بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==معناشناسی [[علم لدنی]]== | ==معناشناسی [[علم لدنی]]== | ||
"لدن" در لغت: به معنی "قُرب و نزدیکیِ"<ref>ر.ک. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، مفردات راغب، ص۵۹۰ «ماده عند»؛ میر ترابی حسینی، زهرا سادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۶۳.</ref> و ظرف زمانی و مکانی غیر متمکّن است. البته اخص از آن بوده و بر مکان نزدیک دلالت دارد و فقط در "حضور" استعمال می‌شود<ref>ر.ک. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، مفردات راغب، ص۷۳۹ «ماده عند»؛ جمعی از نویسندگان، المعجم الوسیط، ج ۲، ص۸۲۲، ماده «لدن»؛ میر ترابی حسینی، | "لدن" در لغت: به معنی "قُرب و نزدیکیِ"<ref>ر.ک. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، مفردات راغب، ص۵۹۰ «ماده عند»؛ میر ترابی حسینی، زهرا سادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۶۳.</ref> و ظرف زمانی و مکانی غیر متمکّن است. البته اخص از آن بوده و بر مکان نزدیک دلالت دارد و فقط در "حضور" استعمال می‌شود<ref>ر.ک. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، مفردات راغب، ص۷۳۹ «ماده عند»؛ جمعی از نویسندگان، المعجم الوسیط، ج ۲، ص۸۲۲، ماده «لدن»؛ میر ترابی حسینی، زهرا سادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۶۳</ref> اما در اصطلاح، در متون [[اسلامی]]، کلمات عرفا، لسان [[دانشمندان]] ([[شیعی]] و [[سنی]]) <ref>ر.ک. عرفانی، محمدنظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص۱۸۸</ref> و حتّی آثار ادبا و شعرا، از [[علم]] و دانشی نام برده شده که آموختنی نیست و از راه [[تعلیم و تعلّم]] به دست نمی‌آید. | ||
در یک تقسیم علم بر دو نوع تقسیم می‌شود: | در یک تقسیم علم بر دو نوع تقسیم می‌شود: | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
# [[ملاصدرا]] علم لدنی را علمی می‌داند که از سوی [[خداوند متعال]] توسط [[وحی]] یا الهام به برگزیدگانش می‌رسد و چنین علمی در مقابل [[علوم]] اکتسابی، [[علم حقیقی]] است.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه؛ (ملاصدرا) شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم، شرح أصول الکافی، ج۲، ص۵۲۳ ـ ۵۲۴.</ref> وی به [[صراحت]] بیان می‌کند، حقیقت [[حکمت]]، جز از راه [[موهبت الهی]] قابل دست‌یابی نیست؛ زیرا [[علم]] و حکمت از صفات کمالی [[خداوند]] بوده و [[علیم]] و [[حکیم]] از [[اسماء]] نیکوی او است. کسی که [[نصیبی]] از علم و حکمت برده، در واقع آن را به [[لطف خداوند]] دریافت کرده است.<ref>(ملاصدرا) شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ج۷، ص۴۰: {{عربی|و أما روح القرآن و سره و لبه فلا یدرکه إلا أولوا الألباب و ذو البصائر إذ حقیقة الحکمة لا تنال إلا بموهبة الله و لا یبلغ الإنسان إلی مرتبة یسمی حکیما إلا بأن یفیض الله علیه من حکمته حکمة و من لدنه علما لأن العلم و الحکمة من صفاته الکمالیة و العلیم الحکیم من أسماء الله الحسنی و لا بد فی من له نصیب منهما أن یکون ذلک بمجرد موهبة الله إیاه له}}.</ref> | # [[ملاصدرا]] علم لدنی را علمی می‌داند که از سوی [[خداوند متعال]] توسط [[وحی]] یا الهام به برگزیدگانش می‌رسد و چنین علمی در مقابل [[علوم]] اکتسابی، [[علم حقیقی]] است.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه؛ (ملاصدرا) شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم، شرح أصول الکافی، ج۲، ص۵۲۳ ـ ۵۲۴.</ref> وی به [[صراحت]] بیان می‌کند، حقیقت [[حکمت]]، جز از راه [[موهبت الهی]] قابل دست‌یابی نیست؛ زیرا [[علم]] و حکمت از صفات کمالی [[خداوند]] بوده و [[علیم]] و [[حکیم]] از [[اسماء]] نیکوی او است. کسی که [[نصیبی]] از علم و حکمت برده، در واقع آن را به [[لطف خداوند]] دریافت کرده است.<ref>(ملاصدرا) شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ج۷، ص۴۰: {{عربی|و أما روح القرآن و سره و لبه فلا یدرکه إلا أولوا الألباب و ذو البصائر إذ حقیقة الحکمة لا تنال إلا بموهبة الله و لا یبلغ الإنسان إلی مرتبة یسمی حکیما إلا بأن یفیض الله علیه من حکمته حکمة و من لدنه علما لأن العلم و الحکمة من صفاته الکمالیة و العلیم الحکیم من أسماء الله الحسنی و لا بد فی من له نصیب منهما أن یکون ذلک بمجرد موهبة الله إیاه له}}.</ref> | ||
#مرحوم [[آیت الله]] [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]] [[علم امام معصوم]] را برگرفته از [[علم]] [[خداوند حکیم]] و [[علم لدنی]] معرفی کرده است که در نتیجه با [[علم حصولی]] اصطلاحی متفاوت است. از این تعابیر می‌توان دریافت که علم لدنی - در نظر ایشان - افزون بر آنکه نوعی [[علم موهوبی]] از جانب [[خداوند متعال]] است، حضوری نیز می‌باشد.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه.</ref> | #مرحوم [[آیت الله]] [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]] [[علم امام معصوم]] را برگرفته از [[علم]] [[خداوند حکیم]] و [[علم لدنی]] معرفی کرده است که در نتیجه با [[علم حصولی]] اصطلاحی متفاوت است. از این تعابیر می‌توان دریافت که علم لدنی - در نظر ایشان - افزون بر آنکه نوعی [[علم موهوبی]] از جانب [[خداوند متعال]] است، حضوری نیز می‌باشد.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه.</ref> | ||
#و یا گفته شده است "علم لدنی، عبارت است از [[علمی]] ربّانی و از طریق [[الهام]]، به صاحبش می‌رسد".<ref>ر.ک. جمعی از نویسندگان، معجم الوسیط، ج ۲، ماده «لدن»، ص۸۲۲؛ میر ترابی حسینی، | #و یا گفته شده است "علم لدنی، عبارت است از [[علمی]] ربّانی و از طریق [[الهام]]، به صاحبش می‌رسد".<ref>ر.ک. جمعی از نویسندگان، معجم الوسیط، ج ۲، ماده «لدن»، ص۸۲۲؛ میر ترابی حسینی، زهرا سادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۶۳</ref> | ||
# علم و [[دانش]] بر دو گونه است. یکی به مطالعه و [[آزمایش]] و تجربه، دیگر به [[پاکی]] [[وجدان]] و [[صفای ذهن]]، اولی را دانش دریافته‌ای و دوّمی را دانش [[معنوی]] و [[لدنّی]] گویند.<ref>ر.ک. شوشتری(مهرین)، عباس، فرهنگ کامل لغات قرآن، با تصحیح عزیز الله کاسب، ص۳۰۰؛ میر ترابی حسینی، | # علم و [[دانش]] بر دو گونه است. یکی به مطالعه و [[آزمایش]] و تجربه، دیگر به [[پاکی]] [[وجدان]] و [[صفای ذهن]]، اولی را دانش دریافته‌ای و دوّمی را دانش [[معنوی]] و [[لدنّی]] گویند.<ref>ر.ک. شوشتری(مهرین)، عباس، فرهنگ کامل لغات قرآن، با تصحیح عزیز الله کاسب، ص۳۰۰؛ میر ترابی حسینی، زهرا سادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۶۳</ref> | ||
# علم لدنی علمی است که [[اهل]] [[قرب]] را به [[تعلیم الهی]] و تفهیم ربّانی معلوم و مفهوم شود نه [[دلایل عقلی]] و شواهد [[نقلی]].<ref>ر.ک. کاشانی، عزالدین محمود بن علی، مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة، ص۷۶؛ میر ترابی حسینی، | # علم لدنی علمی است که [[اهل]] [[قرب]] را به [[تعلیم الهی]] و تفهیم ربّانی معلوم و مفهوم شود نه [[دلایل عقلی]] و شواهد [[نقلی]].<ref>ر.ک. کاشانی، عزالدین محمود بن علی، مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة، ص۷۶؛ میر ترابی حسینی، زهرا سادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۶۳</ref> | ||
#غزالی در بیان [[حقیقت نبوت]] و [[ولایت]] می‌نویسد:<ref>ر.ک. عرفانی، محمدنظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص۱۸۸؛ میر ترابی حسینی، | #غزالی در بیان [[حقیقت نبوت]] و [[ولایت]] می‌نویسد:<ref>ر.ک. عرفانی، محمدنظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص۱۸۸؛ میر ترابی حسینی، زهرا سادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۶۳</ref> "[[نبوت]] و ولایت یکی از درجات [[شرف]] [[دل]] [[آدمی]] است، و حاصل آن سه خاصیّت است. از [[علوم]] که [[خلق]] را به [[تعلیم]] حاصل شود، وی را بی‌تعلّم از [[باطن]] خویش حاصل می‌شود. و چون روا باشد، کسی که [[زیرک]] و صافی دل باشد، بعضی از [[علم‌ها]] به خاطر خویش به جای آرد بی‌تعلّم، روا باشد کسی که صافی‌تر و قوی‌تر باشد، همۀ علم‌ها یا بیشتر آن، یا بسیاری از آن از خود بشناسد و آن را [[علم لدنّی]] گویند چنانکه [[حق تعالی]] گفت: «وَعَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا»"<ref>سوره کهف، آیه ۶۵ «او را از پیش خویش دانشی آموخته بودیم»</ref>.<ref>ر.ک. غزالی طوسی، زین‌الدین ابو حامد محمد، کیمیای سعادت، ج ۱، با تصحیح احمد آرام، ص۲۷؛ میر ترابی حسینی، زهرا سادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص۶۳</ref> | ||
#در منابع غیر [[شیعی]] [[علم لدنی]] این گونه تعریف شده است: [[علمی]] که [[خداوند]] آن را، از طریق [[مشاهده]] [[قلبی]] و بدون واسطه [[فرشته]] یا [[پیامبر]] به [[برگزیده]] خود عطا می‌کند.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه.</ref> | #در منابع غیر [[شیعی]] [[علم لدنی]] این گونه تعریف شده است: [[علمی]] که [[خداوند]] آن را، از طریق [[مشاهده]] [[قلبی]] و بدون واسطه [[فرشته]] یا [[پیامبر]] به [[برگزیده]] خود عطا می‌کند.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه.</ref> | ||