روزه در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:


==مقدمه==
==مقدمه==
روزه یکی از [[فروع دین اسلام]] و از مهم‌ترین مصادیق عبادت‌ها و [[واجبات]] است. این [[عمل صالح]] که شامل اجتناب از مفطرات مذکور در کتب [[فقهی]] است، آثار و [[برکات معنوی]] و روحی فراوان برای [[انسان]] دارد. با استفاده از [[قرآن کریم]] و [[نهج البلاغه]] برخی از این نکات به‌دست می‌آید<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۴۳۱.</ref>.
روزه یکی از فروع دین اسلام و از مهم‌ترین مصادیق عبادت‌ها و [[واجبات]] است. این [[عمل صالح]] که شامل اجتناب از مفطرات مذکور در کتب [[فقهی]] است، آثار و [[برکات معنوی]] و روحی فراوان برای [[انسان]] دارد. با استفاده از [[قرآن کریم]] و [[نهج البلاغه]] برخی از این نکات به‌دست می‌آید<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۴۳۱.</ref>.


==[[تقوا]]، محصول روزه==
==[[تقوا]]، محصول روزه==
به تعبیر [[قرآن کریم]]، محصول روزه، [[تقوا]] و [[دوری از گناهان]] است: ای اهل [[ایمان]] روزه ([[ماه رمضان]]) بر شما [[واجب]] شد... شاید که متقی شوید<ref>{{متن قرآن| يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ }}؛ سوره بقره، آیه ۱۸۳</ref>. [[انسان]] با روزه‌داری می‌تواند با ایجاد حصن و پوششی مناسب در برابر [[گناهان]]، خود را از آسیب‌های آنها سالم نگه‌ دارد. در این‌صورت فرد روزه‌دار در پایان [[ماه رمضان]]، به‌معنای واقعی به [[فطرت]] [[پاک]] و [[الهی]] خویش بازمی‌گردد و تنها عایدی او از روزه [[تحمل]] [[گرسنگی]] و [[تشنگی]] نبوده است. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: "امروز تنها برای کسانی عید است که [[خداوند]] [[نماز]] و روزه آنان را پذیرفته باشد و هر روزی که در آن [[مخالفت]] [[الهی]] نشود، آن روز عید است"<ref>{{متن حدیث|"إِنَّمَا هُوَ عِيدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللَّهُ صِيَامَهُ وَ شَكَرَ قِيَامَهُ؛ وَ كُلُّ يَوْمٍ لَا يُعْصَى اللَّهُ فِيهِ فَهُوَ عِيدٌ"}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۴۲۰.</ref>. و نیز می‌فرماید: "چه بسیار روزه‌داری که از روزه‌اش جز [[گرسنگی]] و [[تشنگی]] سودی [[نبرد]]... آفرین بر [[خواب]] و [[خوراک]] زیرکان"<ref>{{متن حدیث|"كَمْ مِنْ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ،..... حَبَّذَا نَوْمُ الْأَكْيَاسِ وَ إِفْطَارُهُمْ"}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۱۳۷.</ref>.<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۴۳۲.</ref>
به تعبیر [[قرآن کریم]]، محصول روزه، [[تقوا]] و دوری از [[گناهان]] است: ای اهل [[ایمان]] روزه ([[ماه رمضان]]) بر شما [[واجب]] شد... شاید که متقی شوید<ref>{{متن قرآن| يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ }}؛ سوره بقره، آیه ۱۸۳</ref>. [[انسان]] با روزه‌داری می‌تواند با ایجاد حصن و پوششی مناسب در برابر [[گناهان]]، خود را از آسیب‌های آنها سالم نگه‌ دارد. در این‌صورت فرد روزه‌دار در پایان [[ماه رمضان]]، به‌معنای واقعی به [[فطرت]] [[پاک]] و [[الهی]] خویش بازمی‌گردد و تنها عایدی او از روزه [[تحمل]] [[گرسنگی]] و [[تشنگی]] نبوده است. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: "امروز تنها برای کسانی عید است که [[خداوند]] [[نماز]] و روزه آنان را پذیرفته باشد و هر روزی که در آن [[مخالفت]] [[الهی]] نشود، آن روز عید است"<ref>{{متن حدیث|"إِنَّمَا هُوَ عِيدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللَّهُ صِيَامَهُ وَ شَكَرَ قِيَامَهُ؛ وَ كُلُّ يَوْمٍ لَا يُعْصَى اللَّهُ فِيهِ فَهُوَ عِيدٌ"}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۴۲۰.</ref>. و نیز می‌فرماید: "چه بسیار روزه‌داری که از روزه‌اش جز [[گرسنگی]] و [[تشنگی]] سودی [[نبرد]]... آفرین بر [[خواب]] و [[خوراک]] زیرکان"<ref>{{متن حدیث|"كَمْ مِنْ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ،..... حَبَّذَا نَوْمُ الْأَكْيَاسِ وَ إِفْطَارُهُمْ"}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۱۳۷.</ref>.<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۴۳۲.</ref>


==[[خضوع]] و [[خشوع]]، رهاورد روزه==
==[[خضوع]] و [[خشوع]]، رهاورد روزه==
خط ۱۶: خط ۱۶:
یکی از آفات و آسیب‌های [[عبادات]]، ریا و خودنمایی است که باعث بطلان عمل می‌شود. برخی از عبادت‌ها به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارند کمتر در معرض این آسیب قرار می‌گیرند. روزه از جمله اعمالی است که تا [[انسان]] خود در آن ریا نکند برای کسی معلوم نیست که آن شخص روزه گرفته است یا نه و از این‌رو می‌تواند از آفت ریا و خودنمایی معصون باشد. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرمید: "و ([[خداوند]]) روزه را برای [[آزمایش]] [[خلوص]] [[بندگان]] قرار داد"<ref>{{متن حدیث|وَ الصِّيَامَ ابْتِلَاءً لِإِخْلَاصِ الْخَلْقِ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۴۴.</ref>.<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۴۳۲.</ref>
یکی از آفات و آسیب‌های [[عبادات]]، ریا و خودنمایی است که باعث بطلان عمل می‌شود. برخی از عبادت‌ها به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارند کمتر در معرض این آسیب قرار می‌گیرند. روزه از جمله اعمالی است که تا [[انسان]] خود در آن ریا نکند برای کسی معلوم نیست که آن شخص روزه گرفته است یا نه و از این‌رو می‌تواند از آفت ریا و خودنمایی معصون باشد. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرمید: "و ([[خداوند]]) روزه را برای [[آزمایش]] [[خلوص]] [[بندگان]] قرار داد"<ref>{{متن حدیث|وَ الصِّيَامَ ابْتِلَاءً لِإِخْلَاصِ الْخَلْقِ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۴۴.</ref>.<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۴۳۲.</ref>


==روزه و [[سلامتی بدن]]==
==روزه و سلامتی بدن==
[[امام]] {{ع}} در دو [[حکمت]] از [[حکمت‌های نهج البلاغه]]، پرداخت [[زکات]] را مایه حفظ و [[فزونی اموال]] بیان می‌دارد<ref>{{متن حدیث|"وَ الزَّكَاةَ تَسْبِيباً لِلرِّزْقِ"}}؛ نهج البلاغه، حکمت  ۲۴۴.</ref>. هم‌چنین [[زکات]] اشیای مختلف در [[روایات]] بیان شده است، از جمله [[زکات]] [[بدن]] که روزه است<ref>{{متن حدیث|"وَ زَكَاةُ الْبَدَنِ [الصَّوْمُ] الصِّيَامُ"}}؛ نهج البلاغه، حکمت  ۱۳۱.</ref>.<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۳۳.</ref>
[[امام]] {{ع}} در دو [[حکمت]] از [[حکمت‌های نهج البلاغه]]، پرداخت [[زکات]] را مایه حفظ و فزونی اموال بیان می‌دارد<ref>{{متن حدیث|"وَ الزَّكَاةَ تَسْبِيباً لِلرِّزْقِ"}}؛ نهج البلاغه، حکمت  ۲۴۴.</ref>. هم‌چنین [[زکات]] اشیای مختلف در [[روایات]] بیان شده است، از جمله [[زکات]] [[بدن]] که روزه است<ref>{{متن حدیث|"وَ زَكَاةُ الْبَدَنِ [الصَّوْمُ] الصِّيَامُ"}}؛ نهج البلاغه، حکمت  ۱۳۱.</ref>.<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۳۳.</ref>


==[[مصونیت]] از [[عذاب]] [[جهنم]]، ثمره اخروی روزه==
==مصونیت از [[عذاب]] [[جهنم]]، ثمره اخروی روزه==
همان طور که ثمره روزه تقواست، نتیجه [[تقوا]] و دوری جستن از [[گناهان]] نیز [[مصونیت]] از [[عذاب]] است. [[امام]] {{ع}} روزه [[ماه مبارک رمضان]] را سپری در برابر [[عذاب الهی]] می‌داند<ref>{{متن حدیث|"وَ صَوْمُ شَهْرِ رَمَضَانَ فَإِنَّهُ جُنَّةٌ مِنَ الْعِقَابِ"}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۰۹.</ref>. [[امام]] {{ع}} در لحظات پایان [[عمر]] خویش در [[وصیّت]] به فرزندانش چنین سفارش می‌فرماید: "[[خدا]] را [[خدا]] را درباره روزه [[ماه رمضان]]، همانا روزه آن سپری است از [[آتش]]"<ref>{{متن حدیث|"اللَّهَ اللَّهَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ، فَإِنَّ صِيَامَهُ جُنَّةٌ مِنَ النَّار"}}؛ نهج البلاغه، نامه ۴۷.</ref>.<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۳۳.</ref>
همان طور که ثمره روزه تقواست، نتیجه [[تقوا]] و دوری جستن از [[گناهان]] نیز مصونیت از [[عذاب]] است. [[امام]] {{ع}} روزه [[ماه مبارک رمضان]] را سپری در برابر [[عذاب الهی]] می‌داند<ref>{{متن حدیث|"وَ صَوْمُ شَهْرِ رَمَضَانَ فَإِنَّهُ جُنَّةٌ مِنَ الْعِقَابِ"}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۰۹.</ref>. [[امام]] {{ع}} در لحظات پایان [[عمر]] خویش در [[وصیّت]] به فرزندانش چنین سفارش می‌فرماید: "[[خدا]] را [[خدا]] را درباره روزه [[ماه رمضان]]، همانا روزه آن سپری است از [[آتش]]"<ref>{{متن حدیث|"اللَّهَ اللَّهَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ، فَإِنَّ صِيَامَهُ جُنَّةٌ مِنَ النَّار"}}؛ نهج البلاغه، نامه ۴۷.</ref>.<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۳۳.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۱٬۸۲۶

ویرایش