بحث:آیا امام رضا علم غیب دارد؟ (پرسش)
پاسخ ها:
سید محمد جواد بنی‌سعید لنگرودی
در کتاب: شرب مدام در تبیین علم امام
امام رضا(ع) نگاهی به ابن هداب انداخت و فرمود: اگر من به تو خبر دهم که در این چند روزه دستت به خون یکی از ارحامت آلوده می‌شود، باور میکنی؟ ابن هدّاب گفت: نه، غیب را جز خدا نمی‌داند. امام فرمودند: آیا خدا نگفته است که: «دانای غیب اوست و هیچ کس را بر اسرار غیبش آگاه نمی‌سازد، مگر پیامبرانی که (آنان را برگزیده و) از آنها راضی است؟» رسول خدا(ص) برگزیده نزد خداست، و ما وارثان آن رسولی هستیم که خدا او را بر آن چه از غیبش بخواهد آگاه کرده است. پس ما از ما کان و ما یکون تا روز قیامت آگاهیم. و این خبری که به تو دادم، در 5 روز آینده محقق می‌شود. اگر در این مدت حرفم درست در نیامد، پس من دروغگو و افترا زننده‌ام؛ و اگر درست درآمد، بدان که خدا و رسولش را رد کرده‌ای».@بحارالانوار، ج49، ص73.@
ص82
علی خیاط و محمد امین انسان
در مقاله امامت در استنادهای قرآنی امام رضا
امام رضا به ابن هذاب فرمودند: اگر من خبر از مرضی در وجود تو در روزهای آینده دهم آیا تو مرا تصدیق میکنی؟ ابن هذاب گفت: نه، زیرا علم غیب مخصوص خداوند است. امام رضا7 فرمودند: مگر خدا نفرموده: او داناى غیب است و غیب خود را بر هیچ كس آشكار نمىسازد، مگر بر آن پیامبرى كه از او خشنود باشد كه براى نگهبانى از او پیش روى و پشت سرش نگهبانى مىگمارد. پس رسول خدا مرتضی و پسندیده نزد اوست و ما وارثان همان رسولی هستیم که خدا او را بر هر چه از غیب که خودش خواست، آگاه کرد. ما میدانیم آنچه را بوده است آنچه را تا قیامت خواهد بود.
صفحه 65
پاسخ
ز جمله محورهای مهم علم حضرت رضا(ع) آگاهی آن حضرت از «غیب» است. منظور از علم غیب، آگاهی از چیزی است که هیچ گونه ابزار و اسباب مادی - مانند حسّو تجربه - و عقلی - مانند براهین علمی و محاسبات ریاضی - برای اطلاع از آن در اختیارشخص نباشد. علم غیب بر دو گونه است: علم به حقایق تحقق یافته در گذشته یا حال که شخص،هیچ راه و وسیلهای برای کشف حقیقت و دستیابی به آن در اختیار ندارد، و علم به امور وحقایقی که در آینده تحقق پیدا خواهند کرد. امام رضا(ع) به اذن خداوند به هر دو بخشاز غیب آگاه بود. به نمونه های ذیل توجه فرمایید. خالد بن نجیح میگوید: به امام رضا(ع) عرض کردم: یاران ما از کوفه آمده ویادآور شده اند «مفضّل» سخت بیمار است، برای سلامتی او دعا کن! حضرت فرمود: او راحت شد، واین سخن امام(ع) سه روز پس از درگذشت مفضّل بود [ - مناقب ، ج ۴ ، ص ۳۳۵ ] حسن بن علی وشّاء میگوید: سرورم حضرت رضا(ع) در مرو مرا خواست وفرمود: علی بن ابی حمزه بطاینی امروز درگذشت و هم اکنون در قبرش نهاده شد. دوفرشته الهی در قبر بر او داخل شدند و از خدا و پیامبر و امامانش از او پرسیدند. او همه رادرست جواب داد ولی به نام من که رسید دچار لکنت زبان شد. وقتی برای بار دوم پرسیدند، سکوت اختیار کرد. فرشتگان به او گفتند: آیا موسی بن جعفر(ع) تو را دستور به سکوت داده است؟!سپس او را با تازیانهای از آتش زدند که قبرش تا روز قیامت پر از آتش گشت. حسن بن علی وشّا میگوید: من از نزد امام خارج شدم و آن روز را ثبت کردم؛ چندروزی نگذشت که نامه های کوفیان رسید و در آنها نوشته شده بود که علی بن حمزه درآن روز درگذشت و در همان ساعتی که امام فرموده بود در قبر نهاده شده بود[ - همان ، ص ۳۳۷ ( به اختصار ) ]سعید بن سعد میگوید: حضرت رضا(ع) به مردی نظر کرد و فرمود: ای بندهء(خدا) هر وصیتی داری بکن و آماده امری باش که گریزی از آن نیست. مرد، سه روز پس از این سخن امام(ع) درگذشت [ - الفصول المهمة ، ص ۲۴۷ ] حسین بن موسی میگوید: همراه گروهی از جوانان بنی هاشم گرد حضرت رضا(ع) جمع شده بودیم که جعفر بن علی علوی در حالی که لباسی کهنه و مندرس برتن داشت بر ما گذر کرد. ما به یکدیگر نگریستیم و به ریخت و قیافه او خندیدیم. امام(ع)فرمود: به زودی خواهید دید که او ثروتمند، دارای خدمتکاران زیاد و خوش قیافه خواهد شد. بیش از یک ماه نگذشت که والی مدینه شد و حالش نیکو گردید و بر مامیگذشت، در حالی که همراهش، خدمه و حشمه بودند[ - همان و نورالابصار ، ص ۳۲۳ ]