علم غیب ائمه معصومین (پایان‌نامه)

علم غیب ائمه معصومین(ع)
زبان	فارسی
پژوهشگر	سید انیس الحسن
استاد راهنما	سید محمد علی داعی‌نژاد
موضوع	علم غیب امام و علم غیب در قرآن
مذهب	شیعه
سال دفاع	۱۳۸۷
وابسته به	جامعة المصطفی العالمیة
تعداد صفحات	(نامعلوم)
وبگاه معرف	مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
شماره رکورد	۴۸۲۰۲۷

علم غیب ائمه معصومین(ع) پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام - به ویژه علم غیب امام - نگاه تخصصی‌تری دارد. این پایان‌نامه توسط آقای سید انیس الحسن نگاشته و در مجتمع آموزش عالی فقه وابسته به جامعة المصطفی العالمیة دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای سید محمد علی داعی‌نژاد است.

چکیده پایان‌نامه

• پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «بر اساس آموزه‌های دین مبین اسلام، جهان هستی به دو بخش غیب و شهود تقسیم می‌شود، و خدا به ظاهر و باطن، و غیب و شهود هستی، آگاه است. در همین راستا، علمای امامیه معتقدند که ائمه اطهار نیز عالم به غیب هستند، و با تعلیم پروردگار این آگاهی را به‌دست می‌آورند».
• پژوهشگر این پژوهش تلاش می‌کند تا ادله، قلمرو و منابع علم ائمه را در این زمینه مورد بررسی قرار دهد. با استفاده از آیات قرآن کریم، روشن می‌شود که علم غیب مختص به خداوند نیست، بلکه آیاتی وجود دارد که با صراحت می‌گوید انسان‌هایی غیر از خداوند هم این آگاهی را به‌دست می‌آورند. همچنین ادله خاصی از آیات قرآن و روایات، و نیز ادله عقلی حاکی از آن است که امامان معصوم مانند انبیا دارای علم غیب هستند. بر این اساس، وراثت رسول گرامی، تحدیث، همراهی روح القدس و علم به همه قرآن مجید، منابع و سرچشمه علم امامان است.
• در این رساله آمده است: « تفاوتی که در علم امام با علم الهی وجود دارد این است که علم امامان، عرضی و تبعی است اما علم الهی ذاتی و قدیم است. در علم غیب ذاتی، کسی شریک خداوند نیست و جز خداوند متعال کس دیگری علم غیب استقلالی و ذاتی ندارد».
• پژوهشگر این پایان‌نامه می‌گوید: «بنابراین، آیاتی که حاکی از اختصاص علم غیب به خداوند متعال است، ناظر به همان علم ذاتی، قدیم و غیر اکتسابی است؛ و آیاتی که دلالت می‌کند غیرخدا هم علم به غیب دارد ناظر به این جهت است که علم ایشان ذاتی و قدیمی نیست، بلکه اکتسابی بوده و از ناحیه خداوند علام الغیوب است. امام به حقایق جهان هستی و در هرگونه شرایطی، به اذن خدا واقف است؛ و در این زمینه فرقی نمی‌کند که آن حقیقت از امور حسی باشد یا آن‌که مانند موجودات آسمانی و حوادث گذشته و وقایع آینده، بیرون از دایره حس باشد، از دیگر ویژگی‌های علم امام، فعلیت آن است».

فهرست پایان‌نامه

• تقدیم؛
• چکیده؛

فصل اول: کلیات

• • تبیین موضوع؛
  • اهمیت موضوع؛
  • پیشینه موضوع؛
  • سوالات اصلی و فرعی؛
  • پیشینه تحقیق؛
  • کلید واژه ها؛
• الف)علم؛
  • علم در لغت؛
  • علم در اصطلاح کلام؛
• ب)غیب؛
  • غیب در لغت؛
  • غیب در اصطلاح فلاسفه؛
  • غیب در اصطلاح قرآن و سنت؛
• ج)علم غیب؛
  • تعریف علم غیب؛
• د)امام؛
  • امام در لغت؛
  • امام در اصطلاح شیعه؛
  • امام در اصطلاح اهل سنت؛
  • فرق اساسی در معنی امامت بین اهل سنت و مکتب اهل‌بیت؛
  • امام از دیدگاه ائمه؛
• ه) عصمت؛
  • عصت در لغت؛
  • عصمت در اصطلاح؛

فصل دوم: درباره ادله عقلی و نقلی بر امکان علم غیب ائمه معصومین (ع) و اخبارهای غیبی امامان (ع) بیان کرده‌اند

• ادله نقلی؛
  • الف) آیات؛
  • ب) روایات؛
    • امامان از ما کان و یکون آگاه‌اند؛
    • حضرت امیر همه علوم را آغاز کرده‌اند؛
    • خداوند ائمه را برای غیب اختیار کرده است؛
    • امامان از همه قرآن مجید آگاه‌اند؛
    • امامان زبان همه پرندگان را می‌دانند؛
    • امامان از آینده انسان ها خبر دارند؛
    • امامان از آنچه خواهد آمد آگاه‌اند؛
    • امامان علم منایا و بلایا و فصل خطاب دارند؛
• ادله عقلی بر امکان علم به غیب ائمه معصومین؛
  • بیان دلیل عقلی در لسان ورایات؛
  • محفوظ تر بودن امامان از فریب خوردن؛
  • ضرورت علم یک سفیر و شهید بر اعمال مردم؛
• اخبارهای غیبی امامان معصومین ذکر کرده‌اند؛
  • خبر‌های غیبی امام علی (ع)؛
  • اخبارهای غیبی که از امامان دیگری نقل شده است؛

فصل سوم: درباره سرچشمه و منابع علوم ائمه معصومین(ع)

• منبع اول: قرآن مجید؛
• منبع دوم: اسم اعظم؛
• منبع سوم: وراثت از رسول گرامی؛
• منبع چهارم: همراهی روح القدس؛
• منبع پنجم: عمودی از نور؛
• منبع ششم: تحدیث؛
• منبع هفتم: جامعه؛
  • تعریف جامعه؛
• منبع هشتم: جفر؛
  • تعریف جفر؛

فصل چهارم: تفاوت علم غیب ائمه معصومین (ع) با علم غیب الهی

• دو گونه تصور در علم غیب ائمه؛
  • الف) تفاوت از دیدگاه متفکران مسلمان؛
  • ب) تفاوت از دیدگاه قرآن؛

فصل پنجم: قلمرو و حدود علم غیب ائمه معصومین (ع)

• الف) کسانی که قائل به محدودیتی هستند؛
• ب) کسانی که قائل به تعمیم آگاهی هستند؛
• خاتمه و نتیجه گیری؛
• فهرست منابع.

درباره پدیدآورندگان

• پژوهشگر این پایان‌نامه سید انیس الحسن نقوی(متولد ۱۳۵۷ پاکستان)، برخی از نوشته او: علم غیب ائمه معصومین (ع)، بررسی و نقد علل افتراق امت اسلامی از دیدگاه اهل سنت، علم غيب پايان نامه كارشناسى، علل افتراق ارشد.

سید محمد علی داعی نژاد (استاد راهنما)

• استاد راهنمای این پایان‌نامه حجت‌ الاسلام‌ والمسلمین سید محمد علی داعی‌نژاد (متولد ۱۳۴۲ دزفول) عضو هیأت علمی و مسئول بخش مدخل یابی دائره المعارف علوم عقلی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ، عضو گروه اصطلاح نامه فلسفی دفتر تبلیغات اسلامی، عضو و مدیر گروه حلقه نقد و حکمت و دین پژوهی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ارزیاب و داور پایان نامه های اساتید معارف اسلامی نهاد اساتید در دانشگاه ها وبه عنوان مدرس، استاد راهنما، استاد مشاور و استاد داور در دانشگاه های ایران فعالیت دارد.