وراثت در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

#عمل به وصیت حتی اگر مقدارش مجمل باشد، قبل از تقسیم ارث [[واجب]] است. [[ابراهیم بن محمد همدانی]] می‌گوید: به [[امام رضا]]{{ع}} نوشتم و از او پرسیدم: مردی با خط خودش نامه‌ای نوشته ولی به ورثه‌اش نگفته که این [[وصیت نامه]] من است و تعبیر [[وصیت]] نیز در آن [[نامه]] نیاورده، ولی در نامه دیگری نوشته که می‌خواسته وصیت کند. آیا بر [[ورثه]] او [[واجب]] است طبق مفاد [[نامه عمل]] کنند، در صورتی که ورثه را به عمل کردن مطابق مطالب مندرج در نامه، وصیت نکرده است؟ [[امام]] نوشت: اگر فرزندانی دارد باید به همه وصایایی که در نامه پدرشان می‌یابند عمل کنند (و قبل از عمل کردن به وصایای پدرشان، [[دارایی]] وی را بین ورثه تقسیم نکنند)<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۱۴۶.</ref>. بر پایه نقل دیگری ابن ابی‌نصر بزنطی می‌گوید: از امام رضا{{ع}} پرسیدم: کسی که با (عنوان) جزئی از [[مال]]، وصیت کرده ولی مقدارش را معین نکرده است، چه مقدار از اموالش به عنوان وصیت باید کنار گذاشته شود و آیا چنین وصیتی نافذ است؟ - امام فرمود: بله، یک هفتم از اموالش را، زیرا [[خداوند]] در [[آیه]] ۴۴ [[سوره حجر]] فرموده است: {{متن قرآن|لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِكُلِّ بَابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ}}<ref>«که هفت دروازه دارد و هر دروازه از آن را بخشی جداست» سوره حجر، آیه ۴۴.</ref>. گفتم: کسی که با (عنوان) سهمی از اموالش وصیت کرده و مقدارش را معین نکرده است، چه مقدار از اموالش برای وصیت کنار گذاشته شود و آیا چنین وصیتی نافذ است؟ امام فرمود: (مراد از) سهم، یک هشتم است. سپس آیه {{متن قرآن|إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ...}}<ref>«زکات، تنها از آن تهیدستان و بیچارگان و مأموران (دریافت) آنها و دلجویی‌شدگان و در راه (آزادی) بردگان و از آن وامداران و (هزینه) در راه خداوند و از آن در راه‌ماندگان است که از سوی خداوند واجب گردیده است و خداوند دانایی فرزانه است» سوره توبه، آیه ۶۰.</ref> را خواند (که در اصناف هشت‌گانه مستحقان [[زکات]] آمده است)<ref>الاستبصار، ج۴، ص۱۳۲.</ref>.

[[اسماعیل بن سعد اشعری]] می‌گوید: از امام رضا{{ع}} پرسیدم: مردی بدون [[وصیت]] مرده است و [[اولاد]] پسر و دختر، بالغ و نابالغ و [[کنیزان]] و غلامانی از او به جای مانده است. آیا فروش کنیزان جایز است؟ فرمود: بله. سؤال شد مردی در [[مسافرت]] همسفر کسی است که می‌میرد و وصیت نیز نکرده است؛ با کالاهای به جا مانده از وی چه کند، در صورتی که متوفا، [[فرزندان]] بالغ و نابالغی دارد؟ آیا جایز است کالاها و حیوانات او را به فرزندان بالغ بدهند یا باید نزد [[قاضی]] ببرند؟... و اگر شخص همراه متوفا اموال را به فرزندان بزرگ‌تر وی داده و رفته و مسأله را نمی‌دانسته که نباید همه اموال را به فرزندان بزرگ‌تر بدهد -و اکنون که فهمیده ضامن است- و [[قدرت]] بر رد آن اموال را ندارد چه کند؟ [[امام]] فرمود: اگر [[فرزندان]] خردسال متوفا بالغ شده‌اند و [[اموال]] پدرشان را مطالبه کرده‌اند، چاره‌ای ندارد و باید از اموال خودش (به همان مقدار) خارج کند و به آنها بدهد مگر به [[فرمان]] [[سلطان]]، اموال متوفا را به [[برادران]] بزرگ‌تر داده باشد (که در چنین صورتی دیگر ضامن نیست)<ref>الکافی، ج۷، ص۶۶.</ref>.<ref>[[سید رضا پیامبرپور|پیامبرپور، سید رضا]]، [[ارث - پیامبرپور (مقاله)|مقاله «ارث»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۹۳.</ref>