انیس انصاری
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
طبرانی[۱] اُنیس را از بنوبیاضه، تیره‌ای از قبیله خزرج دانسته و ابن اثیر[۲] او را انصاری شامی معرفی کرده که بیانگر سکونت وی در شام، پس از رحلت رسول خدا (ص) است. ابن قانع[۳] به خوابیدن مکرر رسول خدا (ص) در منزل انیس انصاری و نقل قصه معراج از وی، و همچنین طبرانی[۴] به حضور او در نبردهای رسول خدا (ص) اشاره کرده‌اند. با این حال، گزارش برجامانده از او، برخورد تند انیس با دشنام‌دهندگان و بیزاری جویندگان از امیرمؤمنان علی (ع) به استناد حدیث نبوی است. تنها راوی این حدیثه. شهر بن حوشب گوید: هنگامی که خطیبان علی (ع) را ناسزا می‌‌گفتند، مردی (خطیبی) از انصار به نام انیس به پا خاست و پس از حمد و ثنای الهی گفت: شما امروز بسیار از علی (ع) بیزاری جستید و او را دشنام دادید. به خدا سوگند! از رسول خدا (ص) شنیدم که می‌فرمود: «من در قیامت بیش از تعداد سنگ و کلوخ روی زمین شفاعت می‌کنم»[۵]. آیا گمان کرده‌اید شفاعت ایشان به شما برسد، ولی شامل اهل بیت وی نشود؟![۶]
خبر مربوط به انیس انصاری با انیس باهلی خلط شده است؛ زیرا ابن منده این حدیث را با همان سند، به انیس بن قتاده باهلی (از صحابیان بصری) با تعبیر " رجل من الأنصار أو غيرهم"، نسبت داده[۷] که بیانگر نقل خبر از یک تن است. ابن اثیر با تعجب از اضافه شدن قید باهلی، افزوده است: از این حدیث، انصاری بودن انیس استفاده می‌شود، نه باهلی بودن او.[۸]
منابع
پانویس
- ↑ طبرانی، ج۵، ص۲۹۶.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۳۰۲.
- ↑ ابن قانع، ج۱، ص۶۷-۶۶.
- ↑ طبرانی، ج۵، ص۲۹۶.
- ↑ ابونعیم، ج۱، ص۲۵۰؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۰۳.
- ↑ ذهبی، ج۱، ص۳۲؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۸۷.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۳۰۵.
- ↑ حسینیان مقدم، حسین، مقاله «انیس انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۱۴۹-۱۵۰.