←آثار زیان‌بار اختلاف
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
==آثار زیان‌بار اختلاف== | ==آثار زیان‌بار اختلاف== | ||
# [[سیطره]] [[ستمگران]]: یکی از شیوه‌های شناخته شده در گذشته و نیز در [[عرف]] [[سیاسی]] امروز برای [[حکومت]] جائرانه بر [[مردم]]، تفرقه انداختن میان آنان است: {{عربی|فَرِّقْ تَسُدْ}} = تفرقه بیانداز و حکومت کن<ref>النص والاجتهاد، ص۵۵۵؛ طرق حدیث الائمه، ص۴.</ref>. [[قرآن]] برای این آسیب اختلاف [[فرعون]] را مثال می‌زند<ref>سوره قصص، آیه ۴.</ref>. | # '''[[سیطره]] [[ستمگران]]:''' یکی از شیوه‌های شناخته شده در گذشته و نیز در [[عرف]] [[سیاسی]] امروز برای [[حکومت]] جائرانه بر [[مردم]]، تفرقه انداختن میان آنان است: {{عربی|فَرِّقْ تَسُدْ}} = تفرقه بیانداز و حکومت کن<ref>النص والاجتهاد، ص۵۵۵؛ طرق حدیث الائمه، ص۴.</ref>. [[قرآن]] برای این آسیب اختلاف [[فرعون]] را مثال می‌زند<ref>سوره قصص، آیه ۴.</ref>. | ||
#سیطره [[فرومایگان]]: [[ستیز]] و اختلاف باعث [[تضعیف]] جبهۀ [[حق]] شده و زمینه را برای قدرت‌یابی فرومایگان فراهم می‌سازد. در برخی [[روایات]]، مقصود از [[برانگیختن]] [[عذاب]] از زیر پای مردم بر اثر تفرقه آنان، [[حاکمیّت]] فرومایگان و بردگان دانسته شده است: {{متن قرآن|هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ}}<ref>«بگو: او تواناست که عذابی آسمانی یا زمینی بر شما برانگیزد یا شما را گروه گروه به جان هم اندازد و رنج برخی از شما را به برخی دیگر بچشاند؛ بنگر چگونه آیات را گونه گون می‌آوریم باشد که آنان دریابند» سوره انعام، آیه ۶۵.</ref>. | #'''سیطره [[فرومایگان]]:''' [[ستیز]] و اختلاف باعث [[تضعیف]] جبهۀ [[حق]] شده و زمینه را برای قدرت‌یابی فرومایگان فراهم می‌سازد. در برخی [[روایات]]، مقصود از [[برانگیختن]] [[عذاب]] از زیر پای مردم بر اثر تفرقه آنان، [[حاکمیّت]] فرومایگان و بردگان دانسته شده است: {{متن قرآن|هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ}}<ref>«بگو: او تواناست که عذابی آسمانی یا زمینی بر شما برانگیزد یا شما را گروه گروه به جان هم اندازد و رنج برخی از شما را به برخی دیگر بچشاند؛ بنگر چگونه آیات را گونه گون می‌آوریم باشد که آنان دریابند» سوره انعام، آیه ۶۵.</ref>. | ||
# [[جنگ]] و [[خونریزی]]: نمونه‌‌ای از [[منازعات]] [[دینی]] و فرقه‌ای که به جنگ و خونریزی منجر شده را می‌توان در [[جنگ‌های صلیبی]] میان مسلمانان و [[مسیحیان]]، [[جنگ]] میان فرقه‌های [[مسلمان]] در شهرهایی چون [[ری]]، [[بغداد]] و... و صف‌آرایی‌های سنیّان با [[شیعیان]]، [[حنابله]] با [[شافعیان]]، [[اشاعره]] با معتزلیان [[مشاهده]] کرد<ref>الصحیح من سیره، ج۱، ص۶۱ـ۶۳.</ref>. قرآن هشدار می‌دهد که وقتی [[آتش]] [[جنگ]] برافروخته شود، فقط فتنه‌جویان را دربرنمی‌گیرد؛ بلکه همه طیف‌های [[اجتماعی]] را در کام خود فرو می‌برد: {{متن قرآن|وَاتَّقُوا فِتْنَةً لَا تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْكُمْ خَاصَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ}}<ref>«و از فتنه‌ای پروا کنید که (چون درگیرد) تنها به کسانی از شما که ستم کردند نمی‌رسد (بلکه دامنگیر همه می‌شود) و بدانید که به راستی خداوند سخت کیفر است» سوره انفال، آیه ۲۵؛ مجمع‌البیان، ج۴، ص۴۸۷؛ المیزان، ج۹، ص۵۱ـ۵۲.</ref>. | # '''[[جنگ]] و [[خونریزی]]:''' نمونه‌‌ای از [[منازعات]] [[دینی]] و فرقه‌ای که به جنگ و خونریزی منجر شده را می‌توان در [[جنگ‌های صلیبی]] میان مسلمانان و [[مسیحیان]]، [[جنگ]] میان فرقه‌های [[مسلمان]] در شهرهایی چون [[ری]]، [[بغداد]] و... و صف‌آرایی‌های سنیّان با [[شیعیان]]، [[حنابله]] با [[شافعیان]]، [[اشاعره]] با معتزلیان [[مشاهده]] کرد<ref>الصحیح من سیره، ج۱، ص۶۱ـ۶۳.</ref>. قرآن هشدار می‌دهد که وقتی [[آتش]] [[جنگ]] برافروخته شود، فقط فتنه‌جویان را دربرنمی‌گیرد؛ بلکه همه طیف‌های [[اجتماعی]] را در کام خود فرو می‌برد: {{متن قرآن|وَاتَّقُوا فِتْنَةً لَا تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْكُمْ خَاصَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ}}<ref>«و از فتنه‌ای پروا کنید که (چون درگیرد) تنها به کسانی از شما که ستم کردند نمی‌رسد (بلکه دامنگیر همه می‌شود) و بدانید که به راستی خداوند سخت کیفر است» سوره انفال، آیه ۲۵؛ مجمع‌البیان، ج۴، ص۴۸۷؛ المیزان، ج۹، ص۵۱ـ۵۲.</ref>. | ||
#راه‌یافت [[ضعف]] و [[سستی]] میان صفوف [[مسلمانان]]: [[قرآن]] درباره هرکاری که باعث ایجاد ضعف و [[فتور]] در صفوف آنان شود، هشدار داده است؛ بدین سبب مسلمانان را از [[تفرقه]] باز‌می‌دارد؛ زیرا تفرقه و [[ستیز]]، باعث ضعف و سستی آنان می‌شود: {{متن قرآن|وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا}}<ref>«و در هم نیفتید که سست شوید» سوره انفال، آیه ۴۶.</ref>. قرآن علّت [[شکست]] مسلمانان در [[جنگ اُحد]] را سستی و ضعفی که در اثر [[تنازع]] و اختلاف در آنان [[نفوذ]] کرده بود، می‌داند: {{متن قرآن|حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَعَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ}}<ref>«تا اینکه سست شدید و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید.» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲؛ مجمع‌البیان، ج۲، ص۸۵۸ـ۸۵۹؛ جامع‌البیان، مج۳، ج۴، ص۱۷۴ـ۱۷۵.</ref>. | #'''راه‌یافت [[ضعف]] و [[سستی]] میان صفوف [[مسلمانان]]:''' [[قرآن]] درباره هرکاری که باعث ایجاد ضعف و [[فتور]] در صفوف آنان شود، هشدار داده است؛ بدین سبب مسلمانان را از [[تفرقه]] باز‌می‌دارد؛ زیرا تفرقه و [[ستیز]]، باعث ضعف و سستی آنان می‌شود: {{متن قرآن|وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا}}<ref>«و در هم نیفتید که سست شوید» سوره انفال، آیه ۴۶.</ref>. قرآن علّت [[شکست]] مسلمانان در [[جنگ اُحد]] را سستی و ضعفی که در اثر [[تنازع]] و اختلاف در آنان [[نفوذ]] کرده بود، می‌داند: {{متن قرآن|حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَعَصَيْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ}}<ref>«تا اینکه سست شدید و در کار (خود) به کشمکش افتادید و پس از آنکه آنچه را دوست می‌داشتید به شما نمایاند سرکشی کردید.» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲؛ مجمع‌البیان، ج۲، ص۸۵۸ـ۸۵۹؛ جامع‌البیان، مج۳، ج۴، ص۱۷۴ـ۱۷۵.</ref>. | ||
#فرو ریختن [[هیمنه]] مسلمانان: قرآن تصریح می‌کند که اختلاف [[هیبت]] مسلمانان را در چشم [[دشمنان]] فرو‌می‌ریزد و به دشمنان جرأت می‌دهد تا به آنان [[هجوم]] برند: {{متن قرآن|وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ}}<ref>«و در هم نیفتید که سست شوید و شکوهتان از میان برود» سوره انفال، آیه ۴۶؛ غریب القرآن، ص۱۶۶؛ مجمع‌البحرین، ج۲، ص۲۳۷.</ref>.<ref>ر.ک: نصیری، علی، مقاله «اختلاف»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲.</ref> | #'''فرو ریختن [[هیمنه]] مسلمانان:''' قرآن تصریح می‌کند که اختلاف [[هیبت]] مسلمانان را در چشم [[دشمنان]] فرو‌می‌ریزد و به دشمنان جرأت می‌دهد تا به آنان [[هجوم]] برند: {{متن قرآن|وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ}}<ref>«و در هم نیفتید که سست شوید و شکوهتان از میان برود» سوره انفال، آیه ۴۶؛ غریب القرآن، ص۱۶۶؛ مجمع‌البحرین، ج۲، ص۲۳۷.</ref>.<ref>ر.ک: نصیری، علی، مقاله «اختلاف»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲.</ref> | ||
==[[پیامبر]] و [[امام]]، [[مرجع حل اختلافات]]== | ==[[پیامبر]] و [[امام]]، [[مرجع حل اختلافات]]== | ||