←حقیقت روح القدس
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
اینکه چرا روح القدس هم بر [[جبرئیل]] و حتی سایر [[ملائکه]] اطلاق میشود و هم [[انبیاء]] بهره‌مند از آن دانسته میشود، وابسته به آن است که حقیقیت روح القدس به عنوان یک امر کلی مورد بررسی قرار گیرد. تطبیق روح القدس به طور کلی و همیشگی بر ملک یا [[نبی]] یا [[امام]] به تنهایی صحیح نمیباشد، بلکه همانگونه که برخی روایات تصریح دارند روح القدس عنوانی گسترده و جامع و یا به تعبیری نیروی غیبی و نیروی مرموز الهی می‌باشد که بیانگر مرتبه‌ای بلند و والا از مقام روحی و روحانیت و معنویت دارندهٔ آن و دلیل بر قرب بسیار به پروردگار متعال می‌باشد، لذا در روایات، خود [[جبرئیل]] و حتی سایر [[ملائکه]]، بهره‌مند از آن معرفی شده‌اند همانطوری که [[انبیاء]] و [[اوصیاء]] نیز برخوردار از این فضیلت و جایگاه معرفی گردیده‌اند. شواهدی که در بالا در ذیل ملک نبودن روح القدس ذکر شد موید این بیان می‌باشد. از جمله روایاتی که از مراتب بالای مقام روح القدسی پرده بر می‌دارد، روایات مربوط به خلقت [[نبی اعظم]]{{صل}} و [[ائمه اطهار]]{{عم}} است.<ref>إِنَّ اللَّهَ أَوَّلَ مَا خَلَقَ، خَلَقَ مُحَمَّداً و عِتْرَتَهُ الْهُدَاةَ الْمُهْتَدِينَ، فَكَانُوا أَشْبَاحَ نُورٍ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ. قُلْتُ: و مَا الْأَشْبَاحُ؟ قَالَ: ظِلُّ النُّورِ، أَبْدَانٌ نُورَانِيَّةٌ بِلَا أَرْوَاحٍ، و كَانَ مُؤَيَّداً بِرُوحٍ و احِدَةٍ، و هِيَ رُوحُ الْقُدُسِ، فَبِهِ كَانَ يَعْبُدُ اللَّهَ و عِتْرَتُه؛ الکافی ج: ۱ ص: ۴۴۲.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۲]</ref> | اینکه چرا روح القدس هم بر [[جبرئیل]] و حتی سایر [[ملائکه]] اطلاق میشود و هم [[انبیاء]] بهره‌مند از آن دانسته میشود، وابسته به آن است که حقیقیت روح القدس به عنوان یک امر کلی مورد بررسی قرار گیرد. تطبیق روح القدس به طور کلی و همیشگی بر ملک یا [[نبی]] یا [[امام]] به تنهایی صحیح نمیباشد، بلکه همانگونه که برخی روایات تصریح دارند روح القدس عنوانی گسترده و جامع و یا به تعبیری نیروی غیبی و نیروی مرموز الهی می‌باشد که بیانگر مرتبه‌ای بلند و والا از مقام روحی و روحانیت و معنویت دارندهٔ آن و دلیل بر قرب بسیار به پروردگار متعال می‌باشد، لذا در روایات، خود [[جبرئیل]] و حتی سایر [[ملائکه]]، بهره‌مند از آن معرفی شده‌اند همانطوری که [[انبیاء]] و [[اوصیاء]] نیز برخوردار از این فضیلت و جایگاه معرفی گردیده‌اند. شواهدی که در بالا در ذیل ملک نبودن روح القدس ذکر شد موید این بیان می‌باشد. از جمله روایاتی که از مراتب بالای مقام روح القدسی پرده بر می‌دارد، روایات مربوط به خلقت [[نبی اعظم]]{{صل}} و [[ائمه اطهار]]{{عم}} است.<ref>إِنَّ اللَّهَ أَوَّلَ مَا خَلَقَ، خَلَقَ مُحَمَّداً و عِتْرَتَهُ الْهُدَاةَ الْمُهْتَدِينَ، فَكَانُوا أَشْبَاحَ نُورٍ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ. قُلْتُ: و مَا الْأَشْبَاحُ؟ قَالَ: ظِلُّ النُّورِ، أَبْدَانٌ نُورَانِيَّةٌ بِلَا أَرْوَاحٍ، و كَانَ مُؤَيَّداً بِرُوحٍ و احِدَةٍ، و هِيَ رُوحُ الْقُدُسِ، فَبِهِ كَانَ يَعْبُدُ اللَّهَ و عِتْرَتُه؛ الکافی ج: ۱ ص: ۴۴۲.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۲]</ref> | ||
اینگونه روایات با تصریح به اینکه اولین مخلوق الهی اشباح نور محمد و آل طاهرینشان | اینگونه روایات با تصریح به اینکه اولین مخلوق الهی اشباح نور محمد و آل طاهرینشان {{عم}} می‌باشد ایشان را در مرحلهٔ اولِ خلقت فاقد مراتب پایین روحیی که انسان و حیوان در آن مشترک می‌باشند می‌داند و به تعبیری آن مقام یعنی مقام بین یدی اللهی را مقامی منزه از ظهور نیروی شهوت و... می‌شمارد و ایشان را تنها بهره‌مند ازمقام روح القدسی یعنی طهارت و عصت محض معرفی می‌نماید. اما اینکه اولین مخلوق را آفرینش [[پیامبر]]{{صل}} بدانیم ولی روح القدس را امری جدا ازاین آفرینش بشماریم سبب ناسازگاری با نص روایت می‌گردد، چرا که همان بدنهای نورانی که به اشباح النور توصیف شده‌اند عبادت خداوند سبحان را انجام می‌دادند، نه اینکه مخلوقی به نام روح القدس به ایشان عبادت خداوند را تعلیم می‌داده است، که بنابر روایات دیگری که درباره این موضوع وارد شده آموزش و تعلیم [[ملائکه]] نیز توسط محمد و عترت پاکش {{عم}} صورت گرفته است. بعلاوه که روایاتی روح القدس یا روح را برتر از [[جبرئیل]] و میکائیل دانسته‌اند<ref>بصائر الدرجات ص: ۴۴۰ ح ۴؛ ص: ۴۵۵ ح ۳؛ ص: ۴۵۶ ح ۴ و ۵؛ ص: ۴۶۴ ح ۴؛المحاسن ج: ۲ ص: ۳۱۴ ح ۳۲؛ تأویل الآیات الظاهرة ص: ۵۳۶.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۲]</ref> | ||
همچنین برخی روایات افراد یا گروه‌هایی را به صورت مشروط برخوردار از روح القدس دانسته‌اند:{{عربی|اندازه=150%|«وَ اللَّهِ يَا كُمَيْت.. لَكَ مَا قَالَ رَسُولُ اللَّه{{صل}} | همچنین برخی روایات افراد یا گروه‌هایی را به صورت مشروط برخوردار از روح القدس دانسته‌اند:{{عربی|اندازه=150%|«وَ اللَّهِ يَا كُمَيْت... لَكَ مَا قَالَ رَسُولُ اللَّه{{صل}} لِحَسَّانَ بْنِ ثَابِتٍ لَنْ يَزَالَ مَعَكَ رُوحُ الْقُدُسِ مَا ذَبَبْتَ عَنَّا»﴾}} <ref>الکافی ج: ۸ ص: ۱۰۲ ح ۷۵؛ رجال الکشی ص: ۲۰۷ ش ۳۶۵، درروایات اهل سنت نیز تایید حسان به روح القدس بیان شده است ر.ک الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج۱، ص: ۸۷.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۲]</ref> | ||
از آنجا که این روایات همانگونه که رد آنها تصریح شده است، مختص به افراد نام برده شده نیستند، بلکه دارندگان ویژگیهای مطرح شده در روایات بصورت کلی بهره‌مندان از روح القدس معرفی شده‌اند، می‌توان نتیجه گرفت عوج روحی و صفای باطنی ایجاد شده در اینگونه افراد، ایشان را به مرحلهٔ عصمت در رفتار یا گفتار و لو بصورت محدود از لحاظ زمانی نزدیک می‌نماید، همان امری که بسبب ثابت بودن مقام روح القدسیِ برگزیدگان الهی ایشان را بصورت دائمی از [[عصمت]] و [[نزاهت]] بهره‌مند می‌نماید. پس همگی این تعابیر دلالت می‌کنند مراد از روح القدس مرتبه برتری از روح الایمان است که | از آنجا که این روایات همانگونه که رد آنها تصریح شده است، مختص به افراد نام برده شده نیستند، بلکه دارندگان ویژگیهای مطرح شده در روایات بصورت کلی بهره‌مندان از روح القدس معرفی شده‌اند، می‌توان نتیجه گرفت عوج روحی و صفای باطنی ایجاد شده در اینگونه افراد، ایشان را به مرحلهٔ عصمت در رفتار یا گفتار و لو بصورت محدود از لحاظ زمانی نزدیک می‌نماید، همان امری که بسبب ثابت بودن مقام روح القدسیِ برگزیدگان الهی ایشان را بصورت دائمی از [[عصمت]] و [[نزاهت]] بهره‌مند می‌نماید. پس همگی این تعابیر دلالت می‌کنند مراد از روح القدس مرتبه برتری از [[روح الایمان]] است که مؤمن در آن حالت بجز حق نمی‌گوید و در دفاع از حق کوشا می‌باشد. همچنان که ویژگیهای روح القدس چنین دلالتی را می‌رساند {{عربی|اندازه=150%|«وَ رُوحُ الْقُدُسِ لَا يَنَامُ وَ لَا يَغْفُلُ وَ لَا يَلْهُو وَ لَا يَزْهُو وَ الْأَرْبَعَةُ الْأَرْوَاحِ تَنَامُ وَ تَغْفُلُ وَ تَزْهُو وَ تَلْهُو»﴾}}<ref> روح القدس نمیخوابد غفلت ندارد لهو ندارد اما چهار روح دیگر می خوابند دچار غفلت می شوند و لهو دارند.</ref>. روایات بیانگر وجود درجات گوناگون در سطح مقام روح القدسی نیز می‌باشند<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۲]</ref>. | ||
و به عبارتی روح القدس مرتبه و امر جامعی است که تمامی برگزیدگان الهی از [[ملائکه]] و انسان را در بر می‌گیرد و همانگونه که روح من امره یک مقام و منزلتی الهی است و اندیشمندان آن را مخلوقی از جنس و یا در جنب ملک و انس و جن نمیدانند روح القدس نیز مرتبه‌ای از برگزیدی و اصطفاء الهی است که خود شامل درجات فراوانی می‌گردد<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۲]</ref> | و به عبارتی روح القدس مرتبه و امر جامعی است که تمامی برگزیدگان الهی از [[ملائکه]] و انسان را در بر می‌گیرد و همانگونه که روح من امره یک مقام و منزلتی الهی است و اندیشمندان آن را مخلوقی از جنس و یا در جنب [[ملک]] و [[انس]] و [[جن]] نمیدانند روح القدس نیز مرتبه‌ای از برگزیدی و اصطفاء الهی است که خود شامل درجات فراوانی می‌گردد<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۲]</ref> | ||
==مراتب و ویژگی های روح القدس== | ==مراتب و ویژگی های روح القدس== | ||