ام البنین مادر امام رضا: تفاوت میان نسخه‌ها

<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">

==[[مادر امام رضا]]{{ع}}==

[[ام البنین]] از [[بانوان]] دارای [[فضیلت]] [[تاریخ]] [[تشیع]] و مادر امام رضا{{ع}} بود که در طبقه‌بندی [[اجتماعی]] از دسته مملوک‌ها به شمار می‌رفت و پس از [[ازدواج]] با [[امام کاظم]]{{ع}} و ولادت [[فرزندی]] برای ایشان، به عنوان امّ‌ولد شناخته شد. از [[حمیده مادر امام کاظم]]{{ع}} نقل شده که درباره‌اش گفت: من بانویی بافضیلت‌تر از او ندیده‌ام<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۴؛ إعلام الوری، ج۲، ص۴۱؛ کشف الغمة، ج۳، ص۱۰۵.</ref>. او برابر [[سنت]] [[عربی]] که برای [[کنیزان]] اسامی مختلفی برمی‌گزیدند<ref>أعیان الشیعة، ج۳، ص۲۴۴.</ref>، به نام‌های مختلفی معرفی شده<ref>إعلام الوری، ج۲، ص۴۰؛ الإرشاد، ج۲، ص۲۴۷؛ وصول الأخیار، ص۴۳.</ref>، چنان‌که اروی، نجمه، [[سمان]] ([[سمانه]])، سکن<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۶.</ref>، [[خیزران]] مریسیه، شقرا نوبیه<ref>تاریخ موالید الأئمة{{عم}}، ص۳۷؛ کشف الغمة، ج۳، ص۷۷.</ref>، صقر<ref>تحفة الأزهار و زلال الأنهار، ج۳، ص۳۹۹.</ref>، صفرا<ref>دلائل الإمامة، ص۳۵۹؛ الدر النظیم، ص۶۷۷.</ref> و شهده<ref>تاج الموالید، ص۹۷.</ref> از جمله آنها است. تشتت نام‌ها و تأکید برخی از [[راویان]] بر یک نام، البته ناهماهنگ با دیگری، به گونه‌ای است که امکان [[داوری]] نهایی و [[قاطع]] در خصوص نام اصلیش را زیر سؤال می‌برد<ref>الفصول المهمة، ابن صباغ، ج۲، ص۹۶۹؛ ملحقات إحقاق الحق، ج۱۲، ص۳۴۸؛ ج۱۹، ص۵۵۸؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۲۴۴.</ref>. نامیدن و اشتهار او به امّ‌البنین نیز روشن نیست و در گزارش‌های اندک برجای مانده، توضیحی در این‌باره نیامده و در منابع کهن نیز [[فرزندان]] پسری برای او ذکر نشده است تا چنین کنیه‌ای را توجیه کند، جز آنکه گفته شود این عنوان در میان عربان به مثابه نامی برای [[زنان]] درنظر گرفته می‌شد، شاید از آن‌رو که پسر زایی‌اش را تفأل زنند، چنان‌که برخی از افراد با این نام دیده می‌شوند، بی‌آنکه چند پسر داشته یا اساساً هنوز دارای فرزندی باشد<ref>تاریخ الطبری، ج۴، ص۴۲۰-۴۲۱.</ref>. از چگونگی بیان دسته‌ای از [[اخبار]] برمی‌آید که امّ‌البنین نام مادر امام رضا{{ع}} بوده است نه [[کنیه]] وی، چنان‌که از [[روایت]] [[کلینی]] و دسته‌ای دیگر از [[محدثان]] و گزارشگران چنین برمی‌آید<ref>الکافی، ج۱، ص۴۸۶؛ الهدایة الکبری، ص۲۷۹؛ المناقب، ابن شهر آشوب، ج۳، ص۴۷۵.</ref>، ولی عده‌ای دیگر امّ‌البنین را [[کنیه]] وی برمی‌شمرند و نام اصلی‌اش را چیز دیگری ذکر می‌کنند<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۶؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۲۴۴.</ref>. آورده‌اند که او به هنگام همسری با [[امام کاظم]]{{ع}} تکتم نامیده می‌شد<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۴؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۶۳۵-۶۳۶.</ref>، همان‌طور که از توصیه [[مادر امام کاظم]]{{ع}} به آن [[حضرت]]، این مدعا برمی‌آید<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۴.</ref>، با فرض آنکه خبر مورد استناد از [[صحت]] [[روایی]] برخوردار باشد، [[صدوق]] از صولی، شعری را به نقل از عموی پدرش آورده که مؤید مدعای پیش‌گفته است: {{عربی| أَلَا إِنَّ خَيْرَ النَّاسِ نَفْساً وَ وَالِداً *** وَ رَهْطاً وَ أَجْدَاداً عَلِيٌّ الْمُعَظَّمُ / أَتَتْنَا بِهِ لِلْعِلْمِ وَ الْحِلْمِ ثَامِناً *** إِمَاماً يُؤَدِّي حُجَّةُ اللَّهِ تُكْتَمُ }}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۵؛ إعلام الوری، ج۲، ص۴۱.</ref>؛ «[[آگاه]] باشید، [[بهترین]] [[مردم]]، از نظر شخصی، [[پدر]]، [[قوم]] و [[پدران]]، [[علی]] بزرگوار است که تکتم او را جهت [[تعلیم]] [[علم]] و [[حلم]] برای ما آورده است تا به عنوان [[هشتمین امام]] [[حکم خدا]] را به مردم می‌رساند».