سید مرتضی علم الهدی (پدیدآورنده)
| سید مرتضی (ابوالقاسم علی بن حسین بن موسی علوی موسوی) | |
|---|---|
 | |
| لقب | سید مرتضی، شریف مرتضی، ذوالمجدین و علم‌الهدی |
| تاریخ درگذشت | ۴۳۶ ق |
| آرامگاه | حرم امام حسین (ع) - کربلا (عراق) |
| محل زندگی | بغداد |
| ملیت | عراقی |
| زبان | عربی |
| پیشه | مرجع تقلید |
| منصب | محدث، فقیه، اصولی، متکلم |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه اثناعشری |
| اطلاعات علمی | |
| تحصیلات | اجتهاد |
| استادان | شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، محمد بن موسی خوارزمی، حسن بن عبد الله سیرافی، عثمان بن جنی موصلی و ابو سعید |
| شاگردان | شیخ طوسی، قاضی ابن براج، ابوالصلاح حلبی، ابوالفتح کراجکی سالار دیلمی |
| آثار | «الانتصار» «جمل العلم و العمل» «الذریعه فی اصول الشریعه» «المحکم و المتشابه» «المختصر» «ما تفردت به الامامیه من المسائل الفقهیه» «المصباح» «الناصریات» |
ابوالقاسم علی بن حسین بن موسی علوی موسوی (۳۵۵ ق، بغداد - ۴۱۳ ق، کربلا) مشهور به سید مرتضی یا علم‌الهدی، وی در بسیاری از علوم عصر خویش چون کلام، فقه، اصول، تفسیر، فلسفه، فلک و انواع علوم ادبی به نگارش آثاری دست زد. او رابطه نزدیکی با سلاطین آل بویه و خلفای عباسی داشت. او در اشعارش خلیفة القائم و تعداد دیگری از خلفای عباسی را مدح گفته است. او در سال ۴۰۶ ق به سمت نقیب طالبیان بغداد منصوب شد؛ مناصبی که پیش از او پدر و برادرش شریف رضی بر عهده داشتند. چهره شناخته شده سید در مسائل فرهنگی و سیاسی برای حاکمان وقت نیز قابل احترام بود؛ چنان‌که وقتی در جریان حمله عیاران به خانه سید مرتضی، آن خانه ویران[۱] و پس از چندی بازسازی شد، سید وقتی قصد رفتن به خانه نوسازی شده را داشت، همه فرماندهان و شخصیت‌های مشهور سیاسی از سوی خلیفه مأموریت یافتند تا متواضعانه پیشاپیش سید راه رفته و در ستایش او سرود بخوانند.
استادان
او تحصیلات مقدمات و سطح را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، محمد بن موسی خوارزمی، حسن بن عبد الله سیرافی، عثمان بن جنی موصلی و ابو سعید فرا گرفت.
کتاب‌های منتشر شده
به زبان عربی
- الانتصار؛
- جمل العلم و العمل؛
- الذریعه فی اصول الشریعه؛
- المحکم و المتشابه؛
- المختصر؛
- ما تفردت به الامامیه من المسائل الفقهیه؛
- الناصریات؛
- الذخیرة فی علم الکلام؛
- الشافی فی الامامة؛
- الملخّص فی اصول الدین؛
- المقنع فی الغیبة؛
- تنزیه الانبیاء.
شاگردان
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ اسماعیل‌بن‌عمروبن‌کثیر دمشقی، البدایة و النهایة، ج۱۲، ص۱۹؛ عبدالحی‌بن‌احمد العکری الدمشقی، شذرات الذهب، ج۵، ص۸۱.