ولادت امام علی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

در مورد تاریخ تولّد [[امام علی]]{{ع}} تقریبا [[دوازده]] نظر وجود دارد که از هفت تا بیست و سه سال [[قبل از بعثت]] در نوسان است<ref>المصنّف، ج۵، ص۳۰۰؛ العقد الفرید، ج۴، ص۳۱۱؛ انساب الاشراف؛ تاریخ الخمیس، ج۱، ص۲۷۹؛ المعارف، ص۵۱؛ السنن الکبری، ج۶، ص۲۰۶؛ اسد الغابه، ج۴، ص۱۶- ۱۸؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۲؛ احقاق الحق، ج۷، ص۵۳۸- ۵۵۴؛ الکافی؛ ج۱، ص۳۷۶؛ الطبقات الکبری، ج۲، ص۲۱؛ مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۷۸؛ مناقب خوارزمی، ص۱۷؛ الفصول المهمّه، ص۱۲؛ الارشاد، ص۹؛ اعلام الوری؛ الارشاد، ص۹؛ اعلام الوری، ص۱۵۳؛ احکام الاحکام، ج۱، ص۱۹۰؛ انباه الرواة، ج۱، ص۱۱؛ نهایة الارب، ج۸، ص۱۸۱؛ الریاض النضره، ج۲، ص۱۵۶.</ref>. شاید بتوان از شمار اقوال کاست، بدین صورت که [[معتقد]] شویم بین دوازده و پانزده سال [[پیش از بعثت]] منافاتی نیست؛ چراکه ممکن است، قائل به ۱۵ سال پیش از بعثت، سه سال نخست [[دعوت پیامبر]]{{صل}} را که به صورت پنهانی انجام می‌شد، به حساب نیاورده باشد. چنان که بر همین مبنا در میان مورّخان [[اختلاف]] است که آیا دوره [[مکّه]] ده سال به طول انجامید یا سیزده سال؟ هر یک از این دو موضوع طرفدارانی دارد. به هر تقدیر آنچه بیان شد، صرف احتمال‌ است و نمی‌توان آنها را به طور قطع پذیرفت.

از سوی دیگر هرچند دوازده [[سال]] قبل از بعثت، از طریق [[اهل بیت]]{{ع}} به عنوان سال تولّد امام علی{{ع}} اعلام شده است، امّا ده سال قبل از بعثت هم از همین طریق به ما رسیده است و مشهور [[علمای شیعه]] و دیگران است. برخی تلاش کرده‌اند، از این مطلب در جهت اهداف خاصی بهره ببرند، مثل اینکه بگویند: علی{{ع}} [[نخستین مسلمان]] از میان [[کودکان]] است؛ تا [[ابوبکر]] نخستین مسلمان مرد باشد. خواهیم دید که این ادّعا به هیچ وجه صحّت ندارد.

[[امیر المؤمنین علی]]{{ع}} [[برترین]] [[شخصیت]] پس از [[رسول خدا]]{{صل}} است که در دامان [[وحی]] بزرگ شد و از پستان [[نبوّت]] نوشید، از پدر و مادری [[هاشمی]] به [[دنیا]] آمد. پدر: [[ابوطالب]] شیخ [[ابطح]]، مادر: فاطمه دختر [[اسد بن هاشم]]. [[کلینی]] و گروهی گفته‌اند: او نخستین هاشمی است که از پدر و مادر هاشمی به دنیا آمد<ref>الکافی، ج۱، ص۳۷۶؛ نسب قریش، ص۱۷؛ تهذیب الاحکام، ج۶، ص۱۹؛ اسد الغابه، ج۴، ص۱۶، الفصول المهمه، ص۱۳.</ref>، امّا علّامه [[مجلسی]] بر این گفته ایراد گرفته است. او می‌گوید: [[برادران]] علی{{ع}} یعنی: طالب، [[عقیل]] و جعفر پیش‌تر از او، از همین پدر و مادر هاشمی به دنیا آمدند. از سوی دیگر، گفته برخی و از جمله [[شیخ طوسی]] در [[تهذیب]] هم نمی‌تواند درست باشد. آنان این دیدگاه را به «پس از [[اسلام]]» مقیّد کرده‌اند. حال اگر منظورشان این است که علی{{ع}} پس از [[بعثت]] متولد شده است، قطعا نادرست است؛ زیرا همگان اتّفاق نظر دارند که آن [[حضرت]] [[پیش از بعثت]] [[چشم]] به [[جهان]] گشود و اگر منظورشان این است که پس از [[رسول خدا]]{{صل}} به دنیا آمد، این نیز نمی‌تواند درست باشد؛ زیرا بیشتر برادران او پس از رسول خدا{{صل}} متولد شده‌اند. از سوی دیگر چنین اصطلاحی [[غریب]] و در آثار [[تاریخی]] بی‌سابقه است. درست آن است که بگوییم، مادرش، اولین [[زن]] هاشمی‌ است که برای یک [[مرد]] هاشمی فرزند آورد. چنان که [[ابن ابی الحدید]]، [[شهید]] اول و دیگران نیز همین قول را برگزیده‌اند<ref>بحار الانوار، ج۳۵، ص۱۶؛ شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۳؛ ج۱۵، ص۲۷۸؛ البدء و التاریخ، ج۵، ص۷۱؛ نسب قریش؛ ص۴۰؛ نزهة المجالس، ج۲، ۱۶۵؛ ذخائر العقبی، ص۵۵.</ref>.<ref>[[سید جعفر مرتضی عاملی|عاملی، سید جعفر مرتضی]]، [[سیرت جاودانه ج۱ (کتاب)|سیرت جاودانه ج۱]]، ص ۲۳۴.</ref>

مشهور و معروف است که [[امام علی]]{{ع}} [[روز جمعه]] سیزدهم [[رجب]] در درون [[خانه کعبه]] به دنیا آمد و [[خداوند متعال]] این [[فضیلت]] را به او اختصاص داد، نه پیش از او کسی در داخل [[کعبه]] به دنیا آمد و نه پس از او. شمار انبوهی از [[دانشمندان]]، [[راویان]] و [[محدّثان]] بر این نکته تأکید کرده، ادیبان و [[شاعران]] درباره آن [[شعر]] سروده‌اند. این مطلب در کتاب‌های [[شیعه]] و [[سنّی]] به صورت [[مستفیض]] آمده است. چنان که [[حاکم نیشابوری]] و گروهی دیگر گفته‌اند: [[اخبار متواتر]] است که [[فاطمه بنت اسد]]، [[امیر المؤمنین علی بن ابی طالب]] را در درون [[خانه کعبه]] به [[دنیا]] آورد... شماری از [[دانشمندان]] و مورّخان تصریح کرده‌اند که احدی غیر از او در خانه کعبه متولّد نشده است<ref>بنگرید: مستدرک حاکم، ج۳، ص۴۸۳؛ الفصول المهمه، ص۱۲؛ کفایة الطالب، ص۴۰۶؛ مناقب ابن مغازلی، ص۷؛ اسد الغابه، ج۴، ص۳۱؛ سیره حلبی، ج۱، ص۱۳۹؛ تذکرة الخواص، ص۱۰؛ الغدیر، ج۶، ص۲۲- ۴۸.</ref>.

امّا [[کینه]] [[دشمنان]] علی{{ع}} موجب شد تا در این [[فضیلت]] هم برای او رقیب‌تراشی کنند و با نادیده گرفتن تصریح مورّخان و [[راویان حدیث]]، با بی‌پروایی تمام ضمن ثبت این فضیلت برای دیگری، در اختصاص آن به علی{{ع}} تشکیک کنند. بنگرید: [[حکیم بن حزام]] در درون خانه کعبه به دنیا آمد. این فضیلت را برای غیر او سراغ نداریم! آنچه درباره علی [[روایت]] شده که در درون [[کعبه]] به دنیا آمد، [[ضعیف]] است<ref>بنگرید: سیره حلبی، ج۱، ص۱۳۹؛ اسد الغابه، ج۲، ص۴۰؛ الاصابه، ج۱، ص۳۴۹.</ref>.

[[ابن ابی الحدید]] هم می‌گوید: بسیاری از [[علمای شیعه]] [[گمان]] می‌برند که علی در کعبه متولد شد، امّا [[محدّثان]] این نظر را قبول ندارند و گمان می‌کنند که حکیم بن حزام در کعبه به دنیا آمد<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۴.</ref>.

بنابراین طبیعی است که [[مصعب بن عبدالله]] و [[زبیر بن بکار]]<ref>قاموس الرجال، ج۳، ص۳۸۷.</ref> که بی‌تردید از هواداران زبیر بودند، بر خلاف [[اخبار متواتر]] و تصریح مورّخان و [[محدّثان]] بر [[ولادت علی]]{{ع}} در درون [[کعبه]] و این که احدی قبل و بعد از او در آنجا متولد نشده؛ [[روایت]] کنند که جز [[حکیم بن حزام احدی]] در درون کعبه به [[دنیا]] نیامده است!<ref>[[سید جعفر مرتضی عاملی|عاملی، سید جعفر مرتضی]]، [[سیرت جاودانه ج۱ (کتاب)|سیرت جاودانه ج۱]]، ص ۲۳۶.</ref>.