←نقش زنان در پیدایش وحیات مجالس و آیین‌های عزاداری
(←منابع) |
|||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
حضور زنان در نخستین [[مراسم]] علنی عزاداری که در عاشورای سال ۳۵۲ ق در [[بغداد]] برگزار شد نیز برجسته بوده است. ابن‌اثیر این حضور را چنین توصیف می‌کند: «زنان خارج شدند از [[خانه‌ها]] درحالی که در عزای [[حسین بن علی]] موهاشان را پریشان کرده و صورت‌هایشان را سیاه کرده بودند و گریبان خود را چاک می‌دادند و در [[شهر]] می‌گردیدند و نوحه‌خوانی می‌کردند و بر صورت‌هایشان می‌زدند». | حضور زنان در نخستین [[مراسم]] علنی عزاداری که در عاشورای سال ۳۵۲ ق در [[بغداد]] برگزار شد نیز برجسته بوده است. ابن‌اثیر این حضور را چنین توصیف می‌کند: «زنان خارج شدند از [[خانه‌ها]] درحالی که در عزای [[حسین بن علی]] موهاشان را پریشان کرده و صورت‌هایشان را سیاه کرده بودند و گریبان خود را چاک می‌دادند و در [[شهر]] می‌گردیدند و نوحه‌خوانی می‌کردند و بر صورت‌هایشان می‌زدند». | ||
از نحوه حضور زنان در عزاداری‌های پس از آن [[مقطع]] تا دوره صفویان اطلاعات چندانی در دست نیست. اما از گزارش‌های سفرنامه‌نویسان اروپایی از [[ایران]] [[عهد]] صفوی می‌توان دریافت که زنان در [[مراسم عزاداری]] عمومی که در میادین اصلی و اماکن مهم [[شهرها]] برگزار می‌شد، حاضر می‌شدند. از جمله پیترو دلاواله به حضور زنان در مجلس روضه‌خوانی در [[اصفهان]] (سال ۱۰۲۷ق) اشاره می‌کند. دن‌گارسیا دسیلوا فیگوئروا -[[سفیر]] اسپانیا در دربار | از نحوه حضور زنان در عزاداری‌های پس از آن [[مقطع]] تا دوره صفویان اطلاعات چندانی در دست نیست. اما از گزارش‌های سفرنامه‌نویسان اروپایی از [[ایران]] [[عهد]] صفوی می‌توان دریافت که زنان در [[مراسم عزاداری]] عمومی که در میادین اصلی و اماکن مهم [[شهرها]] برگزار می‌شد، حاضر می‌شدند. از جمله پیترو دلاواله به حضور زنان در مجلس روضه‌خوانی در [[اصفهان]] (سال ۱۰۲۷ق) اشاره می‌کند. دن‌گارسیا دسیلوا فیگوئروا -[[سفیر]] اسپانیا در دربار [[شاه عباس اول]]- هم در سفرنامه‌اش حضور زنان را در [[مجالس عزاداری]] (سال ۱۰۲۸ق) با تفصیل توصیف کرده و از جمله نوشته است: «همه [[زن‌ها]] از هر طبقه با دقت کامل مواعظی را که هر [[روز]] در این [[مسجد]] به وسیله جدی‌ترین و والامقام‌ترین ملایان یا [[فقیهان]] ایراد می‌شد گوش می‌دادند.... سخنان موعظه‌گران به قدری تأثرانگیز است که [[زن‌ها]] به [[سختی]] [[اشک]] می‌ریزند و با سیلی بر چهره و با مشت بر سینه خویش می‌کوبند». | ||
دقیقاً مشخص نیست در دوره [[صفویه]]، [[مجالس روضه]] اختصاصی [[زنان]] نیز برگزار می‌شده است یا نه. اما درباره دوره قاجار، اسناد متعدد و اطلاعات بیشتری در دست است که نشان می‌دهد در آن دوره، زنان در مجالس و [[آیین‌های عزاداری]] حضوری فعال داشته‌اند. عبدالله مستوفی این مشارکت را «فعال‌ترین بعد حضور [[اجتماعی]] زنان در آن دوره» توصیف کرده است. گرچه [[یحیی]] دولت‌آبادی در خاطراتش می‌نویسد اغلب مجالس روضه‌خوانی افراد مشهور مختص مردان بوده است و تنها در برخی مجالس عمومی زنان را راه می‌دادند. او می‌افزاید: «مجالسی که به زن‌ها هم چایی داده می‌شد، موجب [[شهرت]] صاحب مجلس می‌شد». | دقیقاً مشخص نیست در دوره [[صفویه]]، [[مجالس روضه]] اختصاصی [[زنان]] نیز برگزار می‌شده است یا نه. اما درباره دوره قاجار، اسناد متعدد و اطلاعات بیشتری در دست است که نشان می‌دهد در آن دوره، زنان در مجالس و [[آیین‌های عزاداری]] حضوری فعال داشته‌اند. عبدالله مستوفی این مشارکت را «فعال‌ترین بعد حضور [[اجتماعی]] زنان در آن دوره» توصیف کرده است. گرچه [[یحیی]] دولت‌آبادی در خاطراتش می‌نویسد اغلب مجالس روضه‌خوانی افراد مشهور مختص مردان بوده است و تنها در برخی مجالس عمومی زنان را راه می‌دادند. او می‌افزاید: «مجالسی که به زن‌ها هم چایی داده می‌شد، موجب [[شهرت]] صاحب مجلس می‌شد». | ||