حضور امام در حج‌: تفاوت میان نسخه‌ها

<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[امام]]''' و '''[[حج]]''' است. </div>

وقتی [[دیدار]] با [[امام]] در موسم [[حج]]، ضرورتی بزرگ و تکلیفی کامل کننده [[فریضه]] [[حج]] باشد، طبیعتاً باید امکان این [[دیدار]] هم باشد و [[امام]] هم در [[حج]] حضور داشته باشد. هم حضور [[فکری]] و [[فرهنگی]] و [[تبلیغی]]، هم حضور شخصی و [[عینی]]. حضور یافتن [[ائمه]] در مراسم [[حج]]، نشانه دیگری از اهمیت [[سیاسی]] این تجمع [[عبادی]] است.  

 

بهره‌گیری از فرصت‌های کم نظیر این ایام هم با حضور آنان، بهتر و بیشتر میسّر است. [[امامان]] [[شیعه]]{{عم}} در مراسم [[حج]]، فراوان حضور می‌یافتند. سفرهای متعدّد و پیاده [[امام حسن|امام حسن مجتبی]]{{ع}} به [[زیارت]] [[خانه خدا]]<ref>کشف الغمه، اربلی، ج۲، ص۱۸۳؛ سفینه البحار، ج۲، ماده "حسن".</ref> و حضور [[امام سجاد|امام زین العابدین]]{{ع}} در [[حج]] و [[شعر]] معروف [[فرزدق]] درباره آن [[حضرت]]، در پیش روی [[خلیفه]] [[فاسق]]، هشام بن [[عبدالملک]]، و همچنین مسافرت‌های [[ائمه]] دیگر و حضورشان در [[حج]]، زمینه این [[دیدارها]] را فراهم می‌‌کرده است<ref> اعیان الشیعه چاپ بیروت، ج۱۰، ص۲۶۹.</ref> <ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۴۵-۱۴۷.</ref>.  

 

"[[یحیی بن یسار]]" [[نقل]] می‌‌کند که: "ما [[حج]] گزاردیم، گذارمان به [[امام صادق]]{{ع}} افتاد. آن [[حضرت]] فرمود: ای حاجیانِ [[خانه خدا]]! ای [[زائران]] [[قبر]] [[پیامبر خاتم|رسول الله]]{{صل}}! ای [[پیروان]] [[آل]] [[محمّد]]!.. گوارایتان باد!»..<ref> وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۶۱ {{عربی|«حاجّ بیت الله و زوار قبر نبیّه و شیعه آل محمد! هنیئاً لکم»}}</ref>. که می‌‌رساند [[امام]]، علاوه بر حضور، برخوردهای [[تبلیغی]] هم داشته است. علاوه بر [[عصر حضور]] [[ائمه]]، در [[عصر غیبت]] هم- بنا به برخی [[روایات]]- [[حضرت]] [[حجّت]] همه ساله در مراسم شرکت می‌کند، هرچند به صورتی ناشناس که [[مردم]] عادی متوجه آن نمی‌شوند. [[محمد بن عثمان]]- یکی از [[سفرای چهارگانه]] و [[نایب خاص]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}}- گفته است:  {{عربی|«واللّه إنّ صاحبَ هذا الأمر یحضُر الموسِمَ کلّ سَنهٍ فَیری الناسَ وَیعرِفهم ویَرونَهُ ولایَعرفونه»}}}<ref> بحار الأنوار، ج۵۲، ص ۱۵۲، حدیث۴.</ref>. که گویای حضور همه ساله [[امام مهدی| امام عصر]]{{ع}} در موسم [[حج]] است، به نحوی که [[مردم]] را می‌بیند و می‌شناسد و [[مردم]] او را می‌بینند ولی نمی‌شناسند. [[امام صادق]]{{ع}} فرموده است: {{عربی|«یَفقدُ الناسُ امامهم، یَشهدُ الموسم فَیراهُم وَلا یَرَونَهُ»}} آن را می‌بیند و لی آنان وی را نمی‌بینند. و به عبارتی دیگر از [[امام صادق]]{{ع}} این‌گونه [[نقل]] شده است: {{عربی|«یَشْهَدُ المَواسِمَ، یَرَی النّاسَ ولا یَرَوْنَهُ»}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص ۳۳۷و ۳۳۹، حدیث۶؛ بحار الأنوار، ج۵۲، ص ۱۵۱؛ غیبت نعمانی ترجمه، چاپ دارالکتب الاسلامیه ۱۳۶۲شمسی، ص ۲۰۴.</ref>.  [[مردم]] [[امام]] خویش را از دست می‌‌دهند- در [[عصر غیبت]]- و او در موسم حضور می‌یابد و آنان را می‌بیند و لی آنان وی را نمی‌بینند. و به عبارتی دیگر از [[امام صادق]]{{ع}} اینگونه [[نقل]] شده است: {{عربی|«یَشْهَدُ المَواسِمَ، یَرَی النّاسَ ولا یَرَوْنَهُ»}}<ref>بحار الأنوار، ج۵۲، ص۱۵۶، حدیث۱۶.</ref>  که به همان معناست<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۴۵-۱۴۷.</ref>.  

 

تماس با [[امام]] در [[حج]]، اگر به عنوانِ متمّم [[حج]] و مایه تمامیت و کمال این [[فریضه الهی]] بزرگ شمرده شده است، باید با فراهم بودن زمینه‌اش از سوی خود [[ائمه]] باشد. اینکه [[امام باقر]]{{ع}} فرموده است: {{عربی|«تمامُ الحجِّ لقاء الامام»}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۵۴، حدیث ۸ و ۱۲؛ نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۸۳؛ بحار الأنوار، ج۹۶، ص ۳۷۴.</ref> خود آن [[حضرت]] هم در مراسم و مواقف [[حج]]، حضور می‌یافته است تا امکان این برخورد و [[دیدار]]، میسّر باشد. گرچه عملًا، به خاطر شرایط خاص [[اجتماعی]] و [[سیاسی]]، این عمل به صورت ایده‌آل و مطلوب انجام نمی‌گرفت. خودِ همین تماس، چه بسا زمینه ساز پایه ریزی تشکیلات بوده، و برخوردها و رابطه‌ها و [[شناخت]] نیروها و به‌کارگیری عناصر مفید را در جهت برنامه‌ها، از فواید جنبی یا اصلی این «[[لقاء]] الامام» بوده است. این ایجاد رابطه، حتی به صورتِ غیرمستقیم و با واسطه هم [[زمینه‌سازی]] می‌‌شد و پیوند غیرحضوری با [[مکتب]] [[اهل بیت]]{{عم}} و خطّ [[فکری]] [[ائمه]]، فراهم می‌گشت. مردمی که از اقصی نقاط [[ممالک اسلامی]] آمده‌اند، می‌بایست در آن ازدحام و شلوغی و حال و هوای [[مناجات]] و [[عبادت]] و [[مناسک]] و... راهی هم به خطّ [[ائمه]] پیدا کنند، که تصحیح کننده [[نظام فکری]] و [[عقیدتی]]، و جهت بخشِ [[ایمان]] و عمل [[مردم]] در مسیر [[حق]] است. [[وصیّت]] [[امام باقر]]{{ع}} را برای اقامه [[عزاداری]] و [[ندبه]] بر آن [[حضرت]] به مدّت ده سال در [[منا]]، نشان دهنده حضور [[ائمه]]، حتی در این شکل، در [[فریضه]] [[حج]] و [[هدایت]] و [[رهبری فکری]]- مرامی مردمی است. یعنی نشان دادن راه، و [[نصب]] علامت و چراغ [[راهنما]] و یادآوریِ اینکه چگونه می‌توان سراغ [[ائمه]] رفت و آنان را فراموش نکرد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۴۵-۱۴۷.</ref>.

 

ایام [[منا]]، که روز [[عید]] و [[سرور]] و [[برکت]] است، نه [[گریه]] و [[اندوه]] و [[اشک]]، وقتی در جمع [[حجاج]]، [[گریه]] سر داده می‌شود، توجه‌ها به سوی آن کانون جلب می‌شود. و «... این خبر را [[مردم]]، پس از بازگشت به محل‌های خود، به آنها که از این مواقف دورند [[نقل]] می‌کنند و از این طریق، به غائبین هم می‌رسد و [[حجت]] بر [[مردم]] تمام می‌شود. دیگر کسی نمی‌تواند عذر و بهانه آورد که نمی‌توانسته به شهری که اقامتگاه [[حجت خدا]] است دسترسی پیدا کند، یا کسی از [[حجت خدا]] به او خبری بدهد، یا بگوید که [[دعوت]] [[امام]] و [[گمراهی]] مخالفانش را نشناختم. در این حال اغلب چنین است که دیگر [[جاهل]] قاصر و بی خبری باقی نمی‌ماند...»<ref>مقتل الحسین، عبدالرزاق المقرّم، ص۱۰۷.</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۴۵-۱۴۷.</ref>.

#[[پرونده:81.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|'''فرهنگ زیارت''']]