نظریه نصب الهی امام در قرن هشتم هجری: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'صلاح دنیا' به 'صلاح دنیا'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پانویس2}} +{{پانویس}}))
جز (جایگزینی متن - 'صلاح دنیا' به 'صلاح دنیا')
خط ۳۹: خط ۳۹:
# [[آیه]] چهلم [[سوره حج]]<ref>{{متن قرآن|وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا}} «همان کسانی که ناحق از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و جز این نبود که می‌گفتند:» سوره حج، آیه ۴۰.</ref>: [[خداوند متعال]] در این [[آیه شریفه]] خبر داده که پس از [[پیغمبر]] اعظم{{صل}}، رئیسی ([[امام]] [[معصوم]]) را برای نگهداری [[مساجد]] و [[نمازها]] و دورکننده [[مردم]] از گناهان [[منصوب]] کرده است<ref>ر.ک: حسن بن یوسف حلی، الالفین، ص۹۲. گفتنی است که محتوای این آیه شریفه نیز همانند آیه پیشین است و ارتباطش با آنچه علامه بیان کرده، روشن نیست.</ref>؛
# [[آیه]] چهلم [[سوره حج]]<ref>{{متن قرآن|وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا}} «همان کسانی که ناحق از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و جز این نبود که می‌گفتند:» سوره حج، آیه ۴۰.</ref>: [[خداوند متعال]] در این [[آیه شریفه]] خبر داده که پس از [[پیغمبر]] اعظم{{صل}}، رئیسی ([[امام]] [[معصوم]]) را برای نگهداری [[مساجد]] و [[نمازها]] و دورکننده [[مردم]] از گناهان [[منصوب]] کرده است<ref>ر.ک: حسن بن یوسف حلی، الالفین، ص۹۲. گفتنی است که محتوای این آیه شریفه نیز همانند آیه پیشین است و ارتباطش با آنچه علامه بیان کرده، روشن نیست.</ref>؛
# [[آیه]] ۱۲۸ [[سوره آل‌عمران]]<ref>{{متن قرآن|لَيْسَ لَكَ مِنَ الْأَمْرِ شَيْءٌ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ أَوْ يُعَذِّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظَالِمُونَ}} «- تو را در این کار هیچ دستی نیست- چه (خداوند) توبه آنان را بپذیرد یا عذابشان کند، که آنان بی‌گمان ستمگرند» سوره آل عمران، آیه ۱۲۸.</ref>: مطابق این [[آیه شریفه]]، حتی [[پیامبر خاتم]]{{صل}} نیز [[حق]] دخالت در امور را ندارد. بنابراین به طریق اولی، [[مردم]] در اموری همچون [[تعیین]] و [[نصب امام]] نقشی ندارند؛ بلکه [[نصب امام]]، تنها به‌دست خداست<ref>ر.ک: حسن بن یوسف حلی، الالفین، ص۱۰۸. البته ظاهراً موضوع آیه، بخشش کافران یا مؤمنانِ فراری از جنگ است و تعمیم آن به مواردی چون تعیین امام، تبیین بیشتری می‌طلبد.</ref>؛
# [[آیه]] ۱۲۸ [[سوره آل‌عمران]]<ref>{{متن قرآن|لَيْسَ لَكَ مِنَ الْأَمْرِ شَيْءٌ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ أَوْ يُعَذِّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظَالِمُونَ}} «- تو را در این کار هیچ دستی نیست- چه (خداوند) توبه آنان را بپذیرد یا عذابشان کند، که آنان بی‌گمان ستمگرند» سوره آل عمران، آیه ۱۲۸.</ref>: مطابق این [[آیه شریفه]]، حتی [[پیامبر خاتم]]{{صل}} نیز [[حق]] دخالت در امور را ندارد. بنابراین به طریق اولی، [[مردم]] در اموری همچون [[تعیین]] و [[نصب امام]] نقشی ندارند؛ بلکه [[نصب امام]]، تنها به‌دست خداست<ref>ر.ک: حسن بن یوسف حلی، الالفین، ص۱۰۸. البته ظاهراً موضوع آیه، بخشش کافران یا مؤمنانِ فراری از جنگ است و تعمیم آن به مواردی چون تعیین امام، تبیین بیشتری می‌طلبد.</ref>؛
# [[آیه]] ۱۵۴ [[سوره آل‌عمران]]<ref>{{متن قرآن|يَقُولُونَ هَلْ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ مِنْ شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ}} «می‌گفتند: آیا ما در این کار (از خود) اختیاری داریم؟ بگو: بی‌گمان یکسره کار با خداوند است» سوره آل عمران، آیه ۱۵۴.</ref>: [[خداوند متعال]] در هیچ امر و حُکمی برای [[مردم]] حقی قائل نشده، همه امور را به دست خودش دانسته است. بنابراین کار [[تعیین]] و [[نصب امام]] که از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین امور می‌باشد؛ به‌گونه‌ای که [[صلاح]] [[دنیا]] و [[آخرت]] [[مردم]] بدان وابسته است، قطعاً به‌دست [[مردم]] نخواهد بود و فقط به [[انتخاب]] و [[نصب]] [[باری تعالی]] است<ref>ر.ک: حسن بن یوسف حلی، الالفین، ص۱۱۱. این آیه شریفه نیز از این نکته سخن می‌گوید که شکست و پیروزی به‌دست خداست. علامه، ظاهراً به دلیل وجود الفاظ عام، آیه شریفه را به همه امور، مانند امامت تعمیم داده است که چنین استفاده‌ای جای بحث و بررسی دارد.</ref>؛
# [[آیه]] ۱۵۴ [[سوره آل‌عمران]]<ref>{{متن قرآن|يَقُولُونَ هَلْ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ مِنْ شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ}} «می‌گفتند: آیا ما در این کار (از خود) اختیاری داریم؟ بگو: بی‌گمان یکسره کار با خداوند است» سوره آل عمران، آیه ۱۵۴.</ref>: [[خداوند متعال]] در هیچ امر و حُکمی برای [[مردم]] حقی قائل نشده، همه امور را به دست خودش دانسته است. بنابراین کار [[تعیین]] و [[نصب امام]] که از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین امور می‌باشد؛ به‌گونه‌ای که [[صلاح دنیا]] و [[آخرت]] [[مردم]] بدان وابسته است، قطعاً به‌دست [[مردم]] نخواهد بود و فقط به [[انتخاب]] و [[نصب]] [[باری تعالی]] است<ref>ر.ک: حسن بن یوسف حلی، الالفین، ص۱۱۱. این آیه شریفه نیز از این نکته سخن می‌گوید که شکست و پیروزی به‌دست خداست. علامه، ظاهراً به دلیل وجود الفاظ عام، آیه شریفه را به همه امور، مانند امامت تعمیم داده است که چنین استفاده‌ای جای بحث و بررسی دارد.</ref>؛
# [[آیه]] ۱۹۰ [[سوره بقره]]<ref>{{متن قرآن|وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ}} «و در راه خداوند با آنان که با شما جنگ می‌کنند، جنگ کنید اما تجاوز نکنید که خداوند تجاوزکاران را دوست نمی‌دارد» سوره بقره، آیه ۱۹۰.</ref>: [[خداوند متعال]]، [[دستور]] [[نبرد]] داده است و [[جنگیدن]] بدون [[رئیس]] ممکن نیست. [[رئیس]] هم باید از سوی [[خداوند]] [[منصوب]] باشد تا [[مردم]] دچار [[هرج و مرج]] و [[اختلاف]] نشوند. پس [[منصب امامت]] که یکی از وظایفش [[ریاست]] در [[جنگ]] است، منصبی [[الهی]] است<ref>ر.ک: حسن بن یوسف حلی، الالفین، ص۹۵. مرحوم علامه، این ادعا را تبیین روشنی نکرده است که اگر رئیس، منصوب از سوی خداوند نباشد، مردم قطعاً دچار هرج و مرج خواهند شد.</ref>؛
# [[آیه]] ۱۹۰ [[سوره بقره]]<ref>{{متن قرآن|وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ}} «و در راه خداوند با آنان که با شما جنگ می‌کنند، جنگ کنید اما تجاوز نکنید که خداوند تجاوزکاران را دوست نمی‌دارد» سوره بقره، آیه ۱۹۰.</ref>: [[خداوند متعال]]، [[دستور]] [[نبرد]] داده است و [[جنگیدن]] بدون [[رئیس]] ممکن نیست. [[رئیس]] هم باید از سوی [[خداوند]] [[منصوب]] باشد تا [[مردم]] دچار [[هرج و مرج]] و [[اختلاف]] نشوند. پس [[منصب امامت]] که یکی از وظایفش [[ریاست]] در [[جنگ]] است، منصبی [[الهی]] است<ref>ر.ک: حسن بن یوسف حلی، الالفین، ص۹۵. مرحوم علامه، این ادعا را تبیین روشنی نکرده است که اگر رئیس، منصوب از سوی خداوند نباشد، مردم قطعاً دچار هرج و مرج خواهند شد.</ref>؛
# [[آیات]] ۱۶۳ [[سوره بقره]]<ref>{{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ}} «خداوند با مردم، به راستی مهربانی است بخشاینده» سوره بقره، آیه ۱۴۳.</ref> و ۱۵۹ [[سوره آل‌عمران]]<ref>{{متن قرآن|فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ}} «پس با بخشایشی از (سوی) خداوند با آنان نرمخویی ورزیدی و اگر درشتخویی سنگدل می‌بودی از دورت می‌پراکندند؛ پس آنان را ببخشای و برای ایشان آمرزش بخواه و با آنها در کار، رایزنی کن» سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.</ref>: این [[آیات]] کریمه بر [[رحمت]] و [[مهربانی]] [[خداوند]] نسبت به [[مردم]] دلالت دارد. [[مهربانی]] [[باری تعالی]] اقتضا دارد که بزرگ‌ترین [[نعمت‌ها]] را به [[مردم]] اعطا نماید. بزرگ‌ترین [[نعمت الهی]] برای [[مردم]]، [[نصب امام]] [[معصوم]] در هر زمانی است که سبب [[هدایت]] [[اخروی]] و کسب [[منافع دنیوی]] خواهد شد. پس [[خداوند]]، [[امام]] [[معصوم]] را برای [[مردم]] هر دوران [[منصوب]] می‌سازد<ref>ر.ک: حسن بن یوسف حلی، الالفین، ص۹۶ و ۱۱۳.</ref>؛
# [[آیات]] ۱۶۳ [[سوره بقره]]<ref>{{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ}} «خداوند با مردم، به راستی مهربانی است بخشاینده» سوره بقره، آیه ۱۴۳.</ref> و ۱۵۹ [[سوره آل‌عمران]]<ref>{{متن قرآن|فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ}} «پس با بخشایشی از (سوی) خداوند با آنان نرمخویی ورزیدی و اگر درشتخویی سنگدل می‌بودی از دورت می‌پراکندند؛ پس آنان را ببخشای و برای ایشان آمرزش بخواه و با آنها در کار، رایزنی کن» سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.</ref>: این [[آیات]] کریمه بر [[رحمت]] و [[مهربانی]] [[خداوند]] نسبت به [[مردم]] دلالت دارد. [[مهربانی]] [[باری تعالی]] اقتضا دارد که بزرگ‌ترین [[نعمت‌ها]] را به [[مردم]] اعطا نماید. بزرگ‌ترین [[نعمت الهی]] برای [[مردم]]، [[نصب امام]] [[معصوم]] در هر زمانی است که سبب [[هدایت]] [[اخروی]] و کسب [[منافع دنیوی]] خواهد شد. پس [[خداوند]]، [[امام]] [[معصوم]] را برای [[مردم]] هر دوران [[منصوب]] می‌سازد<ref>ر.ک: حسن بن یوسف حلی، الالفین، ص۹۶ و ۱۱۳.</ref>؛
۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش