ابیض بن حمال بن مرثد مأربی سبائی
ابیض بن حمال بن مرثد مأربی سبائی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابیض بن حمال بن مرثد مأربی سبائی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ابن سعد[۱] ابیض را منتسب به قبیله ازد و از کسانی برشمرده که در مأرب اقامت کردند. ابن حبان[۲] نیز وی را مأربی دانسته است.
به موجب نقلی، نام قبلی او اسود بود و پیامبر نام ابیض را برای وی برگزید [۳]. اما این گزارش تأیید نشده است؛ زیرا مطابق خبری، رسول خدا (ص) نام فردی را به ابیض تغییر داد، اما مشخص نیست آن فرد، مدخل یاد شده باشد؛ زیرا گفته شده آن شخص به مصر بازگشت، نه به یمن[۴].
می‌گویند او بر رسول خدا (ص) وفد فرستاد[۵]. قول دیگر چنان است که در حجة الوداع به دیدار آن حضرت رسید [۶] و رسول خدا (ص) با وی بر هفتاد حله صلح کرد[۷]. گویا در جریان این ملاقات، ابیض از آن حضرت درخواست کرد آبی را که در مأرب است به وی اقطاع دهد. رسول خدا (ص) ابتدا موافقت کرد، اما فردی که آنجا حضور داشت به رسول خدا خبر داد که مورد اقطاعی، آبی است که به طور دائم در جریان است. از این‌رو پیامبر از دادن آن سر باز زد[۸] یا آن را از ابیض بازستاند[۹] و به جای آن، قطعه زمینی در جرف مراد به وی اقطاع داد[۱۰]. در برخی منابع، اقطاع درخواستی ابیض از پیامبر، آب شور[۱۱] یا معدن نمک گزارش شده است[۱۲].
به موجب برخی روایات، در صورت ابیض زخمی بود که با دعای رسول خدا (ص) و دست کشیدن آن حضرت بر آن موضع، برای همیشه بهبود یافت[۱۳]. ابیض از راویان حدیث پیامبر است و افرادی چون فرزندش سعید بن ابیض بن حمال[۱۴] و نواده‌اش ثابت بن سعید[۱۵] از او روایت کرده‌اند. روایات او را ابوداوود، ترمذی، نسائی و ابن ماجه آورده‌اند[۱۶].
برخی، وفات وی را زمان خلافت عثمان دانسته‌اند[۱۷][۱۸]
جستارهای وابسته
- سعید بن ابیض بن حمال (فرزند)
- ثابت بن سعید بن ابیض (نواده)
منابع
پانویس
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۵۷.
- ↑ ابن حبان، ج۳، ص۱۵.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۵۷؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۷۸.
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۴۶.
- ↑ مزی، ج۲، ص۲۸۱؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۷۶-۱۷۷.
- ↑ مزی، ج۲، ص۲۷۴.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۵۷.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۵۷؛ بخاری، ج۲، ص۵۹؛ ابن اثیر، ج۱، ص۴۶.
- ↑ ابن ابی شیبه، ج۷، ص۶۴۱؛ بیهقی، ج۶، ص۱۴۹؛ ابن عساکر، ج۴، ص۱۵۰؛ مقریزی، ج۹، ص۳۶۰.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۵۷؛ بکری، ج۳، ص۱۲۵.
- ↑ خلیفة بن خیاط، ص۲۰۷.
- ↑ نسائی، ج۳، ص۴۰۵؛ ابن حبان، ج۳، ص۱۵؛ ابن قدامه، ج۶، ص۱۵۶.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۵۷؛ طبرانی، ج۱، ص۲۷۹؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۷۷؛ مقریزی، ج۴، ص۳۹۶.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۲، ص۳۱۱.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۲، ص۴۲۵؛ مزی، ج۱۰، ص۳۲۹.
- ↑ ابن حجر، ج۱، ص۱۷۶.
- ↑ خلیفة بن خیاط، ص۵۱۳.
- ↑ خانجانی، قاسم، مقاله «ابیض بن حمال بن مرثد مأربی سبائی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۷-۸.