اعتقاد به حاکمیت خدا در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'غایب' به 'غایب'
جز (جایگزینی متن - 'اخلاق الاهی، ج۱' به 'اخلاق الاهی، ج۱')
جز (جایگزینی متن - 'غایب' به 'غایب')
خط ۱۸: خط ۱۸:
*[[قرآن کریم]] به ما خبر می‌دهد که [[خداوند متعال]] بر [[کردار]] [[بندگان]] احاطه دارد، {{متن قرآن|وَاللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ}}<ref>«و خداوند به آنچه انجام می‌دهند نیک داناست» سوره انفال، آیه ۴۷.</ref>». ابن احاطه از [[شئون]] [[ربوبیت]] است و [[جهان]] برای ادامه [[حیات]] خود بدان محتاج است  {{متن قرآن|إِنَّ رَبِّي بِمَا تَعْمَلُونَ مُحِيطٌ}}<ref>«بی‌گمان پروردگار من فراگیر هر کاری است که انجام می‌دهید» سوره هود، آیه ۹۲.</ref>. همچنین از نظر [[قرآن]] [[خداوند]] نگاهبان، [[حافظ]] و مراقب هر چیزی است، {{متن قرآن|اللَّهُ حَفِيظٌ عَلَيْهِمْ}}<ref>«و خداوند (خود) مراقب کسانی است که به جای او سرورانی (را به پرستش) می‌گیرند» سوره شوری، آیه ۶.</ref>»، چنان‌که هیچ چیزی از حضور او مخفی نمی‌شود<ref>جارالله محمود زمخشری، کشاف، ج۳، ص۴۶۰</ref> و [[حافظ]] [[اعمال]] انسان‌هاست که در ازای آنها [[پاداش]] و [[کیفر]] می‌دهد<ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان، ج۹، ص۱۴۵.</ref>.
*[[قرآن کریم]] به ما خبر می‌دهد که [[خداوند متعال]] بر [[کردار]] [[بندگان]] احاطه دارد، {{متن قرآن|وَاللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ}}<ref>«و خداوند به آنچه انجام می‌دهند نیک داناست» سوره انفال، آیه ۴۷.</ref>». ابن احاطه از [[شئون]] [[ربوبیت]] است و [[جهان]] برای ادامه [[حیات]] خود بدان محتاج است  {{متن قرآن|إِنَّ رَبِّي بِمَا تَعْمَلُونَ مُحِيطٌ}}<ref>«بی‌گمان پروردگار من فراگیر هر کاری است که انجام می‌دهید» سوره هود، آیه ۹۲.</ref>. همچنین از نظر [[قرآن]] [[خداوند]] نگاهبان، [[حافظ]] و مراقب هر چیزی است، {{متن قرآن|اللَّهُ حَفِيظٌ عَلَيْهِمْ}}<ref>«و خداوند (خود) مراقب کسانی است که به جای او سرورانی (را به پرستش) می‌گیرند» سوره شوری، آیه ۶.</ref>»، چنان‌که هیچ چیزی از حضور او مخفی نمی‌شود<ref>جارالله محمود زمخشری، کشاف، ج۳، ص۴۶۰</ref> و [[حافظ]] [[اعمال]] انسان‌هاست که در ازای آنها [[پاداش]] و [[کیفر]] می‌دهد<ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان، ج۹، ص۱۴۵.</ref>.
*این [[حفاظت]] نیز از [[شئون]] [[ربوبیت]] است که [[نظام هستی]] به آن [[نیازمند]] است؛ لذا در [[آیه]] دیگر [[حفاظت]] را به [[رب]] نسبت داده، می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ رَبِّي عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ}}<ref>«بی‌گمان پروردگار من نگاهبان همه چیز است» سوره هود، آیه ۵۷.</ref>.
*این [[حفاظت]] نیز از [[شئون]] [[ربوبیت]] است که [[نظام هستی]] به آن [[نیازمند]] است؛ لذا در [[آیه]] دیگر [[حفاظت]] را به [[رب]] نسبت داده، می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ رَبِّي عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ}}<ref>«بی‌گمان پروردگار من نگاهبان همه چیز است» سوره هود، آیه ۵۷.</ref>.
*اگر [[خداوند]] مخلوقات را [[حفظ]] نکند و ادامه وجود را به آنها [[افاضه]] نفرماید، هلاک و نابود می‌شوند.[[شأن]] [[ربوبیت خداوند]] [[متعال]] اقتضا می‌کند که وجود و بقا و هلاک و فنای هر چیزی را در [[اختیار]] داشته باشد<ref>ر.ک: سید محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۱، ص۳۰۹.</ref>؛ بنابراین هیچ موجودی حتی یک لحظه از محضر [[اقدس]] او [[غایب]] نیست و هم از این رو، [[انسان]] و [[اعمال]]، گفتار و دار او نیز از حیطه [[آگاهی]] [[خدا]] خارج نیست. [[اعتقاد]] به [[حاکمیت]] و [[نظارت]] مطلقه [[خداوند متعال]] بر [[جهان آفرینش]]، در شکل‌گیری [[نظام اخلاقی]] [[انسان]] تأثیری به سزا و نقشی [[تعیین]] کننده دارد. [[امامان اهل بیت]] نیز از این انگاره که [[خداوند]] بر تمام ذرات وجود احاطه و [[سلطه]] دارد، در [[مواعظ]] خویش بهره گرفته‌اند.
*اگر [[خداوند]] مخلوقات را [[حفظ]] نکند و ادامه وجود را به آنها [[افاضه]] نفرماید، هلاک و نابود می‌شوند.[[شأن]] [[ربوبیت خداوند]] [[متعال]] اقتضا می‌کند که وجود و بقا و هلاک و فنای هر چیزی را در [[اختیار]] داشته باشد<ref>ر.ک: سید محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۱، ص۳۰۹.</ref>؛ بنابراین هیچ موجودی حتی یک لحظه از محضر [[اقدس]] او غایب نیست و هم از این رو، [[انسان]] و [[اعمال]]، گفتار و دار او نیز از حیطه [[آگاهی]] [[خدا]] خارج نیست. [[اعتقاد]] به [[حاکمیت]] و [[نظارت]] مطلقه [[خداوند متعال]] بر [[جهان آفرینش]]، در شکل‌گیری [[نظام اخلاقی]] [[انسان]] تأثیری به سزا و نقشی [[تعیین]] کننده دارد. [[امامان اهل بیت]] نیز از این انگاره که [[خداوند]] بر تمام ذرات وجود احاطه و [[سلطه]] دارد، در [[مواعظ]] خویش بهره گرفته‌اند.
*در [[روایت]] آمده است: مردی به [[حضرت امام حسین]]{{ع}} شرفیاب شد و عرض کرد: من نمی‌توانم از [[گناه]] خودداری کنم، مرا بفرما. فرمود: هرگاه خواستی [[گناه]] کنی یکی از این پنج کار را انجام بده، سپس هر [[گناه]] که خواستی مرتکب شو: از روزی [[خدا]] نخور یا از حيطه ولايت [[خدا]] خارج شویا مکانی پیدا کن که [[خدا]] تو را نبیند یا راهی بیاب که [[فرشته]] [[مرگ]] را از خود برانی و [[تسلیم]] او نشوی با تدبیری بیندیش که اگر مالک [[جهنم]] خواست تو را به [[آتش]] برد از او [[اطاعت]] نکنی و به [[آتش]] پا نگذاری، هرگاه یکی از این پنج چیز فراهم شد، هر [[گناه]] که خواستی انجام بده<ref>محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۷۵، ص۱۲۶ (با ترجمه آزاد).</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۱۷-۱۱۹.</ref>.
*در [[روایت]] آمده است: مردی به [[حضرت امام حسین]]{{ع}} شرفیاب شد و عرض کرد: من نمی‌توانم از [[گناه]] خودداری کنم، مرا بفرما. فرمود: هرگاه خواستی [[گناه]] کنی یکی از این پنج کار را انجام بده، سپس هر [[گناه]] که خواستی مرتکب شو: از روزی [[خدا]] نخور یا از حيطه ولايت [[خدا]] خارج شویا مکانی پیدا کن که [[خدا]] تو را نبیند یا راهی بیاب که [[فرشته]] [[مرگ]] را از خود برانی و [[تسلیم]] او نشوی با تدبیری بیندیش که اگر مالک [[جهنم]] خواست تو را به [[آتش]] برد از او [[اطاعت]] نکنی و به [[آتش]] پا نگذاری، هرگاه یکی از این پنج چیز فراهم شد، هر [[گناه]] که خواستی انجام بده<ref>محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۷۵، ص۱۲۶ (با ترجمه آزاد).</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۱۷-۱۱۹.</ref>.


۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش