ابوالحصین انصاری
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
مقدمه
از زندگی او در تاریخ، اطلاعی در دست نیست. گفتهاند: او اهل مدینه و از تیره بنی سالم بن عوف بوده و در اوایل هجرت همراه با دیگر اهل مدینه به اسلام گرویده است.[۱]
در شأن نزول دو آیه از او نام برده شده:
- به نقل سُدّی، ابوالحصین دو پسر داشت. وقتی گروهی از تاجران شام برای تجارت به مدینه آمده بودند، هنگام برگشت، فرزندان ابوالحصین که به دعوت آنان به مسیحیّت گرویده بودند، با آنان راهی شام شدند. ابوالحصین از پیامبر خواست تا فرزندانش را بازگرداند [۲] که آیه لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لَا انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ[۳] نازل شد. پیامبر درباره آنان فرمود: خداوند آنها را دور کند. آن دو، نخستین کسانی هستند که کافر شدند.[۴] برپایه نقل دیگری از مسروق، پسران ابوالحصین، پیش از بعثت پیامبر نصرانی شده و به شام رفته بودند و وقتی پس از هجرت پیامبر با گروهی بازرگان نصرانی به مدینه بازگشتند، ابوالحصین سوگند یاد کرد که آنها را رها نکند، مگر مسلمان شوند. آنها سر باز زده، برای داوری نزد پیامبر رفتند که آیه پیشین نازل شد و پیامبرa آنان را آزاد گذاشت.[۵]
- پس از نزول آیه پیش گفته و پاسخ پیامبر، کدورتی از حضرت در دل ابوالحصین پدید آمد که نزول آیه فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا[۶] را در پی داشت [۷] و او را نکوهش کرد.[۸]
منابع
پانویس
- ↑ الاصابة، ج ۷، ص ۷۸.
- ↑ اسباب النزول، ص ۷۴.
- ↑ «در (کار) دین هیچ اکراهی نیست که رهیافت از گمراهی آشکار است پس، آنکه به طاغوت کفر ورزد و به خداوند ایمان آورد، بیگمان به دستاویز استوارتر چنگ زده است که هرگز گسستن ندارد و خداوند شنوای داناست» سوره بقره، آیه ۲۵۶.
- ↑ جامعالبیان، مج ۳، ج ۳، ص ۲۲؛ مجمعالبیان، ج ۲، ص ۶۳۰.
- ↑ اسباب النزول، ص ۷۴.
- ↑ «پس نه، به پروردگارت سوگند که ایمان نمیآورند تا در آنچه میانشان ستیز رخ داده است تو را داور کنند سپس از آن داوری که کردهای در خود دلتنگی نیابند و یکسره (بدان) تن در دهند» سوره نساء، آیه ۶۵.
- ↑ جامعالبیان، مج ۳، ج ۳، ص ۲۲؛ مجمعالبیان، ج ۲، ص ۶۳۰.
- ↑ آقازاده، فتاح، مقاله «ابوالحُصین انصاری»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱.