←نبوت در اصطلاح
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==نبوت در اصطلاح== | ==نبوت در اصطلاح== | ||
بررسی تاریخ زندگی بشر نشان میدهد که همواره گروهی به نام [[پیامبران]] و [[رسولان]] اعلام کردهاند که از جانب خداوند متعال به سوی مردم آمدهاند تا تعالیم و فرامین آسمانی را به ایشان ابلاغ نمایند. در واکنش به این دعوتها، گروهی به آنان ایمان آورده و از آموزهها و ارشادهای آنان بهرهمند شدهاند و عدهای نیز نسبت به این مسئله راه انکار را در پیش گرفتهاند. از این رو مبحثی تحت عنوان نبوت در کنار سایر اصول اعتقادی شکل گرفته است. | بررسی تاریخ زندگی بشر نشان میدهد که همواره گروهی به نام [[پیامبران]] و [[رسولان]] اعلام کردهاند که از جانب خداوند متعال به سوی مردم آمدهاند تا تعالیم و فرامین آسمانی را به ایشان ابلاغ نمایند. در واکنش به این دعوتها، گروهی به آنان ایمان آورده و از آموزهها و ارشادهای آنان بهرهمند شدهاند و عدهای نیز نسبت به این مسئله راه انکار را در پیش گرفتهاند. از این رو مبحثی تحت عنوان نبوت در کنار سایر اصول اعتقادی شکل گرفته است. | ||
# '''نبوت در اصطلاح متکلمان:''' متکلمان [[امامیه]]، با استفاده از حسن و قبح ذاتی و عقلی و با کمک صفات الهی همچون عدل و [[حکمت]] و لطف الهی، به تعریف نبوت و ضرورت [[بعثت پیامبران]] پرداختند. همه تعریف متکلمان امامیه از نبوت به سه عنصر مهم اشاره دارند. نخست اینکه [[نبی]]، از طرف خداوند برانگیخته شده است. دوم: مأموریت اصلاح امور مردم و هدایتگری آنها را دارد و سوم: با روش [[اعجاز]] به اثبات خود پرداخته است. [[اشاعره]] معتقدند انبیایی که از طرف خداوند متعال برگزیده شدند، هیچ ضرورتی نداشته است چون منکر حسن و قبح ذاتی هستند <ref>[[کلام نوین اسلامی (کتاب)|کلام نوین اسلامی]]، ص ۳۷-۳۹.</ref>. | |||
# '''نبوت در اصطلاح فیلسوفان:''' فلاسفه معتقدند، وقتی تمام قوای حسی و خیالی و عقلی انسان رشد کرد، قابلیت ارتباط با [[ملائکه]] و امکان دریافت [[وحی]] و توانایی صدور [[معجزه]] را پیدا میکند. در واقع وحی الهی، فعل الهی است و به [[پیامبران]]، تفضل و عنایت میشود ولی به انسانهای کاملی که به جهت رشد هستی شناختی، قابلیت دریافت آن را داشته باشند <ref>[[کلام نوین اسلامی (کتاب)|کلام نوین اسلامی]]، ص ۴۰ و ۴۱.</ref>. | |||
# '''نبوت در اصطلاح عارفان:''' اصطلاحاتی در عرفان مطرح است که شناخت آنها در تبیین نبوت مؤثر است. نبوت، مقام ظهور [[خلافت]] و [[ولایت]] است و [[ولایت]]، مقام بطون ثبوت است. [[مقام نبوت]]، دو قسم تعریف و تشریع دارد. [[نبوت تعریف]] افزون بر [[تبلیغ احکام]]، [[تأدیب به اخلاق]]، [[تعلیم به حکمت]] و [[قیامِ به سیاست]] است، این قسم از نبوت را [[رسالت]] نیز میگویند. | |||
== | ==اقسام نبوت== | ||
# [[نبوت مطلق|نبوت مطلقه]] | |||
# [[نبوت مقید|مقیّده]] | |||
* اِخبار از معرفت ذات حق تعالی، اسماء و صفات و احکام الهی است. "[[ولی الله]]" با [[الهام]] و ارشاد غیبی و [[وحی]] الهی با حق تعالی پیوند شدیدی برقرار ساخته، صاحب [[کرامت]] و خرق عادت و مبدأ افعال الهی میشود. تفاوت [[نبی]] و [[رسول]] و [[ولی]] این است که نبی و رسول، دارای تصرف در خلق بر حسب ظاهر و [[شریعت]] هستند؛ اما ولی بر حسب باطن و حقیقت در آن تصرف میکند؛ به همین جهت، ولایت، از نبوت بزرگتر است. اهل معرفت تجلی و ظهور حقیقت وجود مطلق را ضروری میدانند و تجلیات نیز بر اساس استعدادهای موجودات تحقق مییابد لذا برای تکمیل حلقههای این سلسله تجلیات، حلقه و مرتبه [[انسان کامل]] ضرورت دارد. | |||
* [[انسان کامل]]، نزد اهل معرفت، جامع بین مظهریت مطلقه و مظهریت اسما و صفات و افعال است. هیچ موجودی از موجودات جهانِ امکان، هم وزن او نیست. چنان که [[امام رضا]] میفرماید: {{عربی|اندازه=150%|"الْإِمَامُ وَاحِدُ دَهْرِهِ لَا يُدَانِيهِ أَحَدٌ..."}} انسان کامل به لحاظ وجودِ کلیِ سِعی و انبساطیاش، بر همه مقدم بوده و همه [[انبیا]] در شریعت و [[ولایت]] خود وارث اویند. اما درباره نسبت نبوت و ولایت و انسان کامل مولا عبدالصمد همدانی مینویسد: "نبوت، ظاهر ولایت و ولایت، باطن نبوت است و اصولا وجود انسان کامل، از ضروریات نظام هستی است و انسان کامل نیز یا نبی است یا ولی،... ". عارفان نیز تلاش نمودند که خداشناسانه و انسانشناسانه و هستیشناسانه به معرفی نبوت و [[رسالت]] و ولایت و [[انسان کامل]] بپردازند <ref>[[کلام نوین اسلامی (کتاب)|کلام نوین اسلامی]]، ص ۴۲-۵۰.</ref>. | |||
[[انسان کامل]]، نزد اهل معرفت، جامع بین مظهریت مطلقه و مظهریت اسما و صفات و افعال است. هیچ موجودی از موجودات جهانِ امکان، هم وزن او نیست. چنان که [[امام رضا]] میفرماید: {{عربی|اندازه=150%|"الْإِمَامُ وَاحِدُ دَهْرِهِ لَا يُدَانِيهِ أَحَدٌ..."}} انسان کامل به لحاظ وجودِ کلیِ سِعی و انبساطیاش، بر همه مقدم بوده و همه [[انبیا]] در شریعت و [[ولایت]] خود وارث اویند. اما درباره نسبت نبوت و ولایت و انسان کامل مولا عبدالصمد همدانی مینویسد: "نبوت، ظاهر ولایت و ولایت، باطن نبوت است و اصولا وجود انسان کامل، از ضروریات نظام هستی است و انسان کامل نیز یا نبی است یا ولی،... ". عارفان نیز تلاش نمودند که خداشناسانه و انسانشناسانه و هستیشناسانه به معرفی نبوت و [[رسالت]] و ولایت و [[انسان کامل]] بپردازند <ref>[[کلام نوین اسلامی (کتاب)|کلام نوین اسلامی]]، ص ۴۲-۵۰.</ref>. | |||
==ضرورت نبوت== | ==ضرورت نبوت== |