آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار (کتاب)
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب در تاریخ ۲۵ ژانویه ۲۰۱۶ توسط [[کاربر:{{{کاربر}}}]] برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شده است. اگر بیش از پنج روز از آخرین ویرایش مقاله میگذرد میتوانید برچسب را بردارید. در غیر این صورت، شکیبایی کرده و تغییری در مقاله ایجاد نکنید. |
| آیات امامت و ولایت | |
|---|---|
| پرونده:آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار.png | |
| زبان | فارسی |
| ترجمهٔ کتاب | در تفسیر المنار |
| نویسنده | محمد ساعدی |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی|انتشارات مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی]][[رده:انتشارات مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۴ ش |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۱۹۵-۲۴۸-۰ |
| شماره ملی | ۳۶۵۸۹۹۳ |
آيات امامت و ولايت در تفسير المنار کتابی است که به آیات قرآن کریم مربوط به امامت و ولایت و به شبهات رشید رضا، صاحب تفسیر المنار، در این زمینه می‌پردازد. پدیدآورنده این اثر محمد ساعدی است و مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
درباره کتاب
در این نوشتار برخی از ایراداتی كه در تفسیر المنار در مورد آیات مورد ادعای متكلمان و مفسران شیعه در موضوع اثبات امامت و خلافت امام علی (ع)، وارد شده است؛ مورد شرح و بررسی اجمالی قرار گرفته و ادله عقلی و نقلی وی در رد این آیات، مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. نویسنده به همین منظور ابتدا به توصیف تفسیر المنار و ویژگی های آن پرداخته و عقل‌گرایی افراطی را از مهمترین ویژگی‌های آن عنوان كرده و عدم درک صحیح رشید رضا از مفهوم امامت و ولایت را نیز دلیل عدم ارائه تفسیری صحیح از وی در این موضوع عنوان كرده است. وی در ادامه به معرفی آیات مرتبط با امامت و ولایت امام علی و سایر معصومین پرداخته و مفاد و دلالت آیاتی همچون: آیه ولایت، آیه امامت یا ابتلاء، آیه اولی الامر یا اطاعت، آیه تبلیغ، آیه اكمال، آیه لیلة المبیت، آیه مباهله و ... بر امامت آن امام و فضایل ایشان را بررسی نموده و نقدهای وارد شده از سوی تفسیر المنار در این زمینه را رد كرده است. وی همچنین تفسیری از جانب شیعه امامیه در مورد مفهوم ولایت و امامت ارائه نموده است[۲].
فهرست کتاب
- فصل اول: کلیات:
- ۱. مقدمه:
- الف) موضوع تحقیق؛
- ب)ضرورت تحقیق؛
- ج)پیشینه تحقیق؛
- د)اهداف تحقیق؛
- ۲. دورنمایی از تفاسیر قرن چهاردهم:
- تحولات تفسیرنگاری در قرن چهاردهم؛
- ۳. نگاهی گذرا به تفسیر المنار:
- الف) المنار و پدیدآورندگان آن:
- یکم: زندگی عبده در یک نگاه؛
- دوم: رویکرد قرآنی رشید رضا؛
- سوم: نگاهی گذرا به شیوه تفسیری «محمد عبده»؛
- چهارم: همانندی‌ها و تفاوت‌های عبده و رشید رضا؛
- ب)ویژگی‌های تفسیر المنار:
- یکم: عقل‌گرایی و مصلحت مداری؛
- دوم: گرایش اجتماعی المنار؛
- سوم: تکیه بر سیاق و ارتباط آیات؛
- چهارم: تنزل جایگاه تفسیر نقلی؛
- پنحم: شیوع نقل روایات در تفسیر المنار؛
- ششم: رو‌در‌رویی المنار با آرای تفسیری:
- ج) کاستی‌های تفسیر المنار؛
- د) سلفی‌گری المنار؛
- الف) المنار و پدیدآورندگان آن:
- ۴. مفهوم‌شناسی ولایت و امامت:
- الف) ولایت در لغت؛
- ب) ولایت در اصطلاح:
- یکم: ولایت عامه و ولایت خاصه؛
- دوم: ولایت تکوینی و ولایت تشریعی؛
- ج)امامت در لغت؛
- د)امامت در اصطلاح:
- یکم: رهبری جامعه اسلامی؛
- دوم: قانون هدایت عمومی؛
- سوم: برهان واسطه فیض؛
- چهارم: برهان لطف؛
- و) ویژگی‌های امام:
- یکم: عصمت؛
- دوم: افضلیت؛
- سوم: نص؛
- ۱. مقدمه:
- فصل دوم: آیات امامت و ولایت:
- آیه امامت (ابتلاء):
- ۱.مفهوم شناسی واژگان:
- الف) ابتلاء:
- ابتلاء در قرآن:
- ب)کلمات:
- مصداق کلمات در آیه امامت؛
- ج)اتمام؛
- د)امام؛
- ه)عهد؛
- و)ظالمین؛
- الف) ابتلاء:
- ۲. اصول مباحث:
- ۳. وجه استدلال به آیه امامت:
- الف) دلالت آیه امامت بر لزوم عصمت امام:
- یکم: استدلال علامه طوسی؛
- دوم: لزوم عصمت امام در تمام عمر؛
- ب) دلالت آیه بر لزوم انتصاب امام از سوی خداوند:
- یکم: دلالت منطوق آیه شریفه؛
- دوم: نسبت دادن عهد به خداوند در آیه شریفه؛
- سوم: علم حضرت ابراهیم به انتصابی بودن مقام امامت؛
- چهارم: اختصاص خداوند به آگاهی از عصمت افراد؛
- الف) دلالت آیه امامت بر لزوم عصمت امام:
- ۴. بررسی دیدکاه المنار درباره آیه امامت:
- الف) مفهوم امامت در تفسیر المنار؛
- ب) چند نکته درباره برخی از سخنان المنار در ذیل آیه امامت؛
- ۱.مفهوم شناسی واژگان:
- آیه ولایت:
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. مفهوم‌شناسی واژه «ولی»؛
- ۴. شأن نزول آیه شریفه:
- الف) راویان شأن نزول؛
- ب) ادله و مدارک شأن نزول؛
- ج) تواتر روایات شأن نزول؛
- د) ادعای اجماع بر شأن نزول:
- یکم: ادعای اجماع از سوی شیعه؛
- دوم: ادعای اجماع از سوی اهل سنت؛
- ه) سایر قرائن و شواهد شأن نزول:
- یکم: فهم اصحاب رسول خدا؛
- دوم: اعتراف صحابه؛
- سوم: اعتراف مفسران؛
- چهارم: استناد فقها؛
- ۵. تقریر استدلال شیعه به آیه ولایت:
- الف) تقریر علامه حلی؛
- ب) تقریر سید مرتضی؛
- ج) تقریر شیخ مفید؛
- د) استدلال علامه طباطبایی؛
- ۶. کاربرد واژه ولی درباره امام علی در روایات:
- الف) حدیث ابن عباس؛
- ب) حدیث عمران؛
- ج) حدیث بریده؛
- د) حدیث خصائص دهگانه؛
- ه) حدیث ابن ابی عاصم؛
- ۷. جریان‌های فکری مخالف؛
- ۸. دیدگاه تفسیر المنار درباره آیه ولایت:
- الف) المنار و مفهوم ولی در آیه ولایت؛
- ب) تفسیر رکوع به خضوع و خشوع در تفسیر المنار؛
- ۹. شبهات وارده بر دیدگاه شیعه از سوی المنار:
- الف) عدم صحت اطلاق جمع و اراده مفرد؛
- ب) عدم صحت اطلاق زکات بر صدقه مستحبی؛
- ج) شبهات تاریخی:
- یکم: اختلاف صحابه در مسئله امامت؛
- دوم: عدم احتجاج برخی از صحابه بر بعضی دیگر؛
- آیه أولی‌ألأمر (اطاعت):
- ۱. یبان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. اولی‌الامر در لغت؛
- ۴. اولی‌الامر از منظر مفسران؛
- ۵. بیان مصداق و مراد از «اولی‌الامر» در آیه شریفه؛
- الف) دلالت روایات تفسیری:
- احتجاج ائمه اطهار به آیه شریفه؛
- ب) دلالت آیه اطاعت بر لزوم عصمت اولی‌الامر:
- یکم: مطلق بودن دستور خداوند به اطاعت از اولی‌الامر؛
- دوم: اتحاد عامل [اطیعو] و عطف اولی‌الامر به پیامبر؛
- ج) لزوم انتصاب اولی‌الامر از جانب خداوند؛
- د) دلالت سایر روایات مرتبط با آیه شریفه:
- یکم: حدیث «ثقلین»؛
- دوم: حدیث «اطاعت»؛
- الف) دلالت روایات تفسیری:
- ۶. تقریر استدلال شیعه به آیه شریفه؛
- ۷. بررسی دیدگاه و شبهات تفسیر المنار درباره آیه اولی‌الامر:
- الف) دیدگاه المنار درباره مصداق اولی‌الامر؛
- ب)دیدگاه المنار درباره عصمت اولی‌الامر؛
- ج) بررسی شبهات وارده بر دیدگاه شیعه از سوی المنار:
- یکم: شبهات مطرح شده از جانب رشید رضا؛
- دوم: شبهات منقول از فخر رازی؛
- آیه تبلیغ
- ۱. بیان آیه
- ۲. اصول مباحث
- ۳. بررسی مضمون و محتوای آیه شریفه
- ۴. شأن نزول آیه
- ۵. خلاصه واقعه غدیر خم
- ۶. ادله و مدارک شأن نزول آیه و حدیث غدیر
- ۷. وجه استدلال به آیه شریفه بر ولایت و جانشینی علی
- الف) مقدمه اول
- ب) مقدمه دوم
- ج) مقدمه سوم
- دلالت قرائن داخلی و خارجی آیه شریفه بر مسئله جانشینی و ولایت
- ۸. اعترافات برخی از اعلام عامه بر دلالت حدیث غدیر بر خلافت علی (ع)
- ۹. ادله‌ای دیگر در دلالت حدیث غدیر بر امامت علی (ع)
- الف) نزول آیه عذاب
- ب) اطلاق لقب «مولی» بر علی (ع)
- ج) فهم صحابه
- د) استدلال به حدیث غدیر
- ه) اضافات تفسیری برخی از صحابه
- ۱۰. دیدگاه المنار درباره آیه تبلیغ
- ۱۱. اعتراف صاحب المنار به داستان غدیر
- ۱۲. شبهات وارده از سوی نویسنده المنار
- الف) تشکیک در شأن نزول آیه «عذاب»
- ب) انصراف کلمه «مولی» در معانی دوست، یار و یاور
- ج) عدم امکان رهبری هم‌زمان پیامبر (ص) و علی (ع)
- د) عدم وجود نص در مسئله امامت
- ه) عدم تلاش علی (ع) برای بدست گرفتن قدرت
- و) عدم احتجاج علی (ع) به آیه تبلیغ
- ز) شبهه سیاق
- ح) عدم تصریح رسول خدا (ص)؛
- ط) شبهه محتوایی؛
- آیه «اکمال دین»:
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. شأن نزول آیه شریفه:
- الف) روایات مؤید شأن نزول در منابع اهل سنت؛
- ب) عرضه روایات شأن نزول بر قرائن و مضمون آیه شریفه؛
- ج) شبهات شأن نزول (احتمال‌های مفسران درباره اکمال در آیه شریفه)؛
- د) مراد از اکمال دین در آیه شریفه (احتمال‌های مفسران درباره اکمال در آیه شریفه)؛
- ۴. دیدگاه المنار درباره شأن نزول آیه شریفه:
- الف) ارتباط آیه نخستین سوره مائده با یکدیگر؛
- ب) نزول آیه یاد شده در روز عرفه؛
- ج) روایات منقول در مورد نزول آیه شریفه در روز عرفه:
- بررسی دلالت روایات منقول؛
- امکان جمع میان روایات؛
- آیه امامت (ابتلاء):
- فصل سوم: آیات فضائل:
- آیه لیلة المبیت:
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. شأن نزول آیه شریفه؛
- ۳. ادله و مدارک شأن نزول؛
- ۴. اعترافات برخی از دانشمندان اهل سنت؛
- ۵. دلالت آیه شریفه بر عظمت فعل امیر (ع)؛
- ۶. ارتباط آیه لیلة المبیت با ولایت امیر مؤمنان علی (ع)؛
- ۷. دیدگاه تفسیری المنار درباره آیه یاد شده؛؛
- ۸. اشعار «حسان بن ثابت» در توصیف فداکاری علی (ع)؛
- آیه مباهله:؛
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. مفهوم‌شناسی ابتهال؛
- ۴. شأن نزول آیه شریفه؛
- ۵. ادله شأن نزول:
- الف) راویان حدیث مباهله؛
- ب) داستان مباهله و کتب حدیث و تفسیر؛
- ج) احادیث اهل سنت؛
- د) احادیث امامیه؛
- ۶. تحقیق در مفردات آیه شریفه:
- الف) ضمائر متکلم مع الغیر؛
- یکم) دلالت کلمه «ابناءنا» بر انتساب حسنین (ع) به پیامبر (ص)؛
- دوم) مراد از «انفسنا» علی (ع) است؛
- ب) کلمه «نعجل»؛
- ج) کلمه «الکاذبین»؛
- الف) ضمائر متکلم مع الغیر؛
- ۷. استدلال به آیه شریفه بر فضیلت اصحاب کساء (ع):
- الف) رافاتی از عامه بر دلالت آیه شریفه بر فضیلت اصحاب کساء (ع)؛
- ب) افضلیت علی (ع) نسبت به سایر انبیا (ع)؛
- یکم) اشکال فخر رازی؛
- دوم) پاسخ اشکال؛
- ۸) استدلال به آیه مباهله بر جانشینی و خلافت بلافصل علی (ع):
- الف) افضلیت؛
- ب) مساوات و برابری با نفس پیامبر (ص)؛
- ۹. بررسی و تحلیل نظریات تفسییر المنار:
- الف) دیدگاه تفسیر المنار درباره آیه شریفه:
- یکم) خبر ابن عساکر؛
- دوم) بررسی حدیث؛
- سوم) حمل ظاهر آیه شریفه بر جماعت مؤمنین؛
- ب) شبهات وارده از سوی المنار بر دیدگاه شیعه:
- یکم) تشدید در سند حدیث؛
- دوم) اطلاق جمع و اراده مفرد؛
- سوم) عدم ذکر دلالت آیه شریفه بر انتساب حسنین (ع) به پیامبر (ص)؛
- الف) دیدگاه تفسیر المنار درباره آیه شریفه:
- آیه أذان (آیات برائت):
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. شأن نزول و جریان تبلیغ آیات برائت ؛
- ۴. ادله و مدارک جریان تبلیغ آیات برائت؛
- ۵. تقریر استدلال امامیه به آیات برائت:
- الف) استدلال شیخ طوسی؛
- ب) استدلال علامه حلی؛
- ج) حکمت تغییر مأموریت ابلاغ سوره برائت؛
- ۶. دیدگاه تفسیر المنار درباره آیات برائت:
- الف) گفتار صاحب المیزان در ارزیابی کلی دیگاه المنار:
- یکم) خلط در مباحث روانی، کلامی و تفسیری؛
- دوم) عدم توجه به معنای جمله وحی؛
- ب) امارت حجاج و افضلیت ابوبکر [به زعم نویسنده المنار]؛
- ج) تبلیغ آیات برائت از سوی علی (ع) فریضه است یا فضیلت؟؛
- د) دیدگاه المنار درباره دلیل انتخاب علی (ع) برای تبلیغ آیات برائت:
- یکم) تعارض با جمله وحی؛
- دوم) تعارض با منطوق روایات؛
- سوم) عدم نقل این سنت در تواریخ و آثار؛
- چهارم) عدم ارتباط این سنت با آموزه‌‌های ذینی؛
- پنجم) ریشه یابی علت تعبیر از جمله وحی به سنت عربی؛
- ششم) تحلیلی شاعرانه از جریان تبلیغ آیات برائت؛
- ه) عدم اختصاص علی (ع) در علام آیات برائت؛
- یکم) اضطراب در متن روایات؛
- دوم) تعارض روایات نامبرده با منطوق جمله وحی؛
- و) دیدگاه المنار در باره دلالت جمله «او رجل منی»؛
- الف) گفتار صاحب المیزان در ارزیابی کلی دیگاه المنار:
- آیه «انفاق»:
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. شأن نزول آیه؛
- ۳. مدارک وادله شأن نزول؛
- ۴. وجه استدلال به آیه انفاق بر خلافت علی(ع)؛
- نقد تشکیک در سند روایت ابن عباس؛
- آیه «صادقین»:
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. مفهوم شناسی واژه «صدق»؛
- ۳. اصول مباحث؛
- ۴. صادقین از دیدگاه مفسران؛
- ۵. صادقین از منظر قران کریم؛
- ۶. صادقین از منظر روایات:
- الف) منابع شیعه؛
- ب) منابع اهل سنت؛
- ۷. دلالت منطوق و سیاق آیه شریفه؛
- ۸. دلالت آیه شریفه بر عصمت وامامت امیر مومنان علی«ع»؛
- ۹. دیدگاه المنار در باره مصداق «صادقین»؛
- ۱۰. موضع المنار نسبت به دلالت آیه شریفه بر عصمت صادقین؛
- ۱۱. خلاصه مباحث؛
- آیه «سقایةالحاج» :
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. مفهوم شناسی واژه‌ها؛
- ۳. شأن نزول ؛
- ۴. ادله و مدارک شأن نزول؛
- ۵. ارتباط آیه سقایةالحاج با ولایت امیر مؤمنین علی(ع)؛
- ۶. دیدگاه تفسیر المنار پیرامون آیه یاد شده
- الف) گفتار صاحب المیزان در رد دیدگاه المنار؛
- ب) بحث پیرامون متن روایت نعمان بن بشیر؛
- ج) تکرار مقایسه نادرست از سوی صاحب المنار؛
- آیه «محبّت» :
- ۱. بیان آیه؛
- ۲. اصول مباحث؛
- ۳. مفهوم شناسی واژگان آیه؛
- ۴. شأن نزول آیه شریفه :
- الف) روایات مؤید شأن نزول؛
- ب) وحدت سیاق؛
- ۵. مصداق آیه یاد شده بر اساس صفات وعلائم مذکور در آیه شریفه:
- الف) تسامح در تطبیق و مصداق‌شناسی مفردات شریفه؛
- ب) صفت «یحبهم ویحبونه»:
- یکم) حدیث رایه؛
- دوم) حدیث طیر؛؛
- سوم) دلالت سایر روایات؛
- ج) صفت «...اذلة علی المؤمنین أعزة علی الکافرین...»؛
- د) صفت «...یجاهدون فی سبیل الله ولا یخافون لومة لائم...»؛
- ۶.وجه استدلال به آیه محبت بر لزوم تقدیم علی(ع)در امر خلافت و جانشینی رسول خدا(ص):
- الف) استدلال شیخ طوسی؛
- ب) استدلال شیخ مفید؛
- ج) استدلال علامه حلی وعلامه مظفر؛
- ۷. دیدگاه تفسیری المنار پیرامون آیه محبت:
- الف) شأن نزول آیه یاد شده از منظر المنار؛
- ب) مصداق آیه محبت از نظر المنار؛
- ج) شبهات وارده از سوی المنار در باره دیدگاه امامیه؛
- یکم) اطلاق جمع واراده مفرد ؛
- دوم) دلالت حدیث خیبر؛
- ۸. پیوست :
- بررسی ارتداد گروه‌هایی که ابوبکر با آنها پیکار کرده است :
- یکم) بیانات علامه مظفر؛
- دوم) کلمات شیخ طوسی؛
- سوم)جریان قتل مالک بن نویره؛
- بررسی ارتداد گروه‌هایی که ابوبکر با آنها پیکار کرده است :
- آیه «بینه وشاهد»:
- ۱. بیان آیه ؛
- ۲. مفهوم‌شناسی واژگان آیه ؛
- ۳. اصول مباحث؛
- ۴. شأن نزول آیه شریفه ؛
- ۵. شاهد از منظر مفسران؛
- ۶. شاهد از منظر روایات؛
- ۷. شاهد از منظر قران کریم؛
- ۸. دلالت آیه شریفه بر اینکه علی(ع)از رسول خدا(ص) بوده و جزئی از اوست ؛
- ۹. وجه استدلال به آیه شریفه بر ولایت وامامت بلافصل علی(ع)؛
- ۱۰. دیدگاه تفسیر المنار در باره آیه «بینه وشاهد»؛
- شبهات وارده از سوی المناره:
- یکم) تشکیک در سند روایتی که شیعه به نقل روایت ؛
- دوم) ادعای اختصاص شیعه به نقل روایت ؛
- سوم) ادعای وجود روایت معارض ؛
- چهارم) مقایسه‌ای نادرست از سوی المنار؛
- شبهات وارده از سوی المناره:
- نتیجه‌گیری:
- ۱. تفسیر المنار؛
- ۲. امامت از نظر شیعه؛
- ۳. دلالت آیات متعددی از قران کریم بر امامت وولایت ائمه معصومین (ع)
- الف) آیه امامت (بقره ۱۲۴)؛
- ب) آیه ولایت (مائده ۵۵)؛
- ج) آیه اطاعت (نساء۵۹)؛
- د) آیه انفاق (بقره ۲۷۴)؛
- ه) آیه صادقین (توبه ۱۱۹)؛
- و) آیه سقایةالحاج (توبه ۱۹)؛
- ز) آیه محبت (مائده۵۴)؛
- ح) آیه بینه وشاهد (هود۱۷)؛
- فهرست منابع:
- کتاب‌ها؛
- مقالات و پایان نامه‌ها[۳].
- آیه لیلة المبیت:
دربارهٔ پدیدآورنده
دکتر محمد ساعدی تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: علی غروی، محمد اسحاق فیاضی، مروجی قزوینی به اتمام رساند و همچنین در زمینه‌های فقه و اصول، ادبیات عرب، الهیات و معارف اسلامی تخصص دارد. همکاری با مجمع جهانی تقریب به عنوان محقق و کارشناس پژوهشی و همکاری با مجمع جهانی اهل بیت به عنوان محقق و عضو هیئت علمی از جمله فعالیت‌های وی است.
او به پژوهش در زمینه ارزیابی علمی و زمینه‌های فقهی مشغول است و بیش از ۳۰ جلد کتاب و ۵ مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «ثقافه الزیاره عند اتباع اهل البیت (ع)»، «ایمان ابی طالب»، «عصمة الانبیاء والائمة»، «فاطمة الزهراء وتر فی غمد»، «ابو الشهداء الحسین بن علی علیه السلام» برخی از این آثار است[۴].
پانویس
پیوند به بیرون
ردهها:
- صفحههای دارای پیوند خراب به پرونده
- آثار امامت و ولایت
- کتابشناسی جامع امامت و ولایت
- کتابشناسی امامت
- کتابشناسی امامت محمد ساعدی
- آثار امامت و ولایت محمد ساعدی
- کتابشناسی امامت با تعداد صفحات بیش از ۵۰۰
- کتابشناسی کتابهای امامت به زبان فارسی
- کتابشناسی کتابهای امامت انتشارات مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی
- کتابشناسی کتابهای امامت منتشرشده در سال ۱۳۹۴