو فرستاد؛ برخی از آن، آیات «محکم» (/ استوار/ یک رویه)‌اند، که بنیاد این کتاب‌اند و برخی دیگر (آیات) «متشابه» (/ چند رویه)‌اند؛ اما آنهایی که در دل کژی دارند، از سر آشوب و تأویل جویی، از آیات متشابه آن، پیروی می‌کنند در حالی که تأویل آن را جز خداوند نمی‌داند و استواران در دانش، می‌گویند: ما بدان ایمان داریم، تمام آن از نزد پروردگار ماست و جز خردمندان، کسی در یاد نمی‌گیرد» سوره آل عمران، آیه ۷.</ref>.
 #{{متن قرآن|إِنَّا جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ * وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ}}<ref>«به راستی ما آن را قرآنی عربی قرار دادیم باشد که خرد ورزید * و بی‌گمان آن نزد ما در اصل کتاب، فرازمندی فرزانه است» سوره زخرف، آیه ۳.</ref>. '''نکته''': [[قرآن کریم]] نازل شده بر [[پیامبر]] از مبدئی به نام “ام الکتاب” آمده است و واژه “ام کتاب” منظور [[لوح محفوظ]] است؛ زیرا تمامی [[علوم]] از آنجا ناشی شده است. از طرفی [[لوح محفوظ در قرآن]] [[کریم]] به دفتر [[ثبت]] حوادث و جزئیات [[نظام]] [[عالم هستی]] و مرتبه‌ای از [[علم الهی]]، معنا شده است و ترکیباتی مانند [[کتاب مبین]]، [[کتاب حفیظ]]، [[کتاب مکنون]]، [[کتاب مسطور]] و [[امام مبین]] نیز به همین معنای خاص اشاره دارد.