رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

رابطه علم غیب امام حسین(ع) و حادثه عاشورا
زبان	فارسی
پژوهشگر	قاسم علی شیخ‌زاده (افغانستان)
استاد راهنما	مصطفی آزادیان (ایران)
موضوع	علم، علم غیب، امام حسین
مذهب	شیعه
سال دفاع	۱۳۸۵
وابسته به	جامعة المصطفی العالمیة
تعداد صفحات	۱۷۸
وبگاه معرف	جامعة المصطفی العالمیة
شماره رکورد	۴۸۱۹۹۵مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی

رابطه علم غیب امام حسین(ع) و حادثه عاشورا پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام(ع) - به ویژه علم غیب امام(ع) - نگاه تخصصی‌تری دارد. این پایان‌نامه توسط آقای قاسم علی شیخ‌زاده نگاشته و در مجتمع آموزش عالی فقه وابسته به جامعة المصطفی العالمیة دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای مصطفی آزادیان و استاد مشاور آن آقای محمد جعفری است.

چکیده پایان‌نامه

• پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «علم غیب، از نوع علم حضوری است که مختص خداوند بوده، و می‌تواند به اولیای خود آن را افاضه نماید. مخالفان این مسأله، یا اصل امور غیبی را انکار کرده‌اند، و یا آن را از دسترس بشر خارج می‌دانند، یا آن‌که دستیابی انبیا به غیب را پذیرفته و آگاهی غیبی امامان را انکار کرده‌اند. از سوی دو دسته اخیر، مستنداتی ارایه شده که از جمله می‌توان به آیات انحصار غیب به خداوند، آیاتی که پیامبر(ص) علم غیب را از خود نفی کرده، و آیاتی که مطلق علم را از پیامبر(ص) نفی می‌کند، اشاره کرد. همچنین روایاتی نیز مورد استناد آنان قرار گرفته است».
• در ادامه این چکیده نیز آمده است: «بهترین جواب این اشکالات آن است که مراد آیات و روایاتی که علم غیب را از معصومین نفی می‌کند، نفی علم غیب ذاتی و استقلالی است، و این ادله شامل علم تعلیمی به اذن الهی نمی‌شود. در مقابل، مأموریت وسیع معصومین، ضرورت امامت، عصمت، فیاضیت خدا و برهان افضلیت، دلایل عقلی است که امکان دست‌یابی بشر به دانش غیبی را اثبات می‌کند».
• پژوهشگر این پایان‌نامه می‌افزاید: «آیات تعلیم اسماء، گواهی بر اعمال، گزارشات انبیا از غیب، و اخبار غیبی خود قرآن، همگی وقوع علم غیب از طرف انبیا را مبرهن می‌سازد. بر این اساس، خداوند هر علمی را که برای معصومین و ائمه(ع) ممکن و لازم باشد، در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد».
• در خاتمه معرفی این رساله نیز آمده است: «ملاک حصول علم نیز نه خواست معصوم، بلکه نیاز معصوم می‌باشد. البته استفاده معصومین از علم غیب، بسیار اندک بوده، و با اذن خدا برای هدایت انسان‌ها و اثبات حقانیت دین استفاده شده است. علم امام حسین(ع) به حادثه عاشورا نیز علم تفصیلی و از نوع علم غیبی است، و گزارشات حادثه قبل از وقوع آن، و کیفیت وقوع حادثه این ادعا را تأیید می‌کند. همچنین بر خلاف دیدگاه رایج، علم غیب می‌تواند قابل عمل باشد. ضعف اسناد روایات موجود در این زمینه نیز از طریق موافقت مضمون روایات با قرآن، جبران می‌شود».

فهرست پایان‌نامه

• اهداء؛
• تقدیر و تشکر؛
• چکیده؛

فصل اول کلیات

• مقدمه؛
• تعریف و بیان موضوع؛
• هدف و فائده تحقیق؛
• موانع تحقیق؛
• ضرورت پژوهش؛
• روش تحقیق؛
• پیشینه موضوع؛
• واژه‌های کلیدی؛
• علم در لغت؛
• علم در اصطلاح؛
• اقسام علم؛
• غیب در لغت؛
• غیب دراصطلاح؛
• اقسام غیب؛
• بعضی از مصادیق غیب؛
• تعریف اصطلاحی علم غیب و خبر غیبی؛
• ویژگی‌های تعریف ارائه شده؛
• امام در لغت؛
• امامت دراصطلاح؛
• اجمالی از شرائط امام از نظر شیعه و سنی؛
• فرق خلافت و امامت؛
• مقام امامت؛
• امام حسین(ع)
• حادثه عاشورا.

فصل دوم علم غیب

• مخالفان علم غیب؛
• دلائل قرآنی مخالفان دست‌یابی بشر به علم غیب؛
• بررسی جواب‌ها؛
• گفتاری از علمای شیعه راجع به علم غیب ذاتی خداوند؛
• دلائل روائی مخالفان؛
• جواب از روایات؛
• دلائل دیگر مخالفان دست یابی بشر به علم غیب «غلو»؛
• دلائل موافقان دست یابی معصومین به علم غیب ؛
• دلایل عقلی:

۱. قلمرو وسیع مأموریت معصومین؛

۲. ضرورت امامت؛

۳. افاضه خداوند؛

۴. افضلیت؛

• دلیل عقلی در آئینه روایات:

۱. آیات ؛

۲. خبرهای غیبی انبیاء در قرآن؛

۳. اخبار غیبی قرآن کریم؛

• کیفیت استدلال به آیات علم غیب؛
• جمع‌بندی محتوای آیات غیبی قرآن کریم؛

۱. روایات؛

• تواتر بر چند قسم است:

۲. ائمه دانای به گذشته و آینده‌اند؛

۳. ائمه اعلم از انبیاء و دارای فهم و علم پیامبرانند؛

۴. تحدیث، و معنای آن و محدث در اسلام؛

• الهام و معنای آن؛
• فرق میان محدث و انبیاء؛
• علم لدنی؛
• همه دانش کتاب نزد معصومین است؛
• روح القدس؛
• ویژگی روح القدس در روایات؛
• کتب و آثار انبیاء(ع) نزد ائمه است؛
• کتب ویژه؛
• کتاب جامعه؛
• ویژگی‌های مصحف فاطمه(س)؛
• جفر، ویژگی‌ها و اقسام آن؛
• کتاب ناموس؛
• نتیجه؛
• وراثت و توارث علوم در روایات*
• خزینه‌های علوم الهی؛
• زمان؛
• اسم اعظم؛
• شناخت همه چیز؛
• دانش تمام زبان‌ها؛
• از هر چه می‌خواهید بپرسید؛
• هزار باب علم گشوده؛
• گستره علوم غیبی معصومین؛
• اشکال و پاسخ؛
• دلایل علم ارادی؛
• نتیجه؛
• علم ائمه(ع) به موضوعات، صناعات و...؛
• دیدگاه این نوشتار؛
• آنچه غیر از خدا کسی نمی‌داند؛
• کاربرد علم غیب؛
• چرا از علم غیب بهره نمی‌گرفتند؟
• موارد بهره‌گیری از علم غیب.

فصل سوم

• علم غیب امام حسین(ع) به حادثه عاشورا؛
• دلائل مخالفان علم امام حسین(ع)؛

۱. آیه لقمان؛

۲. القاء در هلاکت؛

• جواب‌ها؛
• مسئله اهم و مهم؛
• تعبد به شهادت؛
• تکلیف‌ناپذیری علم غیب؛
• وظایف مکتوب آسمانی؛
• کشته شدن در راه خدا هلاکت نیست؛

۳. شهادت جبری و پاسخ آن؛

• رابطه بداء با حادثه عاشورا؛
• عصاره بحث؛

۴. نظر بعضی علمای بزرگ شیعه؛

• پاسخ

۵. امام قصد تشکیل حکومت داشت؛

• اقوال درباره قیام امام حسین(ع)؛
• طرفداران تشکیل حکومت؛
• راه حل نگارنده؛
• حق حاکمیت؛
• ویژگی‌های این دیدگاه؛
• دلایل موافقان علم غیب امام به حادثه عاشورا؛

۱. آگاهی معصومین از زمان و مکان شهادت خویش؛

۲. بازتاب حادثه عاشورا در سخنان معصومین؛

• دلایل علم غیب امام حسین به حادثه عاشورا؛

۱. علم فرشتگان؛

۲. اخبارانبیاء گذشته؛

۳. عاشورا در پرتو اخبار غیبی پیامبر اکرم؛

• خاک سرخ، عراق؛
• کربلا، بابل، شط فرات، طف؛
• زمان حادثه و کیفیت شهادت؛
• قاتلان؛

۴. عاشورا و علی(ع)؛

• مکان شهادت و مقام یاران؛
• زمان شهادت، بی‌وفایان، بی‌یاوری، برگزیدن آتش؛

۵. امام حسن(ع) و عاشورا؛

۶. اجمالی از دلائل علم امام حسین به شهادت خویش؛

• خبر از شهادت؛
• زمان، مکان شهادت و قاتل؛
• سرنوشت قاتلان؛
• حالت منامیه؛
• تأویل و تعبیر خواب؛
• نتیجه؛
• نمونه‌های از رؤیای امام حسین(ع)؛

۷. آگاهی مهاجرین و انصار از شهادت امام؛

۸. اوضاع سیاسی، نظامی، واجتماعی درزمان قیام امام؛

• علم تفصیلی؛
• علم غیبی؛
• با کتاب شهید جاوید؛
• حدیث «ان الله قد شاء»؛
• حدیث ام سلمه؛
• داستان فرشتگان و جنیان؛
• ابن اعثم و شهید جاوید.

فصل چهارم جمع‌بندی مطالب

• واژه‌های کلیدی؛
• گستره علوم معصومین؛
• دیدگاه موافقان؛
• فهرست منابع.

درباره پدیدآورندگان

• 

  محمد جعفری (استاد مشاور)

• 

  مصطفی آزادیان (استاد راهنما)

• 

  قاسم علی شیخ‌زاده (پژوهشگر)

• در مورد پژوهشگر این پایان‌نامه اطلاعاتی در دست نیست.

• استاد راهنمای این پایان‌نامه حجت‌ الاسلام‌ والمسلمین مصطفی آزادیان (متولد ۱۳۴۷ ش، چالوس)، علاوه بر دروس حوزوی رشته دین‌شناسی را در مقطع کارشناسی ارشد در مؤسسه امام خمینی پیگیری کرد. پژوهشگر و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «اصلاحات سیاسی از دیدگاه امام حسین(ع)»، «علامه طباطبایی و آموزه گناه نخستین» و «نقش خداوند در رستگاری انسان از نظرگاه اسلام و مسیحیت» برخی از این آثار است.
• استاد مشاور این پایان‌نامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد جعفری، علاوه بر تحصیلات حوزوی، رشته فلسفه دین را در مقطع دکتری به اتمام رساند. قائم مقام معاونت پژوهش مؤسسه امام خمینی، سردبیری نشریه صبح اندیشه مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما از جمله فعالیت‌های وی می‌باشد. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی، مشاوره و داوری پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «نظریه فلسفی وحی»، «چیستی وحی از دیدگاه ملاصدرا»، «رویکردشناسی کلامی فلسفه قیام حسینی»، «سکولاریسم از دیدگاه شهید مطهری» و «ماهیت ایمان از منظر روشنفکران» برخی از این آثار است.

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

جستارهای وابسته

• آثار علم غیب معصوم
• علم غیب معصوم (پرسش)
• علم غیب معصوم (نمایه موضوعی)
• بهره‌مندی معصوم از علم غیب (نمایه)

پیوند به بیرون

• وبگاه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک).
• وبگاه معاونت آموزشی جامعة المصطفی العالمیة.
• وبگاه کنسرسیوم محتوای ملی.