تفسیر سورآبادی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۸: خط ۳۸:
[[تفسیر سورآبادی]] یا [[تفسیر التفاسیر (کتاب)|تفسیر التفاسیر]] از [[ابوبکر عتیق بن محمد نیشابوری]]، مشهور به [[سورآبادی]] است که از دیرباز تاکنون مورد توجه قرآن‌پژوهان و محققان زبان و [[ادب فارسی]] بوده و هست.
[[تفسیر سورآبادی]] یا [[تفسیر التفاسیر (کتاب)|تفسیر التفاسیر]] از [[ابوبکر عتیق بن محمد نیشابوری]]، مشهور به [[سورآبادی]] است که از دیرباز تاکنون مورد توجه قرآن‌پژوهان و محققان زبان و [[ادب فارسی]] بوده و هست.


از این [[مفسر]] اطلاع چندانی در دست نیست. در منابع کهن [[تاریخی]]، سه اطلاع مهم از او به دست می‌آید. در صفر ۴۹۴ق درگذشته است؛ نیشابوری است؛ [[زاهد]] و [[کرامیه]] است. در برخی دیگر از [[منابع تاریخی]] ([[تاریخ]] گزیده، [[حمدالله مستوفی]]) آمده است که [[اهل]] هرات و معاصر [[سلطان]] ارسلان سلجوقی (۴۶۵-۴۵۵) بود که [[مذهب]] [[سنت]] و [[جماعت]] داشته است. قراینی که بر کرامیه بودن سورآبادی دلالت می‌کند از این قرار است: از محمد بن کرام با [[حرمت]] بسیار نقل می‌کند؛ از بزرگان کرامیه بسیار نام می‌برد؛ مانند همه کرامیان درباره [[ایمان]] [[منافق]] نظر مخالف اظهار نمی‌کند؛ به وجود دو [[امام]] بر [[حق]] در یک [[زمان]] قائل است؛ از خلفای چهارگانه با [[احترام]] نام می‌برد، اما در [[حق امام علی]]{{ع}} اهتمام بیشتری دارد، [[معتقد]] است که [[آیه]] ۸ [[سوره انسان]] در حق امام علی{{ع}} و [[حضرت فاطمه]]{{س}} نازل شده است و به همین مناسبت، باب [[فضیلت]] [[حضرت علی]]{{ع}} و حضرت فاطمه الزهرا{{س}} را می‌گشاید و در آن به [[روایات امام صادق]]{{ع}} استناد می‌کند، سپس داستان [[بخشندگی]] ایشان را همراه با اشعاری که در قالب [[گفتگو]] سروده‌اند نقل می‌کند، اما آن چه موضوع را اندکی دشوار می‌کند آن است که کرامیان اهل [[تشبیه]] و [[تجسیم]] هستند، حال آنکه مفسر این اثر، نظری خلاف نظر مشبهه عرضه می‌کند؛ از این رو محتمل است که مفسر در این باب، پیرو [[عقیده]] کرامیه (هیصمیه) باشد که مکان و شباهت را از [[خداوند متعال]] [[نفی]] می‌کند.
از این [[مفسر]] اطلاع چندانی در دست نیست. در منابع کهن [[تاریخی]]، سه اطلاع مهم از او به دست می‌آید. در صفر ۴۹۴ق درگذشته است؛ نیشابوری است؛ [[زاهد]] و [[کرامیه]] است. در برخی دیگر از [[منابع تاریخی]] ([[تاریخ]] گزیده، [[حمدالله مستوفی]]) آمده است که [[اهل]] هرات و معاصر [[سلطان]] ارسلان سلجوقی (۴۶۵-۴۵۵) بود که [[مذهب]] [[سنت]] و [[جماعت]] داشته است. قراینی که بر کرامیه بودن سورآبادی دلالت می‌کند از این قرار است: از محمد بن کرام با [[حرمت]] بسیار نقل می‌کند؛ از بزرگان کرامیه بسیار نام می‌برد؛ مانند همه کرامیان درباره [[ایمان]] [[منافق]] نظر مخالف اظهار نمی‌کند؛ به وجود دو [[امام]] بر [[حق]] در یک [[زمان]] قائل است؛ از خلفای چهارگانه با [[احترام]] نام می‌برد، اما در [[حق]] [[امام علی]]{{ع}} اهتمام بیشتری دارد، [[معتقد]] است که [[آیه]] ۸ [[سوره انسان]] در حق امام علی{{ع}} و [[حضرت فاطمه]]{{س}} نازل شده است و به همین مناسبت، باب [[فضیلت]] [[حضرت علی]]{{ع}} و حضرت فاطمه الزهرا{{س}} را می‌گشاید و در آن به روایات [[امام صادق]]{{ع}} استناد می‌کند، سپس داستان [[بخشندگی]] ایشان را همراه با اشعاری که در قالب [[گفتگو]] سروده‌اند نقل می‌کند، اما آن چه موضوع را اندکی دشوار می‌کند آن است که کرامیان اهل [[تشبیه]] و [[تجسیم]] هستند، حال آنکه مفسر این اثر، نظری خلاف نظر مشبهه عرضه می‌کند؛ از این رو محتمل است که مفسر در این باب، پیرو [[عقیده]] کرامیه (هیصمیه) باشد که مکان و شباهت را از [[خداوند متعال]] [[نفی]] می‌کند.


ابوبکر عتیق سورآبادی، تفسیر خود را از سال ۴۷۰ تا ۴۸۰ ق در هفت مجلد، مطابق هفت سبع [[قرآن کریم]] تألیف کرده است. نسخه‌های متعددی که از این تفسیر باقی مانده [[گواه]] رواج و [[شهرت]] آن است. [[سورآبادی]] از این اثر خود، با عنوان «تفسیر التفاسیر» یاد می‌کند اما این نام، [[شهرت]] نمی‌یابد. از این اثر بسیار مهم [[قرآنی]]، تلخیص‌های زیادی نیز صورت گرفته که از جمله می‌‌توان به نسخه‌ای در چهار مجلد بزرگ که به سال ۵۸۴ق برای ابوالفتوح محمد بن سام [[امیر]] غوری فراهم آمده است، اشاره کرد.
ابوبکر عتیق سورآبادی، تفسیر خود را از سال ۴۷۰ تا ۴۸۰ ق در هفت مجلد، مطابق هفت سبع [[قرآن کریم]] تألیف کرده است. نسخه‌های متعددی که از این تفسیر باقی مانده [[گواه]] رواج و [[شهرت]] آن است. [[سورآبادی]] از این اثر خود، با عنوان «تفسیر التفاسیر» یاد می‌کند اما این نام، [[شهرت]] نمی‌یابد. از این اثر بسیار مهم [[قرآنی]]، تلخیص‌های زیادی نیز صورت گرفته که از جمله می‌‌توان به نسخه‌ای در چهار مجلد بزرگ که به سال ۵۸۴ق برای ابوالفتوح محمد بن سام [[امیر]] غوری فراهم آمده است، اشاره کرد.
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش