←منذر و جنگ بئر معونه
(←مقدمه) |
|||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
(الروض الانف، سهیلی، ج۶، ص۲۰۲).</ref> مشهور بود، نزد [[پیامبر]]{{صل}} آمد و برای آن حضرت دو اسب و دو [[ناقه]] [[هدیه]] آورد. پیامبر{{صل}} فرمود: "من هدیه فرد [[مشرک]] را نمی‌پذیرم!" و از او خواست [[مسلمان]] شود. او نه [[اسلام]] آورد و نه آن را رد کرد و گفت: "ای [[محمد]]، من [[آیین]] تو را کاری [[پسندیده]] و گرامی می‌بینم؛ [[خویشان]] من پشت سرم هستند، اگر چند نفری از [[یاران]] خود را همراه من بفرستی، امیدوارم [[قوم]] من [[دعوت]] تو را بپذیرند و از آیین تو [[پیروی]] کنند و اگر آنها از تو پیروی کنند، [[پیشرفت]] خواهی کرد!" [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "من از [[مردم]] نجد درباره یاران خود بیمناکم". | (الروض الانف، سهیلی، ج۶، ص۲۰۲).</ref> مشهور بود، نزد [[پیامبر]]{{صل}} آمد و برای آن حضرت دو اسب و دو [[ناقه]] [[هدیه]] آورد. پیامبر{{صل}} فرمود: "من هدیه فرد [[مشرک]] را نمی‌پذیرم!" و از او خواست [[مسلمان]] شود. او نه [[اسلام]] آورد و نه آن را رد کرد و گفت: "ای [[محمد]]، من [[آیین]] تو را کاری [[پسندیده]] و گرامی می‌بینم؛ [[خویشان]] من پشت سرم هستند، اگر چند نفری از [[یاران]] خود را همراه من بفرستی، امیدوارم [[قوم]] من [[دعوت]] تو را بپذیرند و از آیین تو [[پیروی]] کنند و اگر آنها از تو پیروی کنند، [[پیشرفت]] خواهی کرد!" [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "من از [[مردم]] نجد درباره یاران خود بیمناکم". | ||
[[عامر]] گفت: "نترسید، من آنها را در [[پناه]] خود می‌گیرم و هیچ کس از [[اهل]] نجد به ایشان کاری نخواهد داشت. میان [[انصار]] هفتاد [[مرد]] [[جوان]] بودند که آنها را [[قاریان قرآن]] می‌نامیدند. آنها شب‌ها در گوشه‌ای از [[شهر مدینه]] جمع می‌شدند، [[نماز]] می‌گزاردند و درس می‌خواندند و تا هنگام صبح بیدار بودند و صبح گاه، برای خانه‌های پیامبر{{صل}} آب شیرین و هیزمی که جمع کرده بودند، می‌آوردند. خانواده‌های‌شان [[گمان]] می‌کردند که آنها در مسجدند و اهل [[مسجد]] [[تصور]] می‌کردند که آنها در خانه‌های‌شان هستند. پس از اینکه پیامبر{{صل}} پیشنهاد عامر را پذیرفت، [[دستور]] فرمود تا نامه‌ای هم نوشتند و به او دادند و [[منذر بن عمرو ساعدی]] را به [[فرماندهی]] یاران خود گماشت. آنها از [[مدینه]] بیرون رفتند و چون به منطقه [[چاه]] معونه، که از آب‌های [[قبیله]] [[بنی سلیم]] و حد فاصل سرزمین‌های [[بنی عامر]] و بنی سلیم بود، رسیدند، اردو زدند. منذر بن عمرو ساعدی نیز همراه با [[راهنمایی]] از قبیله بنی سلیم، به نام مطلب، حرکت کرد و چون به کنار چاه معونه رسید اردو زد. او چهارپایان خودشان را به چرا فرستاد و [[حارث بن صمه]] و [[عمرو بن امیه]] را با آنها همراه کرد. آن گاه، [[حرام بن ملحان]] را با [[نامه]] پیامبر{{صل}} و چند تن از بنی عامر، پیش عامر بن [[طفیل]]، از بزرگان بنی عامر، فرستاد. پس، چون [[حرام]] نزد عامر رسید، او نامه را نخواند و حرام بن ملحان را کشت و از [[بنی عامر]] برای [[جنگ]] با [[اصحاب رسول خدا]]{{صل}} [[یاری]] خواست. اتفاقا [[ابو براء]] هم، پیش از این واقعه، به ناحیه نجد رفته بود که به آنها بگوید [[باران]] [[پیامبر]]{{صل}} را در [[حمایت]] خود گرفته است و نباید کسی به ایشان کاری داشته باشد. بنی عامر تقاضای [[عامر]] بن [[طفیل]] را نپذیرفتند و گفتند: "ما حمایت ابو براء را رعایت می‌کنیم". [[قبیله بنی عامر]] از رفتن با عامر بن طفیل و [[جنگیدن]] با [[مسلمانان]] خودداری کردند و چون عامر بن طفیل چنان دید، از [[قبایل]] دیگر [[بنی سلیم]]، مانند عصیه و [[رعل]]، کمک خواست، آنها با او [[همراهی]] کرده، او را به [[ریاست]] خود برگزیدند. عامر بن طفیل گفت: "من ریاست را به [[تنهایی]] نمی‌پذیرم!" و این بود که آنان از پی او به [[راه]] افتادند تا اینکه به مسلمانان که از دیر آمدن [[دوست]] خود، [[حرام بن ملحان]]، نگران بودند، رسیدند. مسلمانان، که [[منذر بن عمرو ساعدی]] [[فرمانده]] آنان بود، با [[مشرکان]] رویارو شدند و مشرکان دور ایشان را گرفته و به شدت با آنها جنگیدند تا اینکه [[یاران رسول خدا]]{{صل}} همگی کشته شدند و فقط [[منذر بن عمرو]] زنده ماند<ref>نظر ابن هشام این است که همه کشته شدند مگر کعب بن زید از بنی نجار که هنوز رمقی در تن داشت و پس از رفتن دشمنان از میان کشته‌ها برخاست و به مدینه بازگشت و سپس در روز خندق، کشته شد. (السیرة النبویة، ج۲، ص۱۸۵).</ref>. پس، مشرکان به او گفتند: "اگر بخواهی به تو [[امان]] می‌دهیم". گفت: "دست در دست شما نمی‌گذارم و امانی هم از شما نمی‌پذیرم تا اینکه مرا به [[محل]] کشته شدن حرام بن ملحان ببرید و از حمایتی هم که به من داده‌اید دست بردارید". آنها مزاحم او نشدند و او را به محل کشته شدن [[حرام]] بردند و گفتند: "از امان و حمایت خود دست برداشتیم". پس، [[منذر بن عمرو]] با آنها جنگید تا کشته شد، و [[پیامبر]]{{صل}} درباره او فرمودند: "در برابر [[مرگ]]، گردن فرازی کرد". وقتی [[حارث بن صمه]]<ref>ابن هشام به جای حارث بن صمه از منذر بن محمد انصاری نام می‌برد. (السیرة النبویه، ج۲، ص۱۸۵).</ref> و [[عمرو بن امیه]] با اسب‌ها برگشتند، از پرواز لاشخورها بر فراز اردو به [[شک]] افتادند و گفتند: "به [[خدا]] قسم، [[یاران]] ما کشته شده‌اند و کسی غیر از [[اهل]] نجد ایشان را نکشته است!" و چون نزدیک شدند، از بالای تپه دیدند که یاران شان کشته شده‌اند و سواران [[دشمن]] آنجا هستند. حارث بن صمه به عمرو بن امیه گفت: "نظر تو چیست؟" او گفت: "[[فکر]] می‌کنم باید خود را به پیامبر{{صل}} برسانم و این خبر را به او بدهم". [[حارث]] گفت: "من از جایی که [[منذر بن عمرو]] کشته شده است حرکت نمی‌کنم". پس آن دو بر [[مشرکان]] [[حمله]] کردند و حارث دو نفر از ایشان را کشت؛ مشرکان او را هم مثل عمرو بن امیه[[اسیر]] کردند؛ آنها به حارث گفتند: "با تو چه کار کنیم؟ ما [[دوست]] نداریم که تو را بکشیم". او گفت: "مرا به [[محل]] کشته شدن منذر بن عمرو بن [[حرام]] برسانید و از [[حمایت]] من، [[دست]] بردارید". آنها چنان کردند و سپس بندهایش را گشوده، او را [[آزاد]] ساختند. اما او دو مرتبه حمله کرد و دو نفر از ایشان را کشت، پس، آنها نیزه‌های خود را به [[بدن]] او زدند و او را کشتند. [[عامر | [[عامر]] گفت: "نترسید، من آنها را در [[پناه]] خود می‌گیرم و هیچ کس از [[اهل]] نجد به ایشان کاری نخواهد داشت. میان [[انصار]] هفتاد [[مرد]] [[جوان]] بودند که آنها را [[قاریان قرآن]] می‌نامیدند. آنها شب‌ها در گوشه‌ای از [[شهر مدینه]] جمع می‌شدند، [[نماز]] می‌گزاردند و درس می‌خواندند و تا هنگام صبح بیدار بودند و صبح گاه، برای خانه‌های پیامبر{{صل}} آب شیرین و هیزمی که جمع کرده بودند، می‌آوردند. خانواده‌های‌شان [[گمان]] می‌کردند که آنها در مسجدند و اهل [[مسجد]] [[تصور]] می‌کردند که آنها در خانه‌های‌شان هستند. پس از اینکه پیامبر{{صل}} پیشنهاد عامر را پذیرفت، [[دستور]] فرمود تا نامه‌ای هم نوشتند و به او دادند و [[منذر بن عمرو ساعدی]] را به [[فرماندهی]] یاران خود گماشت. آنها از [[مدینه]] بیرون رفتند و چون به منطقه [[چاه]] معونه، که از آب‌های [[قبیله]] [[بنی سلیم]] و حد فاصل سرزمین‌های [[بنی عامر]] و بنی سلیم بود، رسیدند، اردو زدند. منذر بن عمرو ساعدی نیز همراه با [[راهنمایی]] از قبیله بنی سلیم، به نام مطلب، حرکت کرد و چون به کنار چاه معونه رسید اردو زد. او چهارپایان خودشان را به چرا فرستاد و [[حارث بن صمه]] و [[عمرو بن امیه]] را با آنها همراه کرد. آن گاه، [[حرام بن ملحان]] را با [[نامه]] پیامبر{{صل}} و چند تن از بنی عامر، پیش عامر بن [[طفیل]]، از بزرگان بنی عامر، فرستاد. پس، چون [[حرام]] نزد عامر رسید، او نامه را نخواند و حرام بن ملحان را کشت و از [[بنی عامر]] برای [[جنگ]] با [[اصحاب رسول خدا]]{{صل}} [[یاری]] خواست. اتفاقا [[ابو براء]] هم، پیش از این واقعه، به ناحیه نجد رفته بود که به آنها بگوید [[باران]] [[پیامبر]]{{صل}} را در [[حمایت]] خود گرفته است و نباید کسی به ایشان کاری داشته باشد. بنی عامر تقاضای [[عامر]] بن [[طفیل]] را نپذیرفتند و گفتند: "ما حمایت ابو براء را رعایت می‌کنیم". [[قبیله بنی عامر]] از رفتن با عامر بن طفیل و [[جنگیدن]] با [[مسلمانان]] خودداری کردند و چون عامر بن طفیل چنان دید، از [[قبایل]] دیگر [[بنی سلیم]]، مانند عصیه و [[رعل]]، کمک خواست، آنها با او [[همراهی]] کرده، او را به [[ریاست]] خود برگزیدند. عامر بن طفیل گفت: "من ریاست را به [[تنهایی]] نمی‌پذیرم!" و این بود که آنان از پی او به [[راه]] افتادند تا اینکه به مسلمانان که از دیر آمدن [[دوست]] خود، [[حرام بن ملحان]]، نگران بودند، رسیدند. مسلمانان، که [[منذر بن عمرو ساعدی]] [[فرمانده]] آنان بود، با [[مشرکان]] رویارو شدند و مشرکان دور ایشان را گرفته و به شدت با آنها جنگیدند تا اینکه [[یاران رسول خدا]]{{صل}} همگی کشته شدند و فقط [[منذر بن عمرو]] زنده ماند<ref>نظر ابن هشام این است که همه کشته شدند مگر کعب بن زید از بنی نجار که هنوز رمقی در تن داشت و پس از رفتن دشمنان از میان کشته‌ها برخاست و به مدینه بازگشت و سپس در روز خندق، کشته شد. (السیرة النبویة، ج۲، ص۱۸۵).</ref>. پس، مشرکان به او گفتند: "اگر بخواهی به تو [[امان]] می‌دهیم". گفت: "دست در دست شما نمی‌گذارم و امانی هم از شما نمی‌پذیرم تا اینکه مرا به [[محل]] کشته شدن حرام بن ملحان ببرید و از حمایتی هم که به من داده‌اید دست بردارید". آنها مزاحم او نشدند و او را به محل کشته شدن [[حرام]] بردند و گفتند: "از امان و حمایت خود دست برداشتیم". پس، [[منذر بن عمرو]] با آنها جنگید تا کشته شد، و [[پیامبر]]{{صل}} درباره او فرمودند: "در برابر [[مرگ]]، گردن فرازی کرد". وقتی [[حارث بن صمه]]<ref>ابن هشام به جای حارث بن صمه از منذر بن محمد انصاری نام می‌برد. (السیرة النبویه، ج۲، ص۱۸۵).</ref> و [[عمرو بن امیه]] با اسب‌ها برگشتند، از پرواز لاشخورها بر فراز اردو به [[شک]] افتادند و گفتند: "به [[خدا]] قسم، [[یاران]] ما کشته شده‌اند و کسی غیر از [[اهل]] نجد ایشان را نکشته است!" و چون نزدیک شدند، از بالای تپه دیدند که یاران شان کشته شده‌اند و سواران [[دشمن]] آنجا هستند. حارث بن صمه به عمرو بن امیه گفت: "نظر تو چیست؟" او گفت: "[[فکر]] می‌کنم باید خود را به پیامبر{{صل}} برسانم و این خبر را به او بدهم". [[حارث]] گفت: "من از جایی که [[منذر بن عمرو]] کشته شده است حرکت نمی‌کنم". پس آن دو بر [[مشرکان]] [[حمله]] کردند و حارث دو نفر از ایشان را کشت؛ مشرکان او را هم مثل عمرو بن امیه [[اسیر]] کردند؛ آنها به حارث گفتند: "با تو چه کار کنیم؟ ما [[دوست]] نداریم که تو را بکشیم". او گفت: "مرا به [[محل]] کشته شدن منذر بن عمرو بن [[حرام]] برسانید و از [[حمایت]] من، [[دست]] بردارید". آنها چنان کردند و سپس بندهایش را گشوده، او را [[آزاد]] ساختند. اما او دو مرتبه حمله کرد و دو نفر از ایشان را کشت، پس، آنها نیزه‌های خود را به [[بدن]] او زدند و او را کشتند. [[عامر بن طفیل]] به عمرو بن امیه که [[جنگ]] نکرده [[اسیر]] شده بود، گفت: "مادرم [[نذر]] کرده بود که بردهای آزاد کند، حالا تو به خواست او [[آزادی]]". پس، موی جلوی سر او را کند و آزادش ساخت. در همان شب که خبر بئر معونه به پیامبر{{صل}} رسید، خبر کشته شدن [[مرثد بن ابی مرثد]] و گروه [[محمد بن مسلمه]] هم به [[مدینه]] رسید. پیامبر{{صل}} فرمود: "این، نتیجه [[عمل]] [[ابو براء]] است؛ من این [[مأموریت]] را خوش نداشتم"<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۲، ص۱۸۴-۱۸۶؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، ج۱، ص۱۵۱؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، ج۲، ص۸۳۲-۸۳۳؛ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۲۰، ص۱۴۷-۱۴۸.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[منذر بن عمرو بن خنیس (مقاله)|مقاله «منذر بن عمرو بن خنیس»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص ۳۶۶ -۳۷۰.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||