اخلاص در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

اخلاص آثار مهمی دارد که برخی از آنها در سخنان امام رضا{{ع}} آمده است. بر اساس [[حدیثی]] که آن حضرت از پدرانشان نقل کرده‌اند، هر بنده‌ای که چهل [[روز]] با اخلاص عمل کند، چشمه‌های [[حکمت]] از دلش بر زبانش جاری خواهد شد<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۶۹.</ref>. شخصی که در این مدت در تمام [[رفتار]] و گفتار خود جز رضای خداوند هدفی نداشته باشد، و بکوشد که [[گناه]] نکند، [[صفات نیکو]] در او به وجود می‌آید و صفای [[باطن]] پیدا می‌کند و [[حقایق]] را بهتر [[درک]] می‌کند و چشمه‌های [[حکمت]] از [[قلب]] او بر زبانش جاری می‌گردد<ref>تفسیر خسروی، ج۳، ص۳۱۷.</ref>. در [[روایت]] دیگری آن [[حضرت]] به تأثیر [[اخلاص]] بر [[اصلاح]] و پاکسازی قلب از [[خیانت]] اشاره کرده<ref>شرح أصول الکافی، مازندرانی، ج۷، ص۱۵؛ مرآة العقول، ج۴، ص۳۲۴.</ref>، می‌فرماید: اخلاص عمل برای [[خداوند]] یکی از سه صفتی است که قلب [[انسان]] [[مسلمان]] همراه با آنها خیانت نخواهد کرد<ref>فقه الرضا{{ع}}، ص۳۶۹.</ref>. افزایش [[ثواب]] [[اعمال]] و دست‌یابی به گنج‌های [[نیکی]] از دیگر [[آثار اخلاص]] است. [[امام رضا]]{{ع}} انجام مخفی عمل را از گنج‌های نیکی دانسته است<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۴۱.</ref>؛ زیرا پنهان نمودن اعمال سبب اخلاص است و همین نیز سبب خواهد شد تا زودتر به نیکی دست یابد. آن حضرت همچنین یک دعای مخفیانه [[بنده]] را معادل هفتاد دعای آشکار دانسته است<ref>ثواب الأعمال، ص۱۶۱.</ref> و چون احتمال [[همراهی]] دعای مخفیانه با اخلاص در بسیاری از افراد بیشتر است، [[ارزش]] آن نیز افزون‌تر خواهد بود. یکی دیگر از آثار مهم اخلاص، [[ثابت‌قدم]] ماندن بر [[دینداری]]، به ویژه در [[زمان غیبت]] است. این موضوع در روایتی که آن حضرت از [[امیر مؤمنان]]{{ع}} نقل می‌کند این‌چنین بیان شده است: «در زمان غیبت کسی بر دینش باقی نمی‌ماند مگر مخلصانی که با [[روح]] [[یقین]] همراه باشند، همان کسانی که خداوند بر [[ولایت]] ما از آنان [[پیمان]] گرفته است»<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ص۳۰۴.</ref>. از این متن استفاده می‌شود که اخلاص و یقین همراه هم هستند و این دو سبب [[پایداری]] بر دینداری خواهند شد، حتی در [[زمان]] [[سختی]] مانند زمان غیبت. [[رهایی]] از [[عذاب الهی]] و دخول در [[بهشت]] نیز از آثار اخلاص به شمار آمده است. امام رضا{{ع}} [[گواهی دادن]] به جمله {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}} همراه با اخلاص را سبب رهایی از عذاب الهی<ref>الأمالی، طوسی، ص۵۸۹؛ عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۱۳۴.</ref> و ورود انسان به بهشت دانسته است<ref>التوحید، ص۲۳؛ صفات الشیعة، ص۵.</ref> و مقصود از [[اخلاص]] را نیز [[اطاعت]] مخلصانه از [[خداوند متعال]]، [[رسول]] او و [[ولایت اهل بیت]]{{عم}} بیان کرده است<ref>الأمالی، طوسی، ص۵۸۹.</ref>. ذکر {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}} در برخی از روایت‌های [[امام رضا]]{{ع}} به کلمه اخلاص تعبیر شده است<ref>معانی الأخبار، ص۴۴.</ref>. در برخی [[احادیث]] دیگر [[شیعه]]<ref>التوحید، ص۲۳۴؛ الخصال، ص۲۹۹.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>المصنف، صنعانی، ج۱۱، ص۲۹۵؛ فتح الباری، ج۱۱، ص۱۷۴.</ref> نیز این تعبیر آمده است. یکی از [[دلایل]] نام‌گذاری این ذکر به کلمه اخلاص این است که [[انسان]] با گفتن این جمله از بند علایق [[جسمانی]] خلاصی می‌یابد و به فضیلت‌های [[روحانی]] نائل می‌گردد و هدیه‌های [[الهی]] را به دست می‌آورد<ref>شرح أصول الکافی، مازندرانی، ج۵، ص۶۹.</ref>. البته روشن است که صرف گفتن یک جمله نمی‌تواند این‌گونه تأثیرها را به همراه داشته باشد، بلکه [[التزام]] به مضمون این جمله در [[اعتقاد]] و عمل لازم است. امام رضا{{ع}} در جلسه مناظره‌ای که میان ایشان و گروهی از علمای [[عراق]] و [[خراسان]] برگزار شد، [[مودت]] [[خالصان]] به [[نزدیکان]] [[رسول خدا]]{{صل}} را که [[قرآن]] بارها بر آن تأکید کرده است<ref>{{متن قرآن|ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ}} «این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند مژده می‌دهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزنده‌ای سپاس‌پذیر است» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref>، سبب [[وجوب]] [[بهشت]] دانست<ref>الأمالی، صدوق، ص۵۲۹؛ عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۳۵.</ref>. طبق [[حدیث نبوی]] که امام رضا{{ع}} آن را نقل کرده است، در [[روز قیامت]] منبرهایی در اطراف [[عرش]] برای [[شیعیان]] [[مخلص]] [[اهل بیت]]{{عم}} قرار داده می‌شود، و خداوند متعال می‌فرماید: «ای [[بندگان]] من! به سوی من بشتابید تا کرامتم را برای شما بگسترانم، که شما در [[دنیا]] مورد [[اذیت]] قرار گرفتید»<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۶۰.</ref>.از این [[روایت]] به دست می‌آید که [[ولایت اهل بیت]]{{عم}} [[اطاعت الهی]] است و [[اخلاص]] در آن لازم است.