بحث:آیا علم غیب غير خدا امکان عقلی دارد؟ (پرسش)

۱. پاسخ

در روایتی از عمر بن فرج نقل شده که یک بار در کنار دجله به امام باقر (علیه السلام) می گوید (با حالت پرسش): شیعیان شما معتقدند که شما از اتمام آنچه در دجله هست و وزن آن اطلاع دارید. حضرت می فرمایند: آیا خدا می تواند علم آن را به پشه ای بدهد یا نه؟ هنگامی که وی امکان آن را تصدیق می کند، حضرت می فرمایند: من نزد خدا از پشه و از اکثر خلق او محترم تر هستم.(http://rasekhoon.net/article/show/790394/فرایند%20آگاهی%20شیعیان%20از%20علم%20غیب%20امامان/)

٢. پاسخ

علی جزیری احسائی حجت الاسلام و المسلمین علی جزیری احسائی در کتاب «دفع الریب عن علم الغیب» در این‌باره گفته‌ است: «علم غیب به معنای علم به غیر مشهود برای خداوند متعال واجب است و برای مخلوقات ممکن است. یعنی برای مخلوقات امکان عقلی دارد.(...)وجه امکان علم غیب برای مخلوق این است که همانطور که برای خداوند آسان است که علم به مشهود را به مخلوقات عطا کند عطای علم غیب به مخلوقات نیز برای او آسان است. چراکه علم بندگان مطلقا از جانب خداوند است و بواسطه تعلیم اوست که بندگان عالم می‌شوند و همانطور که می‌تواند علم به مشهود را به مخلوقات بدهد می‌تواند علم به غیب را نیز به آنها بدهد. پس آنچه که برای مخلوقات ممتنع است این است که مستقلا و بدون تعلیم از جانب خداوند عالم به غیب شوند». «علم غیب به معنای معلوم بالذات یا همان عالم شدن بدون تعلیم واضح است که برای خداوند واجب و برای مخلوقین حتی انبیاء و رسل ممتنع است.(...)وجه امتناع آن برای مخلوقین این است که مخلوقات از همه جهات محتاج و فقیر الى الله هستند پس هیچ علمی حتی علم به مشهودات هم نمی‌توانند داشته باشند الا اینکه از جانب خداوند باشد». «علم غیب به معنای علم مستاثر نیز مانند قبلی برای خداوند واجب و برای مخلوقات حتی انبیاء و رسل ممتنع است چراکه اگر اثبات شود علومی هستند که مخصوص خداوند اند و خداوند این علوم را از دسترس بندگان خود خارج کرده و آنها را از غیر خود پوشانده است پس دیگر هیچ راهی وجود ندارد که دیگران از آن آگاه شوند چراکه دستیابی مخلوقات به این علوم نقض قدرت و سلطنت خداوند تبارک و تعالی است و از طرفی این مطلب ثابت است که بدون اجازه و تعلیم خداوند مخلوقات نمی‌توانند به هیچ علمی دست پیدا کنند».