←معنای لغوی
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==معناشناسی== | ==معناشناسی== | ||
===معنای لغوی=== | ===معنای لغوی=== | ||
[[بهترین]] راه [[شناخت]] مفهوم [[امام]] و [[امامت]]، [[تمسک]] جستن و [[استمداد]] از [[کلام الهی]] یعنی [[قرآن کریم]] است. بیشترین کاربرد واژه «امام» در [[قرآن]] در معنای [[غالب]] لغوی آن است. امام در لغت به معانی [[پیشوا]]، پیشرو، مقدم، [[مقتدا]]، [[قیّم]]، [[مصلح]]، [[الگو]]، طریق و راه اصلی، [[راهنما]]<ref>ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، ج۱، ص۲۱؛ ابن منظور، محمد، لسان العرب، ج۱، ص۲۱۳-۲۱۵؛ راغب، حسین بن محمد، المفردات، ص۸۷.</ref> و کسی که همواره مقصود و [[هدف]] حرکت و [[تلاش]] دیگران قرار بگیرد، آمده است<ref>مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱، ص۱۳۶-۱۳۷.</ref>. | |||
===معنای اصطلاحی=== | ===معنای اصطلاحی=== | ||
هرچند این معنا به صورت مطلق و عام در قرآن [[ذکر]] شده است<ref>تنها بر پیشوایان حق اطلاق نشده است، بلکه پیشوایی در امور باطل نیز حوزه کاربرد آن است.</ref>، اما با توجه به [[جعل الهی]]<ref>{{متن قرآن|وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا}}«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> و [[غایت]] [[هدایت‌گری]] که برای آن منظور شده است<ref>{{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ}}«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستندگان ما بودند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> و هدف و غایت از [[خلقت انسان]]، مراد از واژه «امام»، امام و پیشوای [[حق]] و [[هدایت]] است. در نتیجه امام، پیشوا و [[رهبر معصوم]] [[الهی]] است که [[حجت]] و خلیفۀ [[خدا]] در [[زمین]] بوده<ref>سوره بقره، آیه ۳۰؛ سوره بقره، آیه ۱۲۴؛ سوره ص، آیه ۲۶.</ref> و امامت منصبی الهی و [[ریاست]] عمومی در امر [[دین]] و [[دنیا]] و مقامی [[دینی]] است که ادامه [[منصب نبوت]] و بالاتر از آن است که مؤلفه‌هایی چون [[ولایت]]<ref>سوره مائده، آیه ۵۵.</ref> و [[اطاعت]]<ref>سوره نساء، آیه ۵۹.</ref> را دربردارد<ref>ر.ک: جمعی از نویسندگان، [[امامت‌پژوهی (کتاب)|امامت‌پژوهی]]، ص۴۵-۴۶.</ref>. | هرچند این معنا به صورت مطلق و عام در قرآن [[ذکر]] شده است<ref>تنها بر پیشوایان حق اطلاق نشده است، بلکه پیشوایی در امور باطل نیز حوزه کاربرد آن است.</ref>، اما با توجه به [[جعل الهی]]<ref>{{متن قرآن|وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا}}«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> و [[غایت]] [[هدایت‌گری]] که برای آن منظور شده است<ref>{{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ}}«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستندگان ما بودند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> و هدف و غایت از [[خلقت انسان]]، مراد از واژه «امام»، امام و پیشوای [[حق]] و [[هدایت]] است. در نتیجه امام، پیشوا و [[رهبر معصوم]] [[الهی]] است که [[حجت]] و خلیفۀ [[خدا]] در [[زمین]] بوده<ref>سوره بقره، آیه ۳۰؛ سوره بقره، آیه ۱۲۴؛ سوره ص، آیه ۲۶.</ref> و امامت منصبی الهی و [[ریاست]] عمومی در امر [[دین]] و [[دنیا]] و مقامی [[دینی]] است که ادامه [[منصب نبوت]] و بالاتر از آن است که مؤلفه‌هایی چون [[ولایت]]<ref>سوره مائده، آیه ۵۵.</ref> و [[اطاعت]]<ref>سوره نساء، آیه ۵۹.</ref> را دربردارد<ref>ر.ک: جمعی از نویسندگان، [[امامت‌پژوهی (کتاب)|امامت‌پژوهی]]، ص۴۵-۴۶.</ref>. | ||