←پرسش مستقیم
(←منابع) |
|||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
*[[جهاد]]، در لغت، از جهد و به معنای [[مشقت]] و نهایت [[کوشش]] آمده است. معنای رایج آن، [[جنگ]] و [[پیکار]] با [[دشمن]] در میدان [[کارزار]] است. این واژه بر همه [[جنگها]] - اعم از آنکه [[هدف]] آنها [[مشروع]] و [[عقلانی]] باشد، یا هجومی و یا [[دفاعی]] - اطلاق میشود<ref>ر.ک: ابن منظور، لسان العرب، ج۳، ص۱۳۳؛ جوهری، اسماعیل، الصحاح، ج۲، ص۴۶۰.</ref>. اما «جهاد» یک واژه [[دینی]] و [[مقدس]] است و به [[جنگی]] اطلاق میشود که برای [[دفاع از دین]] [[الهی]] و [[نجات]] [[بندگان]] [[مستضعف]] [[خداوند]] انجام گیرد.<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[جهاد (مقاله)| مقاله «جهاد»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۶]]، ص ۴۱۵.</ref> | *[[جهاد]]، در لغت، از جهد و به معنای [[مشقت]] و نهایت [[کوشش]] آمده است. معنای رایج آن، [[جنگ]] و [[پیکار]] با [[دشمن]] در میدان [[کارزار]] است. این واژه بر همه [[جنگها]] - اعم از آنکه [[هدف]] آنها [[مشروع]] و [[عقلانی]] باشد، یا هجومی و یا [[دفاعی]] - اطلاق میشود<ref>ر.ک: ابن منظور، لسان العرب، ج۳، ص۱۳۳؛ جوهری، اسماعیل، الصحاح، ج۲، ص۴۶۰.</ref>. اما «جهاد» یک واژه [[دینی]] و [[مقدس]] است و به [[جنگی]] اطلاق میشود که برای [[دفاع از دین]] [[الهی]] و [[نجات]] [[بندگان]] [[مستضعف]] [[خداوند]] انجام گیرد.<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[جهاد (مقاله)| مقاله «جهاد»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۶]]، ص ۴۱۵.</ref> | ||
==جهاد در لغت== | |||
[[جهاد]]؛ تلاش سخت و مؤمنانه برای [[حفظ]] و اعتلای [[اسلام]]، در عرصههای گوناگون فردی و [[اجتماعی]]. | |||
«جهاد» در لغت برگرفته از ریشۀ «ج ه د» است<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، ص۲۰۸.</ref>. کلمه «جهد» به فتح جیم، به معنی «[[غایت]]»، «[[مبالغه]]»، «امر سخت و دشوار»<ref>فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۳، ص۳۸۶؛ ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایة، ج۱، ۳۲۰.</ref>، و به ضم جیم، به معنی «توان»<ref>ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۱، ص۴۸۶.</ref> آمده است. | |||
در اصطلاح [[فقهی]] جهاد به معنای [[جنگیدن]]، برای حفظ [[جامعه اسلامی]] و [[برافراشتن کلمه اسلام]] و [[شعائر]] [[ایمانی]] آمده است<ref>قطب راوندی، سعید بن هبة الله، فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام، ج۱، ص۳۲۸؛ علامه حلی، حسن بن یوسف، قواعد الاحکام، ج۱، ص۴۹۴؛ خوئی، سید ابوالقاسم، منهاج الصالحین، ج۱، ص۳۶۰.</ref>؛ گرچه، در [[منابع اسلامی]] اطلاق جهاد در موارد غیر نظامی نیز شایع بوده است؛ مانند: [[مبارزه]] از راه گفتار<ref>قطب راوندی، سعید بن هبة الله، فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام، ج۱، ص۳۴۱-۳۴۲؛ طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۳۳۹.</ref>، تلاشهای مخلصانه در [[کسب معرفت]]<ref>مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج۱۶، ص۳۴۹.</ref> و [[مخالفت]] با [[هواهای نفسانی]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۵، ص۱۲.</ref>. [[فرهنگ]] و [[ادبیات]] [[انقلاب اسلامی]] نیز بر وجهه عام جهاد تأکید ویژهای دارد<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۸، ص۳۰۰.</ref>؛ چراکه در قوام جهاد دو عنصر مهم نقش دارد؛ که یکی جد و جهد و دیگری جهتگیری این فعالیتها در [[مقابله با دشمن]] است<ref>آیت الله خامنهای، ۲۰/۶/۱۳۷۳.</ref>، که لازم است همه در راستای [[هدف]] والا و [[مقدس]] باشد<ref>آیت الله خامنهای، ۱/۴/۱۳۸۳.</ref> و این، رویکرد انقلاب اسلامی را در وجه به سعه مفهومی جهاد و [[پرهیز]] از فروکاستن آن در حد [[جنگ]] نظامی<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۸، ص۳۰۰؛ ج۱۱، ص۳۷۹؛ آیتالله خامنهای، ۱۹/۱۱/۱۳۷۰.</ref> موجه میسازد. نتیجه این رویکرد، گسترده شدن ابعاد دیگر جهاد در زمینههایی مانند: [[سیاست]]، [[اقتصاد]]، فرهنگ و [[علم]] میباشد، که [[هدف]] آن، تثبیت و استمرار [[ارزشها]] و [[احکام اسلامی]] در بعد فردی و [[اجتماعی]] است. از اینرو امروزه این تلقی، به صورت یک [[فرهنگ]]، تبلور یافته و در کارآمدسازی نیروها و مواجهه با خطرات [[دشمنان]] بسیار مؤثر بوده است. [[جهاد]] به این معنی سابقهای در [[عرب جاهلی]] نداشته؛ بلکه معروف میان آنان واژگانی مانند «[[حرب]]»، «[[غارت]]» و... بوده است؛ از اینرو «جهاد [[اسلامی]]» را به خاطر دارا بودن بار معنایی خاص، میتوان واژهای تأسیسی به حساب آورد<ref>زحیلی، وهبة بن مصطفی، آثار الحرب فی الفقه الاسلامی (آثار جنگ در فقه اسلامی)، ترجمه عبدالحسین بینش، ص۳۸، ۴۳.</ref>.<ref>[[محمد جواد ادرکنی|ادرکنی، محمد جواد]]، [[جهاد - ادرکنی (مقاله)| مقاله «جهاد»]]، [[مقالاتی از اندیشهنامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشهنامه انقلاب اسلامی]] ص ۴۱۳.</ref> | |||
== پرسش مستقیم == | == پرسش مستقیم == |