آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار (کتاب)
این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب در تاریخ ۲۵ ژانویه ۲۰۱۶ توسط [[کاربر:{{{کاربر}}}]] برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شده است. اگر بیش از پنج روز از آخرین ویرایش مقاله میگذرد میتوانید برچسب را بردارید. در غیر این صورت، شکیبایی کرده و تغییری در مقاله ایجاد نکنید. |
آیات امامت و ولایت | |
---|---|
پرونده:آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار.png | |
زبان | فارسی |
ترجمهٔ کتاب | در تفسیر المنار |
نویسنده | محمد ساعدی |
مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
ناشر | [[:رده:انتشارات مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)|انتشارات مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)]][[رده:انتشارات مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)]] |
محل نشر | قم، ایران |
سال نشر | ۱۳۹۴ ش |
شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۱۹۵-۲۴۸-۰ |
شماره ملی | ۳۶۵۸۹۹۳ |
آيات امامت و ولايت در تفسير المنار کتابی است که به آیات قرآن کریم مربوط به امامت و ولایت و وجوه مورد استناد شیعه در این زمینه و شبهات رشید رضا صاحب تفسیر المنار بر این موارد میپردازد. پدیدآورنده این اثر محمد ساعدی است و مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی (ص) انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
درباره کتاب
در این نوشتار برخی از ایراداتی كه در تفسیر المنار در مورد آیات مورد ادعای متكلمان و مفسران شیعه در موضوع اثبات امامت و خلافت امام علی(ع)، وارد شده است؛ مورد شرح و بررسی اجمالی قرار گرفته و ادله عقلی و نقلی وی در رد این آیات، مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. نویسنده به همین منظور ابتدا به توصیف تفسیر المنار و ویژگی های آن پرداخته و عقلگرایی افراطی را از مهمترین ویژگیهای آن عنوان كرده و عدم درک صحیح رشید رضا از مفهوم امامت و ولایت را نیز دلیل عدم ارائه تفسیری صحیح از وی در این موضوع عنوان كرده است. وی در ادامه به معرفی آیات مرتبط با امامت و ولایت امام علی و سایر معصومین پرداخته و مفاد و دلالت آیاتی همچون: آیه ولایت، آیه امامت یا ابتلاء، آیه اولی الامر یا اطاعت، آیه تبلیغ، آیه اكمال، آیه لیله المبیت، آیه مباهله و ... بر امامت آن امام و فضایل ایشان را بررسی نموده و نقدهای وارد شده از سوی تفسیر المنار در این زمینه را رد كرده است. وی همچنین تفسیری از جانب شیعه امامیه در مورد مفهوم ولایت و امامت ارائه نموده است[۲].
فهرست کتاب
- فصل اول: کلیات:
- ۱. مقدمه:
- الف) موضوع تحقیق؛
- ب)ضرورت تحقیق؛
- ج)پیشینه تحقیق؛
- د)اهداف تحقیق؛
- ۲. دورنمایی از تفاسیر قرن چهاردهم:
- تحولات تفسیرنگاری در قرن چهاردهم؛
- ۳. نگاهی گذرا به تفسیر المنار:
- الف) المنار و پدیدآورندگان آن:
- یکم: زندگی عبده در یک نگاه؛
- دوم: رویکرد قرآنی رشید رضا؛
- سوم: نگاهی گذرا به شیوه تفسیری «محمد عبده»؛
- چهارم: همانندیها و تفاوتهای عبده و رشید رضا؛
- ب)ویژگیهای تفسیر المنار:
- یکم: عقلگرایی و مصلحت مداری؛
- دوم: گرایش اجتماعی المنار؛
- سوم: تکیه بر سیاق و ارتباط آیات؛
- چهارم: تنزل جایگاه تفسیر نقلی؛
- پنحم: شیوع نقل روایات در تفسیر المنار؛
- ششم: رودررویی المنار با آرای تفسیری:
- ج) کاستیهای تفسیر المنار؛
- د) سلفیگری المنار؛
- الف) المنار و پدیدآورندگان آن:
- ۴. مفهومشناسی ولایت و امامت:
- الف) ولایت در لغت؛
- ب) ولایت در اصطلاح:
- یکم: ولایت عامه و ولایت خاصه؛
- دوم: ولایت تکوینی و ولایت تشریعی؛
- ج)امامت در لغت؛
- د)امامت در اصطلاح:
- یکم: رهبری جامعه اسلامی؛
- دوم: قانون هدایت عمومی؛
- سوم: برهان واسطه فیض؛
- چهارم: برهان لطف؛
- و) ویژگیهای امام:
- یکم: عصمت؛
- دوم: افضلیت؛
- سوم: نص؛
- ۱. مقدمه:
- فصل دوم: آیات امامت و ولایت:
- آیه امامت (ابتلاء):
- ۱.مفهوم شناسی واژگان:
- الف) ابتلاء:
- ابتلاء در قرآن:
- ب)کلمات:
- مصداق کلمات در آیه امامت؛
- ج)اتمام؛
- د)امام؛
- ه)عهد؛
- و)ظالمین؛
- الف) ابتلاء:
- ۲. اصول مباحث:
- ۳. وجه استدلال به آیه امامت:
- الف) دلالت آیه امامت بر لزوم عصمت امام:
- یکم: استدلال علامه طوسی؛
- دوم: لزوم عصمت امام در تمام عمر؛
- ب) دلالت آیه بر لزوم انتصاب امام از سوی خداوند:
- یکم: دلالت منطوق آیه شریفه؛
- دوم: نسبت دادن عهد به خداوند در آیه شریفه؛
- سوم: علم حضرت ابراهیم به انتصابی بودن مقام امامت؛
- چهارم: اختصاص خداوند به آگاهی از عصمت افراد؛
- الف) دلالت آیه امامت بر لزوم عصمت امام:
- ۴. بررسی دیدکاه المنار درباره آیه امامت:
- الف) مفهوم امامت در تفسیر المنار؛
- ب) چند نکته درباره برخی از سخنان المنار در ذیل آیه امامت؛
- ۱.مفهوم شناسی واژگان:
- آیه ولایت:
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. مفهومشناسی واژه «ولی»؛
- ۴. شأن نزول آیه شریفه:
- الف) راویان شأن نزول؛
- ب) ادله و مدارک شأن نزول؛
- ج) تواتر روایات شأن نزول؛
- د) ادعای اجماع بر شأن نزول:
- یکم: ادعای اجماع از سوی شیعه؛
- دوم: ادعای اجماع از سوی اهل سنت؛
- ه) سایر قرائن و شواهد شأن نزول:
- یکم: فهم اصحاب رسول خدا؛
- دوم: اعتراف صحابه؛
- سوم: اعتراف مفسران؛
- چهارم: استناد فقها؛
- ۵. تقریر استدلال شیعه به آیه ولایت:
- الف) تقریر علامه حلی؛
- ب) تقریر سید مرتضی؛
- ج) تقریر شیخ مفید؛
- د) استدلال علامه طباطبایی؛
- ۶. کاربرد واژه ولی درباره امام علی در روایات:
- الف) حدیث ابن عباس؛
- ب) حدیث عمران؛
- ج) حدیث بریده؛
- د) حدیث خصائص دهگانه؛
- ه) حدیث ابن ابی عاصم؛
- ۷. جریانهای فکری مخالف؛
- ۸. دیدگاه تفسیر المنار درباره آیه ولایت:
- الف) المنار و مفهوم ولی در آیه ولایت؛
- ب) تفسیر رکوع به خضوع و خشوع در تفسیر المنار؛
- ۹. شبهات وارده بر دیدگاه شیعه از سوی المنار:
- الف) عدم صحت اطلاق جمع و اراده مفرد؛
- ب) عدم صحت اطلاق زکات بر صدقه مستحبی؛
- ج) شبهات تاریخی:
- یکم: اختلاف صحابه در مسئله امامت؛
- دوم: عدم احتجاج برخی از صحابه بر بعضی دیگر؛
- آیه أولیألأمر (اطاعت):
- ۱. یبان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. اولیالامر در لغت؛
- ۴. اولیالامر از منظر مفسران؛
- ۵. بیان مصداق و مراد از «اولیالامر» در آیه شریفه؛
- الف) دلالت روایات تفسیری:
- احتجاج ائمه اطهار به آیه شریفه؛
- ب) دلالت آیه اطاعت بر لزوم عصمت اولیالامر:
- یکم: مطلق بودن دستور خداوند به اطاعت از اولیالامر؛
- دوم: اتحاد عامل [اطیعو] و عطف اولیالامر به پیامبر؛
- ج) لزوم انتصاب اولیالامر از جانب خداوند؛
- د) دلالت سایر روایات مرتبط با آیه شریفه:
- یکم: حدیث «ثقلین»؛
- دوم: حدیث «اطاعت»؛
- الف) دلالت روایات تفسیری:
- ۶. تقریر استدلال شیعه به آیه شریفه؛
- ۷. بررسی دیدگاه و شبهات تفسیر المنار درباره آیه اولیالامر:
- الف) دیدگاه المنار درباره مصداق اولیالامر؛
- ب)دیدگاه المنار درباره عصمت اولیالامر؛
- ج) بررسی شبهات وارده بر دیدگاه شیعه از سوی المنار:
- یکم: شبهات مطرح شده از جانب رشید رضا؛
- دوم: شبهات منقول از فخر رازی؛
- آیه تبلیغ
- ۱. بیان آیه
- ۲. اصول مباحث
- ۳. بررسی مضمون و محتوای آیه شریفه
- ۴. شأن نزول آیه
- ۵. خلاصه واقعه غدیر خم
- ۶. ادله و مدارک شأن نزول آیه و حدیث غدیر
- ۷. وجه استدلال به آیه شریفه بر ولایت و جانشینی علی
- الف) مقدمه اول
- ب) مقدمه دوم
- ج) مقدمه سوم
- دلالت قرائن داخلی و خارجی آیه شریفه بر مسئله جانشینی و ولایت
- ۸. اعترافات برخی از اعلام عامه بر دلالت حدیث غدیر بر خلافت علی (ع)
- ۹. ادلهای دیگر در دلالت حدیث غدیر بر امامت علی (ع)
- الف) نزول آیه عذاب
- ب) اطلاق لقب «مولی» بر علی (ع)
- ج) فهم صحابه
- د) استدلال به حدیث غدیر
- ه) اضافات تفسیری برخی از صحابه
- ۱۰. دیدگاه المنار درباره آیه تبلیغ
- ۱۱. اعتراف صاحب المنار به داستان غدیر
- ۱۲. شبهات وارده از سوی نویسنده المنار
- الف) تشکیک در شأن نزول آیه «عذاب»
- ب) انصراف کلمه «مولی» در معانی دوست، یار و یاور
- ج) عدم امکان رهبری همزمان پیامبر (ص) و علی (ع)
- د) عدم وجود نص در مسئله امامت
- ه) عدم تلاش علی (ع) برای بدست گرفتن قدرت
- و) عدم احتجاج علی (ع) به آیه تبلیغ
- ز) شبهه سیاق
- ح) عدم تصریح رسول خدا (ص)؛
- ط) شبهه محتوایی؛
- آیه «اکمال دین»:
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. شأن نزول آیه شریفه:
- الف) روایات مؤید شأن نزول در منابع اهل سنت؛
- ب) عرضه روایات شأن نزول بر قرائن و مضمون آیه شریفه؛
- ج) شبهات شأن نزول (احتمالهای مفسران درباره اکمال در آیه شریفه)؛
- د) مراد از اکمال دین در آیه شریفه (احتمالهای مفسران درباره اکمال در آیه شریفه)؛
- ۴. دیدگاه المنار درباره شأن نزول آیه شریفه:
- الف) ارتباط آیه نخستین سوره مائده با یکدیگر؛
- ب) نزول آیه یاد شده در روز عرفه؛
- ج) روایات منقول در مورد نزول آیه شریفه در روز عرفه:
- بررسی دلالت روایات منقول؛
- امکان جمع میان روایات؛
- آیه امامت (ابتلاء):
- فصل سوم: آیات فضائل:
- آیه لیلة المبیت:
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. شأن نزول آیه شریفه؛
- ۳. ادله و مدارک شأن نزول؛
- ۴. اعترافات برخی از دانشمندان اهل سنت؛
- ۵. دلالت آیه شریفه بر عظمت فعل امیر (ع)؛
- ۶. ارتباط آیه لیلة المبیت با ولایت امیر مؤمنان علی (ع)؛
- ۷. دیدگاه تفسیری المنار درباره آیه یاد شده؛؛
- ۸. اشعار «حسان بن ثابت» در توصیف فداکاری علی (ع)؛
- آیه مباهله:؛
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. مفهومشناسی ابتهال؛
- ۴. شأن نزول آیه شریفه؛
- ۵. ادله شأن نزول:
- الف) راویان حدیث مباهله؛
- ب) داستان مباهله و کتب حدیث و تفسیر؛
- ج) احادیث اهل سنت؛
- د) احادیث امامیه؛
- ۶. تحقیق در مفردات آیه شریفه:
- الف) ضمائر متکلم مع الغیر؛
- یکم) دلالت کلمه «ابناءنا» بر انتساب حسنین (ع) به پیامبر (ص)؛
- دوم) مراد از «انفسنا» علی (ع) است؛
- ب) کلمه «نعجل»؛
- ج) کلمه «الکاذبین»؛
- الف) ضمائر متکلم مع الغیر؛
- ۷. استدلال به آیه شریفه بر فضیلت اصحاب کساء (ع):
- الف) رافاتی از عامه بر دلالت آیه شریفه بر فضیلت اصحاب کساء (ع)؛
- ب) افضلیت علی (ع) نسبت به سایر انبیا (ع)؛
- یکم) اشکال فخر رازی؛
- دوم) پاسخ اشکال؛
- ۸) استدلال به آیه مباهله بر جانشینی و خلافت بلافصل علی (ع):
- الف) افضلیت؛
- ب) مساوات و برابری با نفس پیامبر (ص)؛
- ۹. بررسی و تحلیل نظریات تفسییر المنار:
- الف) دیدگاه تفسیر المنار درباره آیه شریفه:
- یکم) خبر ابن عساکر؛
- دوم) بررسی حدیث؛
- سوم) حمل ظاهر آیه شریفه بر جماعت مؤمنین؛
- ب) شبهات وارده از سوی المنار بر دیدگاه شیعه:
- یکم) تشدید در سند حدیث؛
- دوم) اطلاق جمع و اراده مفرد؛
- سوم) عدم ذکر دلالت آیه شریفه بر انتساب حسنین (ع) به پیامبر (ص)؛
- الف) دیدگاه تفسیر المنار درباره آیه شریفه:
- آیه أذان (آیات برائت):
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. شأن نزول و جریان تبلیغ آیات برائت ؛
- ۴. ادله و مدارک جریان تبلیغ آیات برائت؛
- ۵. تقریر استدلال امامیه به آیات برائت:
- الف) استدلال شیخ طوسی؛
- ب) استدلال علامه حلی؛
- ج) حکمت تغییر مأموریت ابلاغ سوره برائت؛
- ۶. دیدگاه تفسیر المنار درباره آیات برائت:
- الف) گفتار صاحب المیزان در ارزیابی کلی دیگاه المنار:
- یکم) خلط در مباحث روانی، کلامی و تفسیری؛
- دوم) عدم توجه به معنای جمله وحی؛
- ب) امارت حجاج و افضلیت ابوبکر [به زعم نویسنده المنار]؛
- ج) تبلیغ آیات برائت از سوی علی (ع) فریضه است یا فضیلت؟؛
- د) دیدگاه المنار درباره دلیل انتخاب علی (ع) برای تبلیغ آیات برائت:
- یکم) تعارض با جمله وحی؛
- دوم) تعارض با منطوق روایات؛
- سوم) عدم نقل این سنت در تواریخ و آثار؛
- چهارم) عدم ارتباط این سنت با آموزههای ذینی؛
- پنجم) ریشه یابی علت تعبیر از جمله وحی به سنت عربی؛
- ششم) تحلیلی شاعرانه از جریان تبلیغ آیات برائت؛
- ه) عدم اختصاص علی (ع) در علام آیات برائت؛
- یکم) اضطراب در متن روایات؛
- دوم) تعارض روایات نامبرده با منطوق جمله وحی؛
- و) دیدگاه المنار در باره دلالت جمله «او رجل منی»؛
- الف) گفتار صاحب المیزان در ارزیابی کلی دیگاه المنار:
- آیه «انفاق»:
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. شأن نزول آیه؛
- ۳. مدارک وادله شأن نزول؛
- ۴. وجه استدلال به آیه انفاق بر خلافت علی(ع)؛
- نقد تشکیک در سند روایت ابن عباس؛
- آیه «صادقین»:
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. مفهوم شناسی واژه «صدق»؛
- ۳. اصول مباحث؛
- ۴. صادقین از دیدگاه مفسران؛
- ۵. صادقین از منظر قران کریم؛
- ۶. صادقین از منظر روایات:
- الف) منابع شیعه؛
- ب) منابع اهل سنت؛
- ۷. دلالت منطوق و سیاق آیه شریفه؛
- ۸. دلالت آیه شریفه بر عصمت وامامت امیر مومنان علی«ع»؛
- ۹. دیدگاه المنار در باره مصداق «صادقین»؛
- ۱۰. موضع المنار نسبت به دلالت آیه شریفه بر عصمت صادقین؛
- ۱۱. خلاصه مباحث؛
- آیه «سقایةالحاج» :
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. مفهوم شناسی واژهها؛
- ۳. شأن نزول ؛
- ۴. ادله و مدارک شأن نزول؛
- ۵. ارتباط آیه سقایةالحاج با ولایت امیر مؤمنین علی(ع)؛
- ۶. دیدگاه تفسیر المنار پیرامون آیه یاد شده
- الف) گفتار صاحب المیزان در رد دیدگاه المنار؛
- ب) بحث پیرامون متن روایت نعمان بن بشیر؛
- ج) تکرار مقایسه نادرست از سوی صاحب المنار؛
- آیه «محبّت» :
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. مفهوم شناسی واژگان آیه؛
- ۴. شأن نزول آیه شریفه :
- الف) روایات مؤید شأن نزول؛
- ب) وحدت سیاق؛
- ۵. مصداق آیه یاد شده بر اساس صفات وعلائم مذکور در آیه شریفه:
- الف) تسامح در تطبیق و مصداقشناسی مفردات شریفه؛
- ب) صفت «یحبهم ویحبونه»:
- یکم) حدیث رایه؛
- دوم) حدیث طیر؛؛
- سوم) دلالت سایر روایات؛
- ج) صفت «...اذلة علی المؤمنین أعزة علی الکافرین...»؛
- د) صفت «...یجاهدون فی سبیل الله ولا یخافون لومة لائم...»؛
- ۶.وجه استدلال به آیه محبت بر لزوم تقدیم علی(ع)در امر خلافت و جانشینی رسول خدا(ص):
- الف) استدلال شیخ طوسی؛
- ب) استدلال شیخ مفید؛
- ج) استدلال علامه حلی وعلامه مظفر؛
- ۷. دیدگاه تفسیری المنار پیرامون آیه محبت:
- الف) شأن نزول آیه یاد شده از منظر المنار؛
- ب) مصداق آیه محبت از نظر المنار؛
- ج) شبهات وارده از سوی المنار در باره دیدگاه امامیه؛
- یکم) اطلاق جمع واراده مفرد ؛
- دوم) دلالت حدیث خیبر؛
- ۸. پیوست :
- بررسی ارتداد گروههایی که ابوبکر با آنها پیکار کرده است :
- یکم) بیانات علامه مظفر؛
- دوم) کلمات شیخ طوسی؛
- سوم)جریان قتل مالک بن نویره؛
- بررسی ارتداد گروههایی که ابوبکر با آنها پیکار کرده است :
- آیه «بینه وشاهد»:
- ۱. بیان آیه ؛
- ۲. مفهومشناسی واژگان آیه ؛
- ۳. اصول مباحث؛
- ۴. شأن نزول آیه شریفه ؛
- ۵. شاهد از منظر مفسران؛
- ۶. شاهد از منظر روایات؛
- ۷. شاهد از منظر قران کریم؛
- ۸. دلالت آیه شریفه بر اینکه علی(ع)از رسول خدا(ص) بوده و جزئی از اوست ؛
- ۹. وجه استدلال به آیه شریفه بر ولایت وامامت بلافصل علی(ع)؛
- ۱۰. دیدگاه تفسیر المنار در باره آیه «بینه وشاهد»؛
- شبهات وارده از سوی المناره:
- یکم) تشکیک در سند روایتی که شیعه به نقل روایت ؛
- دوم) ادعای اختصاص شیعه به نقل روایت ؛
- سوم) ادعای وجود روایت معارض ؛
- چهارم) مقایسهای نادرست از سوی المنار؛
- شبهات وارده از سوی المناره:
- نتیجهگیری:
- ۱. تفسیر المنار؛
- ۲. امامت از نظر شیعه؛
- ۳. دلالت آیات متعددی از قران کریم بر امامت وولایت ائمه معصومین (ع)
- الف) آیه امامت (بقره ۱۲۴)؛
- ب) آیه ولایت (مائده ۵۵)؛
- ج) آیه اطاعت (نساء۵۹)؛
- د) آیه انفاق (بقره ۲۷۴)؛
- ه) آیه صادقین (توبه ۱۱۹)؛
- و) آیه سقایةالحاج (توبه ۱۹)؛
- ز) آیه محبت (مائده۵۴)؛
- ح) آیه بینه وشاهد (هود۱۷)؛
- فهرست منابع:
- کتابها؛
- مقالات و پایان نامهها[۳].
- آیه لیلة المبیت:
دربارهٔ پدیدآورنده
دکتر محمد ساعدی، تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته الهیات با گرایش فلسفه را انتخاب کرد و دوره کارشناسی را در دانشکده الهیات تهران گذراند و مدرک دکتری خود را با گرایش حکمت متعالیه از دانشگاه تربیت مدرس تهران اخذ کرده است.
او علاوه بر تدریس در دانشگاه تربیت معلم سبزوار و بین الملل امام خمینی و فردسی مشهد در گروه فلسفه نیز به عنوان مدیر نیز مشغول است و همچنین نویسنده کتاب و استادیار بیش از ۲۰ مقاله بودهاند. «بررسی و مقایسۀ مبانی اثبات وحدت وجود در اندیشۀ ملاصدرا و ابن عربی»، «نقد دیدگاه مسکویه درباره شاخصه انسانیت و رابطه آن با فضیلت و سعادت بر مبنای قرآن و حدیث»، «بررسی تطبیقی سیر از کثرت به وحدت در هستی شناسی افلاطون و ملاصدرا» و «چیستی و هستی ماده» برخی از این مقالات میباشند.[۴]
پانویس
پیوند به بیرون
- صفحههای دارای پیوند خراب به پرونده
- آثار امامت و ولایت
- کتابشناسی جامع امامت و ولایت
- کتابشناسی امامت
- کتابشناسی امامت محمد ساعدی
- آثار امامت و ولایت محمد ساعدی
- کتابشناسی امامت با تعداد صفحات بیش از ۵۰۰
- کتابشناسی کتابهای امامت به زبان فارسی
- کتابشناسی کتابهای امامت انتشارات مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی (ص))
- کتابشناسی کتابهای امامت منتشرشده در سال ۱۳۹۴
- کتابشناسی کتابهای موجود در کتابخانه دانشنامه