احباط و تکفیر در فقه اسلامی

مقدمه

«حبط» یا «اِحباط» ساقط و بی‌اثر ساختن طاعت با گناه. احباط مقابل تکفیر اصطلاحی کلامی و عبارت است از ابطال طاعت کمتر به گناه بیشتر و عدم ترتّب ثواب بر آن. از این عنوان به مناسبت در باب صلات و شهادات سخن رفته است.

برخی، تقسیم گناه به کبیره و صغیره را مبتنی بر دیدگاه معتزله در احباط و تکفیر پنداشته‌اند، یعنی هر گناهی که به سبب طاعت، محو و بی‌اثر گردد صغیره و هر معصیتی که موجب بطلان و بی‌اثر شدن طاعت شود کبیره به شمار می‌رود. لکن این پندار باطل است؛ زیرا مشهور امامیّه ضمن تقسیم گناه به دو قسم کبیره و صغیره، نظریّه احباط و تکفیر معتزلی را باطل دانسته‌اند[۱].[۲]

منابع

پانویس

  1. بحار الانوار، ج ۵، ص۳۳۲ ـ ۳۳۴؛ جواهر الکلام، ج ۴۱، ص۲۹.
  2. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۲، ص۲۸۷ -۲۸۸.