ثابت بن قیس بن شماس

نسب

غالب منابع از او با نام و نسب: «ثابت بن قیس بن شماس» یاد کرده‌اند. ^[۱] لیکن معدودی از منابع نیز از او با نام و نسب: ثابت بن قیس شماس نام برده‌اند ^[۲] که با توجه به جواز حذف «بن» در ادبیات عرب، خللی در نظر مختار که رأی غالب نسب‌شناسان و سیره‌نویسان است، ایجاد نمی‌کند. یا لااقل می‌‌توان احتمال داد که افتادن کلمه «بن» در اینجا ناشی از اشتباه چاپی باشد.^[۳]

آشنایی اجمالی

او یکی از یاران برجسته پیامبراسلام(ص) و خطیب و سخنگوی انصار بود^[۴]. وی در جنگ احد و سایر غزوات حاضر بود^[۵].

ثابت صدای بلندی داشت و هنگامی که آیه ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَلَا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تَشْعُرُونَ﴾^[۶] نازل شد، در خانه نشست و مدتی بیرون نیامد. پیامبر(ص) که او را ندید، فرمود: "چه کسی مرا از حال او آگاه می‌سازد؟" مردی جواب داد: من خبر می‌آورم. پس به خانه‌اش رفت و او را دید که سر به زانو گذاشته و ناراحت است. وقتی آن مرد، علت این کار او را پرسید، او گفت: "می‌ترسم چون بلندتر از پیامبر(ص) سخن می‌گفتم، اعمالم نابود شده باشد و اهل جهنم شده باشم". آن مرد سخن او را برای رسول خدا(ص) بیان کرد، حضرت فرمود: "برو و به او مژده بده که تو اهل آتش نیستی، بلکه اهل بهشت خواهی بود"^[۷].^[۸]

ثابت و شفاعت برای دشمن

ثابت و نازل شدن آیه استهزا

ثابت و اولین طلاق خلع در اسلام

ثابت و سخنرانی هنگام ورود پیامبر(ص) به مدینه

ثابت و دختر رئیس قبیله بنی المصطلق

ثابت و یاری پیامبر(ص) با سخنوری

ثابت و نوشتن نامه پیامبر(ص)

ثابت و امیرالمؤمنین علی(ع)

جستارهای وابسته

خزرج (قبیله)
قیس بن شماس(پدر)
محمد بن ثابت بن قیس بن شماس(فرزند)
قیس بن ثابت بن قیس بن شماس(فرزند)
عبد الله بن ثابت بن قیس بن شماس(فرزند)
عبد الخبیر بن قیس بن ثابت بن قیس بن شماس(نوه)

منابع

عباسی، حبیب، مقاله «ثابت بن قیس بن شماس»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴
حسینی ایمنی، سید علی اکبر، ، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت.

پانویس

↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۰۰، بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۱، یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۵۳،واقدی، مغازی، ج۱، ص۳۷۹.
↑ ابن قانع، معجم الصحابه، ج۳، ص۹۴۵ در عنوان مدخل، ابن حبان، صحیح، ج۱۵، ص۴۵۹.
↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
↑ رجال طوسی، شیخ طوسی، ص۳۰؛ رجال ابن داوود، ابن داوود، ص۷۷؛ الخلاصه، علامه حلی، ص۲۹غ معجم رجال الحدیث، خوئی، ج۳، ص۳۹۷.
↑ المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، ج۳، ص۲۵۹.
↑ «ای مؤمنان! صدایتان را از صدای پیامبر فراتر نبرید و در گفتار با او بلند سخن مگویید چنان که با یکدیگر بلند سخن می‌گویید؛ مبادا کردارهایتان بی‌آنکه خود دریابید تباه گردد» سوره حجرات، آیه ۲.
↑ تفسیر جوامع الجامع، طبرسی، ج۳، ص۳۹۹؛ الآحاد و المثانی، ابن ضحاک، ج۶، ص۱۷۰-۱۷۱؛ صحیح ابن حبان، ابن حبان، ج۱۶، ص۱۲۸-۱۳۰؛ مسند الشامیین، طبرانی، ج۴، ص۲۵۵؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۴، ص۳۲۸-۳۲۹؛ المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، ج۳، ص۲۶۱؛ مسند الرویانی، ج۲، ص۱۷۳؛ معجم الصحابه، ابن قانع، ج۳، ص۹۴۶؛ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۱، ص۲۰۱-۲۰۲؛ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۱، ص۲۷۵؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۱۴، ص۲۱۷؛ قاموس الرجال، شوشتری، ج۲، ص۴۶۶.
↑ عباسی، حبیب، مقاله «ثابت بن قیس بن شماس»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۴، ص:۱۸۹-۱۹۰.

[1] ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۰۰، بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۱، یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۵۳،واقدی، مغازی، ج۱، ص۳۷۹.

[2] ابن قانع، معجم الصحابه، ج۳، ص۹۴۵ در عنوان مدخل، ابن حبان، صحیح، ج۱۵، ص۴۵۹.

[3] حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت.

[4] رجال طوسی، شیخ طوسی، ص۳۰؛ رجال ابن داوود، ابن داوود، ص۷۷؛ الخلاصه، علامه حلی، ص۲۹غ معجم رجال الحدیث، خوئی، ج۳، ص۳۹۷.

[5] المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، ج۳، ص۲۵۹.

[6] «ای مؤمنان! صدایتان را از صدای پیامبر فراتر نبرید و در گفتار با او بلند سخن مگویید چنان که با یکدیگر بلند سخن می‌گویید؛ مبادا کردارهایتان بی‌آنکه خود دریابید تباه گردد» سوره حجرات، آیه ۲.

[7] تفسیر جوامع الجامع، طبرسی، ج۳، ص۳۹۹؛ الآحاد و المثانی، ابن ضحاک، ج۶، ص۱۷۰-۱۷۱؛ صحیح ابن حبان، ابن حبان، ج۱۶، ص۱۲۸-۱۳۰؛ مسند الشامیین، طبرانی، ج۴، ص۲۵۵؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۴، ص۳۲۸-۳۲۹؛ المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، ج۳، ص۲۶۱؛ مسند الرویانی، ج۲، ص۱۷۳؛ معجم الصحابه، ابن قانع، ج۳، ص۹۴۶؛ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۱، ص۲۰۱-۲۰۲؛ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۱، ص۲۷۵؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۱۴، ص۲۱۷؛ قاموس الرجال، شوشتری، ج۲، ص۴۶۶.

[8] عباسی، حبیب، مقاله «ثابت بن قیس بن شماس»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۴، ص:۱۸۹-۱۹۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]