بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{امامت}} | |||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = دفاع | |||
| عنوان مدخل = [[دفاع]] | |||
| مداخل مرتبط = [[دفاع در قرآن]] - [[دفاع در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== دفاع شخصی در قرآن== | == دفاع شخصی در قرآن== | ||
[[دفاع از حریم شخصی]] به [[حکم عقل]] و [[فطرت]] بایسته است و [[متون دینی]] نیز بر آن تأکید دارند و [[دفاع از جان]]، [[مال]]، عرض و [[ناموس]] را [[واجب]] میدانند. <ref>المجموع، ج ۱۹، ص۲۵۱؛ وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص۱۱۹؛ جهاد در راه خدا، ص۵۷ ـ ۵۸. </ref> این نکته را از برخی عمومات [[قرآن کریم]]، مانند [[آیه]] {{متن قرآن|الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ}}<ref>«(این) ماه حرام در برابر (آن) ماه حرام است و حرمت شکنیها قصاص دارد پس هر کس بر شما ستم روا داشت همانگونه که با شما ستم روا داشته است با وی ستم روا دارید، و از خداوند پروا کنید و بدانید که خداوند با پرهیزگاران است» سوره بقره، آیه ۱۹۴.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ إِذَا أَصَابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنتَصِرُونَ وَجَزَاء سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ وَلَمَنِ انتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولَئِكَ مَا عَلَيْهِم مِّن سَبِيلٍ}}<ref>«و آنان که چون بدیشان ستم رسد داد (خود) میستانند و کیفر هر بدی بدییی، مانند آن است پس هر که درگذرد و به راه آید پاداش وی بر خداوند است، بیگمان او ستمگران را دوست نمیدارد و بر آنانکه پس از ستم دیدن داد ستانند ایرادی نیست» سوره شوری، آیه ۳۹-۴۱.</ref> میتوان دریافت. گرچه همانگونه که از [[سیاق آیات]] بر میآید این [[آیات]] درباره مشرکانی است که به [[مقدّسات]] [[اسلام]] [[احترام]] نگذاشته و [[حرمت]] [[حریم]] [[امن]] [[الهی]] را میشکنند یا [[احترام]] [[ماههای حرام]] را نگه نمیدارند، همانگونه که در میان محققان مشهور است، مورد، مخصص نیست. <ref>ر. ک: المیزان، ج ۹، ص۸؛ جواهرالکلام، ج ۲، ص۳۵۷ ـ ۳۵۸؛ اصول الفقه، ج ۴، ص۳۰۰. </ref> | [[دفاع از حریم شخصی]] به [[حکم عقل]] و [[فطرت]] بایسته است و [[متون دینی]] نیز بر آن تأکید دارند و [[دفاع از جان]]، [[مال]]، عرض و [[ناموس]] را [[واجب]] میدانند. <ref>المجموع، ج ۱۹، ص۲۵۱؛ وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص۱۱۹؛ جهاد در راه خدا، ص۵۷ ـ ۵۸. </ref> این نکته را از برخی عمومات [[قرآن کریم]]، مانند [[آیه]] {{متن قرآن|الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ}}<ref>«(این) ماه حرام در برابر (آن) ماه حرام است و حرمت شکنیها قصاص دارد پس هر کس بر شما ستم روا داشت همانگونه که با شما ستم روا داشته است با وی ستم روا دارید، و از خداوند پروا کنید و بدانید که خداوند با پرهیزگاران است» سوره بقره، آیه ۱۹۴.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ إِذَا أَصَابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنتَصِرُونَ وَجَزَاء سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ وَلَمَنِ انتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولَئِكَ مَا عَلَيْهِم مِّن سَبِيلٍ}}<ref>«و آنان که چون بدیشان ستم رسد داد (خود) میستانند و کیفر هر بدی بدییی، مانند آن است پس هر که درگذرد و به راه آید پاداش وی بر خداوند است، بیگمان او ستمگران را دوست نمیدارد و بر آنانکه پس از ستم دیدن داد ستانند ایرادی نیست» سوره شوری، آیه ۳۹-۴۱.</ref> میتوان دریافت. گرچه همانگونه که از [[سیاق آیات]] بر میآید این [[آیات]] درباره مشرکانی است که به [[مقدّسات]] [[اسلام]] [[احترام]] نگذاشته و [[حرمت]] [[حریم]] [[امن]] [[الهی]] را میشکنند یا [[احترام]] [[ماههای حرام]] را نگه نمیدارند، همانگونه که در میان محققان مشهور است، مورد، مخصص نیست. <ref>ر. ک: المیزان، ج ۹، ص۸؛ جواهرالکلام، ج ۲، ص۳۵۷ ـ ۳۵۸؛ اصول الفقه، ج ۴، ص۳۰۰. </ref> | ||
خط ۱۲: | خط ۱۹: | ||
در مواردی که دفاع مؤثر نباشد و مدافع در معرض کشتهشدن قرار گیرد و راه [[رهایی]] غیر از دفاع یا [[تسلیم]] نباشد، برخی احتمال [[حرمت]] دفاع دادهاند یا قائل به جواز تسلیم شدهاند<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۵۵؛ روحانی، سیدمحمدصادق، فقه الصادق{{ع}}، ج۲۵، ص۵۴۰.</ref>؛ ولی به باور امام خمینی<ref>امام خمینی، تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۶۳.</ref> و برخی دیگر از فقیهان<ref>شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، ج۲، ص۵۹؛ علامه حلی، حسن بن یوسف، قواعد الأحکام، ج۳، ص۵۷۱.</ref>، [[تسلیم شدن]] در موارد دفاع از نفس و عرض جایز نیست. در موارد جواز دفاع، [[احترام]] [[متجاوز]] ملغا میشود و میتوان در برابر او [[مقابله به مثل]] کرد، هرچند [[مسلمان]] باشد<ref>طوسی، محمد بن حسن، المبسوط، ج۷، ص۲۴۴؛ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۵۱.</ref>؛ البته این الغای احترام تدریجی است؛ مثلاً با امکان دفع مهاجم به غیر [[قتل]]، کشتن او جایز نیست<ref>طوسی، محمد بن حسن، المبسوط، ج۸، ص۷۵؛ علامه حلی، حسن بن یوسف، إرشاد الأذهان، ج۲، ص۱۸۷؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۶۴.</ref>.<ref>[[محمد جواد ادرکنی|ادرکنی، محمد جواد]]، [[جهاد و دفاع (مقاله)| مقاله «جهاد و دفاع»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص ۲۱۲.</ref> | در مواردی که دفاع مؤثر نباشد و مدافع در معرض کشتهشدن قرار گیرد و راه [[رهایی]] غیر از دفاع یا [[تسلیم]] نباشد، برخی احتمال [[حرمت]] دفاع دادهاند یا قائل به جواز تسلیم شدهاند<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۵۵؛ روحانی، سیدمحمدصادق، فقه الصادق{{ع}}، ج۲۵، ص۵۴۰.</ref>؛ ولی به باور امام خمینی<ref>امام خمینی، تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۶۳.</ref> و برخی دیگر از فقیهان<ref>شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، ج۲، ص۵۹؛ علامه حلی، حسن بن یوسف، قواعد الأحکام، ج۳، ص۵۷۱.</ref>، [[تسلیم شدن]] در موارد دفاع از نفس و عرض جایز نیست. در موارد جواز دفاع، [[احترام]] [[متجاوز]] ملغا میشود و میتوان در برابر او [[مقابله به مثل]] کرد، هرچند [[مسلمان]] باشد<ref>طوسی، محمد بن حسن، المبسوط، ج۷، ص۲۴۴؛ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۵۱.</ref>؛ البته این الغای احترام تدریجی است؛ مثلاً با امکان دفع مهاجم به غیر [[قتل]]، کشتن او جایز نیست<ref>طوسی، محمد بن حسن، المبسوط، ج۸، ص۷۵؛ علامه حلی، حسن بن یوسف، إرشاد الأذهان، ج۲، ص۱۸۷؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۶۴.</ref>.<ref>[[محمد جواد ادرکنی|ادرکنی، محمد جواد]]، [[جهاد و دفاع (مقاله)| مقاله «جهاد و دفاع»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص ۲۱۲.</ref> | ||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:000064.jpg|22px]] [[سید احمد سادات|سادات، سید احمد]]؛ [[دفاع (مقاله)|مقاله «دفاع»]]؛ [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۳''']] | |||
# [[پرونده:IM009833.jpg|22px]] [[محمد جواد ادرکنی|ادرکنی، محمد جواد]]، [[جهاد و دفاع (مقاله)| مقاله «جهاد و دفاع»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|'''دانشنامه امام خمینی ج۴''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:دفاع]] | |||
[[رده:مدخل]] |