تحلیل عقلانی وحی با تأکید بر آراء ملاصدرا (مقاله)
تحلیل عقلانی وحی با تأکید بر آراء ملاصدرا عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی پدیده وحی و تحلیل عقلی آن از منظر ملاصدرا می‌پردازد. این مقاله ۱۲ صفحه‌ای به قلم زهره برقعی نگاشته شده و در فصلنامه خردنامه صدرا (شماره ۷۱، بهار ۱۳۹۲) منتشر گشته است.[۱]
| تحلیل عقلانی وحی | |
|---|---|
| با تأکید بر آراء ملاصدرا | |
 | |
| رتبه علمی | علمی پژوهشی |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | زهره برقعی |
| موضوع | وحی، وحی در حکمت اسلامی |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | فصلنامه خردنامه صدرا |
| وابسته به | بنیاد حکمت اسلامی صدرا |
| محل نشر | تهران، ایران |
| تاریخ نشر | بهار ۱۳۹۲ |
| شماره | ۷۱ |
| شماره صفحات | از صفحه ۳۳ تا ۴۴ مجله |
| ناشر الکترونیک | پایگاه مجلات تخصصی نور |
چکیده مقاله
- نویسنده در ابتدای چکیده مقاله خود می‌نویسد: «فیلسوفان اسلامی برای تبیین امکان عقلی وحی و ارتباط انسان با عالم ملکوت، فرضیهٔ تحلیل عقلی وحی را ارائه کرده‌اند. در این تحلیل وحی نبوی دریافتی ممتاز و منحصربه‌فرد دانسته شده که با ابزارهای متعارف قابل شناخت نیست».
ْ
- نویسنده در ادامه چکیده مقاله خود می‌نویسد: «در تبیین عقلی وحی، نخست روح قدسی پیامبر به عالم عقل صعود و بعد از ادراک معانی و حقایق امور، وحی را دریافت می‌کند؛ سپس در مقام نزول (ابلاغ) آن معانی در مرتبهٔ خیال تجسم یافته و سرانجام مدرکات عقلی پیامبر در مرتبهٔ حس بشکل الفاظ و اصوات در گوش و احساس و بر زبان وی جاری می‌شود. ادراک حقایق وجودی، حضوری و فردی است، از این‌رو، شک و تردید در آن راه ندارد و دیگران را نیز به آن راهی نیست. بیشتر فیلسوفان اسلامی بر این باورند که مقام نبوت و گرفتن وحی نیز از این سنخ است، یعنی نه اکتسابی بلکه اعطایی است هر چند ممکن است بعضی مقدمات آن اکتسابی باشد».[۱]
فهرست مقاله
- چکیده؛
- تحلیل عقلانی وحی؛
- فارابی عقل فعال را منبع حقایق و معارف می‌داند؛
- حرکت جوهری محرک طبیعی حرکت نفس؛
- عقل قدسی اختصاص به پیامبران دارد؛
- پیغمبر دارای برترین مرتبه عقل قدسی است؛
- تحلیل ملاصدرا از وحی؛
- به نظر صدرا، پیغمبر دارای دو مقام نبوت و حکمت است؛
- پیامبران با روح قدسی به مقام عقل نایل گردیده‌اند؛
- پیامبران نوعی مستقل؛
- قسمت پایانی کلام ملاصدرا شاهد بر این ادعاست؛
- روح و باطن پیامبر با روح‌القدس ارتباط برقرار می‌کند؛
- رؤیت فرشته حقیقی است که با صورت مثالی درک می‌شود؛
- موهبتی بودن وحی؛
- حقیقت وحی فوق ادراک انسان است؛
- سیر نزول وحی همانند سیر نزولی وجود، از عالم عقل شروع و به عالم حس ختم می‌شود؛
- پی‌نوشت‌ها؛
- منابع و مآخذ.
دربارهٔ پدیدآورنده
دکتر زهره برقعی رشته فلسفه و کلام اسلامی را در مقطع دکتری دانشگاه قم به اتمام رساند. مدیر پژوهش و مدیر ستاد اساتید جامعة الزهرا (س) و عضو هیئت علمی دانشگاه قم از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «فلسفه اسلامی»، «سعادت از دیدگاه مسکویه»، «خیال و ادراک»، «نگاهی گذرا به حضور حماسی زنان در گذرگاه تاریخ» و «تحلیل عقلانی وحی با تأکید بر آراء ملاصدرا» برخی از این آثار است.[۲]