جرهد اسلمی
آشنایی اجمالی
وی از تیره سلامان بن اسلم از خزاعه[۱] و در اصل از مضر[۲] بود. ابن حبان[۳] نسبت او را هجیمی نیز گفته است. نام وی را «خُوَیلد»[۴]، «رِزاح»[۵]، «رداح»[۶] و «عبدالله»[۷] نیز گفته‌اند. گذشته از احتمال تصحیف «رزاح» به «رداح»، در توجیه تعدد این نام‌ها باید گفت: چه بسا در مواردی نام‌های چند تن از اجداد او افتاده و او را به جد بالای او نسبت داده باشند[۸]. البته برخی منابع برای «جرهد بن خویلد» و «جرهد بن رزاح» دو شرح حال مستقل آورده‌اند[۹]. ولی ابن عبدالبر[۱۰] آن را نادرست و آنان را یکی می‌داند. کنیه‌اش را به اتفاق «ابو عبد الرحمن» گفته‌اند[۱۱]. با این حال، ابن حجر[۱۲] بدون اشاره به کنیه‌ای دیگر، می‌گوید: کنیه او را جز این نیز گفته‌اند. نام وی در شمار کسانی آمده است که پیش از فتح مکه اسلام آورده‌اند[۱۳]. و گفته‌اند در صلح حدیبیه[۱۴] و بیعت رضوان[۱۵] شرکت کرد. با آنکه ابن حبان[۱۶] او را اهل بصره دانسته است، بیشتر منابع وی را از اهل مدینه شمرده[۱۷] و همین نظر را درست دانسته‌اند[۱۸]، گفته‌اند وی خانه‌ای در مدینه در کوچه حنین داشت[۱۹]. او را از افراد شریف[۲۰] و از اصحاب صفه دانسته‌اند[۲۱].
از برخی فرزندان جرهد نقل کرده‌اند که او با دست چپ غذا می‌خورد. رسول خدا(ص) او را نهی فرمود و دستور داد با دست راست غذا بخورد[۲۲]. او عرض کرد دست راستش آسیب دیده است. آن حضرت به دستش دمید و جرهد تا پایان عمرش از آن دست شکایتی نداشت[۲۳]. بر پایه روایتی مشهور، رسول خدا(ص)در مسجد، [۲۴] به جرهد برخورد و چون دید ران پایش پیداست، فرمود: «رانت را بپوشان که ران عورت است»[۲۵]، ولی ابن عبدالبر[۲۶] این حدیث او را مضطرب دانسته است. البته این روایت را به گونه‌های دیگر و از صحابه دیگری چون مخارق هلالی[۲۷] و دیگران نیز نقل کرده‌اند[۲۸].
وی بعدها همراه عبدالله بن سعد در فتح آفریقا شرکت کرد، ولی اهل مصر روایتی از او نقل نکرده‌اند[۲۹]. درگذشت وی در ابتدای حکومت یزید بن معاویه، در مدینه[۳۰] و به سال ۶۱ ثبت شده است[۳۱]. نام وی در شمار کسانی آمده که هشت حدیث از رسول خدا(ص) نقل کرده‌اند[۳۲]. پسران او و نوه‌اش راویان روایت او هستند[۳۳]، ولی در سند احادیث او اختلاف بسیار است[۳۴].[۳۵]
جستارهای وابسته
- خزاعه (قبیله)
منابع
پانویس
- ↑ ابن سلام، ابوعبید القاسم، کتاب النسب، ص۲۹۱.
- ↑ ابن حزم، جمهره، ص۲۴۰.
- ↑ مشاهیر، ص۷۲.
- ↑ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۴۸؛ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۵۳۹.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری ج۴، ص۲۲۳؛ بغوی، معجم الصحابه، ص۵۵۳.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۴۶.
- ↑ ابن قانع، معجم الصحابه، ج۱، ص۱۴۶.
- ↑ ر.ک: ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۴۶.
- ↑ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۵۳۹.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب ج۱، ص۳۳۵.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری ج۴، ص۲۲۳؛ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۵۳۹.
- ↑ تهذیب، ج۲، ص۶۰.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری ج۴، ص۲۲۳.
- ↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۶۲۱.
- ↑ ابن یونس، تاریخ المصریین، ص۸۷.
- ↑ الثقات، ج۳، ص۶۲.
- ↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۶۲۲؛ ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۳۵.
- ↑ ر.ک: ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۸۰.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری ج۴، ص۲۲۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب ج۱، ص۳۳۵.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری ج۴، ص۲۲۳؛ بغوی، معجم الصحابه، ص۵۵۳.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری ج۴، ص۲۲۳؛ بغوی، معجم الصحابه، ص۵۵۳؛ ابونعیم، حلیه، ج۱، ص۳۵۳.
- ↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۶۲۴؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۸۱.
- ↑ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۲، ص۲۷۳؛ اصبهانی، اسماعیل بن محمد التیمی، کتاب دلائل النبوه، ص۱۷۳.
- ↑ ر.ک: ترمذی، محمد بن عیسی، سنن، ج۴، ص۱۹۷.
- ↑ ر.ک: ابن سعد، الطبقات الکبری ج۴، ص۲۲۳؛ ابن معین، یحیی، تاریخ (بروایة الدوری)، ج۱، ص۸۷؛ ترمذی، محمد بن عیسی، سنن، ج۴، ص۱۹۷.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب ج۱، ص۳۳۵.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۵، ص۱۱۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۳۹.
- ↑ ر.ک: عبدالرزاق بن همام، المصنف، ج۱۱، ص۲۷.
- ↑ ابن یونس، تاریخ المصریین، ص۸۷.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری ج۴، ص۲۲۳.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب ج۱، ص۳۳۵.
- ↑ ابن حزم، اسماء الصحابه، ص۱۷۲؛ ابن جوزی، ابوالفرج، تلقیح فهوم اهل الاثر، ص۳۷۰.
- ↑ مزی، تهذیب الکمال، ج۴، ص۵۲۴؛ ابن حجر، تهذیب، ج۲، ص۶۰.
- ↑ مزی، تهذیب الکمال، ج۴، ص۵۲۴.
- ↑ خانجانی، قاسم، مقاله «جرهد اسلمی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۳۸۳.