معجزه علم معصوم
- اين مدخل از زیرشاخههای بحث علم معصوم است. "معجزه علم معصوم" از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل معجزه علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- از دیدگاه حکمت متعالیه علم امام مانند سایر مردم نیست، بلکه معجزه الهی به شمار میرود. توضیح آنکه، هر وقت حکمت خداوند مقتضی شده که مصلحتی در میان باشد، خداوند متعال برخلاف جریانات مأنوس و معمول موجودی را خلق میکند یا حادثهای را پدید میآورد که در اصطلاح معجزه یا خرق عادت نامیده میشود و یکی از آن موارد علم امام است.[۱] اصول معجزات و کرامات سه امر است: چون انسان کامل دارای بخشهای سهگانهای چون طبیعت و نفس و عقل است و هر یک از آنها از عالمی است غیر از عالم دیگری، و نقص و کمالی دارد، پس کمال روح که همان عقل نظری است به واسطه علم به حقایق و امور الهی است، و کمال نفس که همان قوه خیالی است به واسطه استقرار و جایگزینی صورتهای جزئی است، و کمال طبیعت عبارت است از تصرف در مواد به واسطه احاطه و حرکت دادن و دگرگون کردن، پس در انسان کامل که جامع کمالات انسانی است سه معجزه موجود است:
- خاصیتی در قوه عملی اوست که در هیولای عالم اثر گذارده و صورتی را زدوده و صورتی دیگر ایجاد میکند، و همچنین نفس انسانی در هیولای عالم اثر میگذارد، ولی بیشتر این گونه است که اثرش از عالم خاص خود که بدن اوست تجاوز نمیکند.
- آنچه به حسب قوه خیالی است و آن اینکه: قوی بودن نفس خیالی انسان خود نیرویی است که باعث میشود در بیداری اتصال به عالم غیب صوری پیدا کند، اگر دارای فضیلت علمی باشد معلوماتش را به صورت الفاظ شنیدنی و یا نوشتنی میبیند و فرشتهای که به او القا میکند در صورت شخص انسانی مشاهده میکند، و یا به صورت امر غیبی آن را ترسیمشده میبیند. و یا به گونه آوای سروش غیبی صدایش را میشنود و دیگر شخصش را مشاهده نمیکند، و یا اینکه به صورت غلبه گمان و ظن به امر غیبی ادراک میکند و بر مطلب آگاهی مییابد. پس آنچه از سخن که محفوظ مانده، اگر در خواب باشد رؤیای صادقه است و نیازی به تعبیر ندارد، و اگر در بیداری باشد آن وحی آشکار است و نیازی به تأویل ندارد، و این باطل نیست.[۲]
- که از برترین خواص نبوت و اشرف آن است، کمال قوه نظری و عقل نظری است، یعنی جوهر عقلی صفایی مییابد که اتصالش به عقل فعال بسیار شدید شده به طوری که علوم و معارف را بدون واسطه معلم بشری در زمانی کوتاه دریافت میکند[۳] همان طور که در مباحث قبل درباره موروثی بودن علم امامان از پیامبر اکرم(ص) گفتیم این ویژگیها شامل امامان(ع) نیز میشود[۴].
پرسشهای وابسته
جستارهای وابسته
منبعشناسی جامع معجزه علم معصوم
منابع
پانویس
- ↑ شریعتی،۲۳۲ :۱۳۷۰.
- ↑ صدرالمتألهین،۴۳۱-۴۳۲ :۱۳۸۳.
- ↑ همان: ۴۲۵.
- ↑ تورانی، اعلا و خطیبی، زهرا، علم امام در آینه حکمت متعالیه، ص ۵۵.