تقیه در جامعه‌شناسی اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

==تقیه‌ورزی در شرایط خاص==

[[تقیه]] از ماده “وقایة” در لغت به معنای [[حفظ]] و نگهداری چیزی از [[اذیت]] و [[آزار دیگران]]<ref>حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ماده وقی.</ref> و در اصطلاح نگهداری خود [یا هم‌کیشان] از ضرر غیر به واسطه [[موافقت کردن]] با او در قول یا فعل [[مخالف]] [[حق]] است.

[[توسل]] به تقیه هنگام [[ضرورت]] و در صورت [[اعمال]] درست، آثار [[اجتماعی]] بسیار مهمی دارد. تردیدی نیست که در مواردی اظهار حق [[واجب]] و تقیه [[حرام]] خواهد بود و [[مؤمنان]] نباید تقیه را بهانه ارضای تمایل‌های عافیت‌طلبانه قرار دهند. روشن است که تقیه به معنای دست شستن کامل از انجام [[وظایف]] در هر سطح ممکن و همسویی با اغیار نیست. [[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر آیه]] ۲۸ [[سوره آل عمران]] می‌نویسد: [[کتاب و سنت]] هر دو بر جواز تقیه به طور [[اجمال]] دلالت دارند، اعتبار [[عقلی]] هم مؤید این [[حکم]] است، چون [[دین]] جز این نمی‌خواهد و [[شارع]] دین هم جز این هدفی ندارد که حق را زنده کند و [[جان]] تازه‌ای بخشد، و بسیار می‌شود که تقیه کردن و بر حسب ظاهر طبق دلخواه [[دشمن]] و [[مخالفان]] حق عمل کردن، [[مصلحت]] دین و [[حیات]] آن را چنان تأمین می‌کند که ترک تقیه آن طور تأمین نکند و این قابل [[انکار]] نیست مگر کسی بخواهد منکر واضحات باشد<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۲۴۰.</ref>.

[[شهید مطهری]] می‌نویسد: تقیه عبارت است از تاکتیک معقول به کار بردن در [[مبارزه]] برای حفظ بهتر و بیشتر نیروها. [[بدیهی]] است هر فردی، چه از نظر جانش و چه از نظر امکانات اقتصادی‌اش و چه از نظر حیثیات اجتماعی‌اش، برای جبهه‌ای که در آن [[جبهه]] [[پیکار]] می‌کند یک نیرو است، یک [[سرمایه]] است. حداکثر [[کوشش]] برای حفظ این نیروها و سرمایه‌ها باید به کار برده شود؛ چرا نیروها بی‌جهت هدر برود؟ چرا قدرت‌ها بی‌جهت [[ضعیف]] گردد؟ باید جبهه هر چه بیشتر [[قوی]] و نیرومند بماند. تقیه نوعی سپر به کار بردن است در [[مبارزه]] این کلمه از ماده “و قی” است که به معنی نگهداری است. [[وظیفه]] یک فرد [[مبارز]] در مبارزه تنها این نیست که حریف را بکوبد، [[خود نگهداری]] تا حد امکان نیز وظیفه مبارزه است. [[تقیه]] یعنی هر چه بیشتر زدن و هر چه کمتر خوردن؛ به هر حال، تقیه تاکتیک معقول و خردمندانه‌ای است در مبارزه<ref>مرتضی مطهری، علل گرایش به مادی‌گری، ص۱۸۵-۱۸۶.</ref>.

در [[منابع دینی]] از چهار نوع تقیه سخن رفته است: اکراهیه یعنی عمل کردن بر وفق دستورهای حاکمی [[جائر]] به هنگام [[ضرورت]] و برای صیانت نفس، [[مال]] یا [[ناموس]]. خوفیه یعنی انجام [[اعمال]] و [[احکام]] طبق نظر [[رهبران]] [[کفر]] و [[انحراف]] در مکان‌های تحت [[حاکمیت]] آنها. کتمانیه یعنی پنهان داشتن [[ایمان]] خویش برای به انجام رساندن فعالیت‌های پنهانی در جهت پیشبرد هدف‌های [[دینی]]. مداراتی یعنی رعایت [[قوانین]] هم‌زیستی با [[اکثریت]] [[اهل سنت]] و شرکت در تجمعات [[عبادی]] و [[اجتماعی]] ایشان برای [[حفظ]] [[وحدت اسلامی]]<ref>برای آشنایی بیشتر با فلسفه، انواع، احکام، آثار و اهداف تقیه، ر.ک: ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج۱۱، ص۴۲۳-۴۲۶ و ج۲۰، ص۸۸-۹۰؛ [[زهرا]] فهرستی، تحقیق و ترجمه رساله تقیه امام خمینی، ص۳۸-۹۳.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۳۶۱.</ref>

==منابع==

# [[پرونده:1100695.jpg|22px]] [[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|'''ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم''']]

==پانویس==