اعلی علیین در معارف دعا و زیارات
- اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث اعلی علیین است. "اعلی علیین" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اعلی علیین (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
اعلی از ریشه عُلُوّ به معنای برتر و بالاتر در مکان و مقام است. علّیین (و علّیون) جمع عِلّی به معنای علوّ، مضاعف و چندین برابر است و اعلی علّیّین برترین درجات و مقامات و مراتب است[۱]. در قرآن کریم آمده است: ﴿كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ * وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيُّونَ * كِتَابٌ مَرْقُومٌ﴾[۲].
امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه از خدای متعال حمد و ستایشی را درخواست می‌کند که تا اعلی علیّین بالا رود: «حَمْداً يَرْتَفِعُ مِنَّا إِلَى أَعْلَى عِلِّيِّينَ فِي كِتَابٍ مَرْقُومٍ يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ»[۳]«حمد و سپاسی از ما به سوی اعلی علیین بالا می‌رود که در کتابی رقم خورده است و مقربان به آن گواهند». دانشمندان درباره علّیین که در قرآن و در صحیفه سجادیه و نیز در سایر متون روایی آمده است آراء گوناگون اظهار کرد‌ه‌اند از جمله: برخی گفته‌اند: آسمان هفتم (بالاترین آسمان) است که ملائکه در آنجا هستند؛ برخی گفته‌اند: بالاترین مکان در بهشت است؛ برخی گفته‌اند: سدرة المنتهی است که هر چیزی از امر الهی به آن منتهی می‌شود؛ برخی گفته‌اند: کتاب و دیوانی ارزشمند است که در بردارنده همه اعمال ملائکه و صالحین است و...
از واژه اعلی استفاده می‌شود که علّیین خود دارای درجات و مراتب گوناگون است اعلی علّیین برترین درجه علّیین می‌باشد[۴]. به هر حال آن‌چه به اجمال می‌توان گفت این است که مقصود از علّیین و اعلی علّیین مقامات و درجات عالی قرب الهی است که فهم آن از دایره عقول و علوم و آگاهی‌های ما خارج است چنان که خداوند، خود می‌فرماید: و تو چه می‌دانی علّیون چیست؟ و اما راه نیل و شهود این مقامات چنان که از فرمایش [۵].[۶]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ قاموس قرآن.
- ↑ «نه چنین است؛ کارنامه نیکان در “علّیین” است * و تو چه دانی که “علّیین” چیست؟* کارنامه‌ای است نگاشته» سوره مطففین، آیه ۱۸-۲۰.
- ↑ دعای ۱.
- ↑ ریاض‌السالکین، ذیل دعای ۱.
- ↑ ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین(ع)، سیدعلی خان حسینی حسنی مدنی شیرازی، مؤسسة النشر الاسلامی، قم ۱۴۰۹، چاپ اول؛ قاموس قرآن، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۱،چاپ ششم؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
- ↑ شیرزاد، امیر، مقاله «اعلی علیین»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۶۳.